Skala problemu wciąż jest jednak ogromna, bo w polskich domach nadal kopci około 3 mln kotłów, które nie spełniają żadnych norm ekologicznych. Jednocześnie, jak pokazują badania ankietowe, bardzo niska wśród mieszkańców jest świadomość istnienia nowych przepisów, które wymuszają wymianę starych urządzeń. Okazuje się, że zaledwie 14 proc. badanych z tych województw, w których obowiązują uchwały antysmogowe, jest w stanie podać poprawną datę określającą, do kiedy trzeba pozbyć się kopciucha. Zdaniem ekspertów PAS to przede wszystkim wyzwanie dla samorządów wojewódzkich i gminnych, które w wielu regionach niechętnie i z marnym skutkiem informują o nowych przepisach i karach.
Dużym problemem jest także zła sytuacja w obszarze ocieplenia polskich domów. Wyniki badań wskazują, że co trzeci budynek jednorodzinny nie ma w ogóle warstwy izolacyjnej ścian zewnętrznych. Natomiast znacząca część z tych ocieplonych ma warstwę cieplną mniejszą niż 8 centymetrów. Jednocześnie jednak ocieplenia budynków są wysoko na liście priorytetów remontowych mieszkańców. 59 proc. właścicieli budynków nieocieplonych deklaruje chęć inwestycji w zakresie termomodernizacji budynku już w najbliższych latach. Nieco ponad 40 proc. badanych planujących realizację ocieplenia ścian liczy na pozyskanie na ten cel dotacji.
Odpowiedzią na te oczekiwania ma być przede wszystkim rządowy program „Czyste powietrze", który przewiduje dotacje na wymianę starych pieców i termomodernizację domów. Budżet programu sięga 103 mld zł do 2029 r. Eksperci PAS wskazują jednak, że rozdzielanie dotacji w ramach tej inicjatywy przebiega zbyt wolno.
Lokalne działania
Poszczególne samorządy kontynuują swoje programy antysmogowe. W Warszawie do końca tego roku dotacja na likwidację starego pieca może pokryć nawet 90 proc. kosztów inwestycji. W 2022 r. wysokość dotacji wyniesie do 70 proc. kosztów inwestycji, a od 2023 r. korzystanie z kopciuchów będzie zabronione.
W Gliwicach na ten rok zaplanowano inwestycje połączone z likwidacją palenisk na paliwa stałe w obiektach publicznych, komunalnych i prywatnych. Budżet na modernizacje komunalnych lokali mieszkalnych sięgnie niemal 55 mln zł. Na program dofinansowania lokali prywatnych popłynie 8,5 mln zł. Podniesiono przy tym poziom maksymalnego dofinansowania z 8 tys. do 12 tys. zł przy połączeniu wymiany systemu grzewczego z termomodernizacją oraz zlikwidowano możliwość dotowania kotłów węglowych 5. klasy.
Dotacji do wymiany pieców nie ma już w Krakowie, bo od września 2019 r. obowiązuje tam całkowity zakaz stosowania węgla i drewna do ogrzewania budynków. Miasto realizuje więc na szeroką skalę działania prewencyjne w celu przestrzegania tych przepisów, prowadzone są kontrole straży miejskiej. W stolicy Małopolski można dostać dopłatę do rachunków za ogrzewanie po zmianie źródła ciepła na ekologiczne w oparciu o próg dochodowy, jest też program termomodernizacji budynków jednorodzinnych i program związany ze współfinansowaniem odnawialnych źródeł energii.
