Taki wniosek płynie z wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z 21 listopada 2018 r. Spór dotyczył wykładni przepisu art. 2 ust. 1 pkt 4 o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (dalej u.u.c.p.g.), definiującego właściciela nieruchomości.

Czytaj także: Opłata za śmieci nie jest karą - wyrok NSA

Gmina nałożyła na Marię M. obowiązek złożenia deklaracji i uiszczenia zaległych opłat za gospodarowanie opłatami z należącej do niej nieruchomości, która od kilku lat była wynajmowana. Kobieta odwołała się od tej decyzji zarzucając mylne przyjęcie, iż do złożenia deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami, jak i ponoszenia z tego tytułu opłaty na rzecz gminy obowiązany jest właściciel nieruchomości, podczas gdy z przepisów wynika, iż obowiązanym jest również najemca.

Obowiązek właściciela

Samorządowe Kolegium Odwoławcze utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję. Przypomniało, że w styczniu 2013 roku weszła w życie gruntowna nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Wprowadziła ona generalną zasadę, zgodnie z którą gminy są obowiązane do zorganizowania odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy. Właściciele nieruchomości, są obowiązani ponosić na rzecz gminy, na terenie której są położone ich nieruchomości, opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi, przy czym obowiązek ten powstaje za każdy miesiąc, w którym na danej nieruchomości zamieszkuje mieszkaniec lub za każdy miesiąc, w którym na danej nieruchomości powstały odpady komunalne. W myśl art. 2 ust. 1 pkt.  4 ustawy, przez właściciela nieruchomości należy rozumieć także współwłaścicieli, użytkowników wieczystych oraz jednostki organizacyjne i osoby posiadające nieruchomości w zarządzie lub użytkowaniu, a także inne podmioty władające nieruchomością, którymi zgodnie z ugruntowaną doktryną jest również najemca nieruchomości.

SKO stwierdziło, że z przytoczonych przepisów wynika wprost, że zobowiązanym do ponoszenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi jest właściciel nieruchomości, i na takiej samej zasadzie współwłaściciele oraz inne podmioty władające nieruchomością. Zdaniem SKO najemcy lokali nie są w żadnym stopniu osobami władającymi nieruchomością, są jedynie użytkownikami poszczególnych jej części – tj. lokali, które zajmują na podstawie odrębnej umowy cywilno-prawnej, jaką zawarli z właścicielem nieruchomości jako całości.

Podmiot władający nieruchomością

Pani Maria nie dała za wygraną, i  zaskarżyła decyzję do sądu. W skardze wskazała, iż skoro z treści przepisu wynika, że za właściciela nieruchomości należy rozumieć także „inne podmioty faktycznie władające nieruchomością", to można uznać, że obowiązek ponoszenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi należy także do najemców nieruchomości. Jak tłumaczyła, zobowiązanym do uiszczenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi jest osoba (osoby) faktycznie zamieszkująca na danej nieruchomości, jako że fakt zamieszkania należy uznać za uzewnętrznienie faktu władania daną nieruchomością – nawet jeśli władanie to ma wyłącznie charakter posiadania zależnego (np. na podstawie umowy najmu).

Rozpatrujący skargę Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu nie miał wątpliwości, że jeżeli właściciel nieruchomości nie zamieszkuje w nieruchomości i udostępnia ją w całości lub w części innemu podmiotowi na podstawie umowy najmu, to w odniesieniu do tej nieruchomości wskazać można dwa podmioty objęte definicją właściciela zawartą w art. 2 ust. 1 pkt 4 u.u.c.p.g. Sytuacja, w której nieruchomość pozostaje w posiadaniu samoistnym lub zależnym, wobec czego ma i swojego właściciela i inny podmiot faktycznie władający nieruchomością powszechnie występuje w praktyce. - W takich stanach faktycznych uznać należy, że ustawodawca w art. 2 ust. 2a u.u.c.p.g. wskazał, że obowiązany do wykonania obowiązków nałożonych tą ustawą jest podmiot faktycznie władający nieruchomością. Regulacja taka gwarantuje ponoszenie opłaty za gospodarowanie odpadami przez podmiot, który je wytwarza – wyjaśnił sąd.

Odnosząc te wywody do tej konkretnej sprawy, WSA stwierdził, że w przypadku kiedy nieruchomość nie jest zamieszkiwana przez jej właściciela i od kilku lat jest wynajmowana, „za pozbawione jurydycznych argumentów należy uznać stanowisko SKO, że to wyłącznie właściciel nieruchomości jest zobowiązany do ponoszenia opłaty zagospodarowanie odpadami komunalnymi".

— Mateusz Adamski

Sygnatura akt: I SA/Po 510/18