Polska znów spada w rankingu atrakcyjności inwestycyjnej krajów Europy Środkowo-Wschodniej. W 2019 r. znaleźliśmy się dopiero na trzecim miejscu, za Estonią i Czechami. Jeszcze w ub.r. wyprzedzali nas tylko Czesi, a trzy lata temu byliśmy liderem. Niewykluczone, że w roku przyszłym może nas wyprzedzić także Słowacja.

Czytaj także: Polska gospodarka przeczy prawu grawitacji

Gorsze perspektywy

Nie napawają optymizmem wyniki najnowszej, już 14. edycji badania prowadzonego przez Polsko-Niemiecką Izbę Przemysłowo-Handlową (AHK) we współpracy z 14 innymi izbami dwustronnymi w Polsce, które pokazują ocenę naszego kraju przez zagranicznych inwestorów. Firmy wciąż źle oceniają stabilność społeczno-polityczną, obawiają się nagłych zmian w przepisach dotyczących gospodarki, mają coraz większe kłopoty ze znalezieniem pracowników. Co prawda chwalą kwalifikacje pracowników oraz ich zaangażowanie, wysoko oceniają dostępność lokalnych poddostawców, doceniają także poprawiającą się tzw. moralność płatniczą (skłonność do terminowego regulowania zobowiązań). Ale pogorszyły się oceny perspektyw: zarówno dla samej gospodarki, jak i przyszłej sytuacji ankietowanych firm.

Przeszło dwukrotnie – z 11,8 proc. w 2018 r. do 27 proc. w 2019 zwiększył się odsetek inwestorów zakładających pogorszenie perspektyw dla polskiej gospodarki. Zarazem o przeszło połowę – z 33,8 do 14,7 proc. stopniał udział tych, którzy oczekują polepszenia. Przybyło inwestorów zakładających pogorszenie sytuacji swojej firmy – z 4,6 proc. w 2018 r. do 7,8 proc. obecnie. Jednocześnie z 56,6 do 36,3 proc. zmalał odsetek przedsiębiorców liczących w bieżącym roku na poprawę. W porównaniu z rokiem ubiegłym więcej firm przewiduje spadek zatrudnienia, natomiast mniejsza liczba (39,2 proc. wobec 45,4 proc. w 2018 r.) będzie zatrudniać.

Naszym największym atutem, podobnie jak w poprzednich latach, jest obecność Polski w Unii Europejskiej. Stosunkowo wysoko oceniana jest jakość infrastruktury, nie tylko transportowej, ale także informatycznej oraz energetycznej. Poprawiła się ocena warunków dla badań i rozwoju, a także systemu kształcenia zawodowego. Gorsze oceny zbierają natomiast rosnące koszty pracy i elastyczność prawa pracy. Pogorszyła się również przejrzystość systemu zamówień publicznych.

Nieprzewidywalne prawo

Do osłabienia atrakcyjności inwestycyjnej Polski bardzo mocno przyczynia się mała przewidywalność polityki gospodarczej rządu. Już w ub.r. była bardzo źle oceniana, zyskując zaledwie 2,4 pkt na sześć możliwych. W tegorocznym badaniu przyznano jej 2,3 pkt. Taki rezultat to efekt pospiesznego uchwalania ustaw regulujących funkcjonowanie branż, braku konsultacji ich projektów z biznesem i pojawiających się niepokojących wypowiedzi rządzących o potrzebie zmiany sposobu traktowania firm zagranicznych w porównaniu z krajowymi. Według AHK ten czynnik niepewności regulacyjnej jest szczególnie uciążliwy. – Firmy potrzebują dialogu z administracją i czasu na konsultacje zmian w prawie – uważa Michael Kern, dyrektor generalny AHK Polska.

Podobnie jak rok wcześniej bardzo niskie noty uzyskuje stabilność polityczna i społeczna. Zdecydowana większość badanych – 61,3 proc. źle ocenia działania rządu. Zadowalające oceny przyznało mu 15,7 proc. ankietowanych, dobre – tylko 4,4 proc.

Jednak chcą tu być

Mimo pogarszających się perspektyw utrzymuje się bardzo wysoki odsetek firm, które ponownie zainwestowałyby w Polsce: 94,5 proc. badanych. To o 4,4 pkt proc. więcej niż rok temu. – Fakt, że wskaźnik lojalności inwestycyjnej znów ma wysoką wartość, jest bardzo optymistycznym sygnałem – komentuje Kern.

AHK podkreśla, że międzynarodowa konkurencja zaostrza się, a różnice punktowe między państwami maleją co roku. Estonia – tegoroczny lider – zdobyła 4,2 pkt i awansowała z pozycji trzeciej w ub.r. Czechy z oceną 4,16 pkt spadły na miejsce drugie.

Badanie przeprowadzono w lutym i marcu 2019 r. Udział w nim wzięło 205 firm zagranicznych działających w Polsce oraz równolegle łącznie ok. 1400 inwestorów zagranicznych w 20 krajach.