Nagrodziliśmy największe odkrycia medyczne pochodzące z Polski

Szczepionki przeciw polio i tyfusowi plamistemu zwyciężyły w konkursie „Rz" i firmy Philips „100 lat medycznych innowacji w Polsce".

Publikacja: 11.10.2021 19:25

Gala konkursu „100 lat medycznych innowacji w Polsce” połączona została z otwarciem Centrum Innowacy

Gala konkursu „100 lat medycznych innowacji w Polsce” połączona została z otwarciem Centrum Innowacyjnych Technologii Politechniki Śląskiej

Foto: Wojciech Mateusiak

Wynalazki prof. Rudolfa Weigla i prof. Hilarego Koprowskiego kapituła konkursu uznała za najwybitniejsze osiągnięcia polskiej medycyny ostatniego stulecia.

Galę konkursu połączono z otwarciem Centrum Innowacyjnych Technologii dla Zdrowia Politechniki Śląskiej w Zabrzu, które odbyło się podczas Europejskiego Kongresu Innowacyjnych Technologii Medycznych.

Kapituła była zgodna

„100 lat medycznych innowacji w Polsce" to konkurs, w którym „Rzeczpospolita" uhonorowała najważniejsze innowacje w medycynie, jakie powstały w Polsce w ciągu ostatniego stulecia. Okres ten przyjęliśmy nieco umownie i za zgodą kapituły w przypadku niektórych innowacji cofnęliśmy do początku XX w. Zespół, który podjął decyzję o przyznaniu nagród, został podzielony na dwie grupy. W skład małej kapituły weszli przedstawiciele redakcji, partnerzy, patroni oraz najznamienitsze osobistości polskiego świata medycznego. To oni przygotowali propozycje 29 innowacji, które zostały przesłane w formie karty do głosowania do dużej kapituły – liczącej ponad sto osób grupy specjalistów w dziedzinie medycyny.

Głosujący byli zgodni. Pierwsze miejsce ex aequo przypadło prof. Hilaremu Koprowskiemu, wynalazcy pierwszej na świecie skutecznej szczepionki przeciw polio, oraz prof. Rudolfowi Weiglowi, który wynalazł pierwszą skuteczną szczepionkę przeciwko tyfusowi plamistemu.

– Trzeba przyznać, że jest w tym duża symbolika, szczególnie w okresie ciągłej walki z pandemią Covid-19 – zauważyła Kamila Koźbiał, szefowa komunikacji w Philips, która prowadziła galę wspólnie z redaktorem zarządzającym „Rzeczpospolitej" Marcinem Piaseckim.

Ratunek dla słuchu

Drugie miejsce przypadło światowej sławy otochirurgowi prof. Henrykowi Skarżyńskiemu, który jako pierwszy w Polsce i Europie Środkowo-Wschodniej dokonał w 1992 r. operacji wszczepienia implantu ślimakowego, przywracając słuch osobie głuchej, a w 2002 r. jako pierwszy w świecie wszczepił implant ślimakowy w częściowej głuchocie u osoby dorosłej (dwa lata później także u dziecka). Odbierając nagrodę, prof. Skarżyński podziękował za wyróżnienie od swojego ulubionego dziennika. Przyznał, że regularnie czyta „Rzeczpospolitą".

Trzecie miejsce przypadło prof. Tomaszowi Cieszyńskiemu – wynalazcy pierwszej sondy do badań struktur serca, a czwarte prof. Zbigniewowi Relidze, który właśnie w Zabrzu w 1985 r. przeprowadził pierwszy w naszym kraju udany przeszczep serca. Na miejscu piątym uplasował się dr hab. Maciej Wojtkowski za stworzenie innowacyjnego tomografu do nieinwazyjnego i bezkontaktowego badania wnętrza oka.

Poza nagrodami za największe medyczne innowacje ostatnich stu lat kapituła zdecydowała się przyznać wyróżnienia specjalne. W swoim wyborze jej członkowie kierowali się kluczem innowacyjności i współczesności. – Wyróżnienia zostały przyznane osobom i instytucjom, które w duchu innowacji przyczyniły się do rozwoju ochrony zdrowia w Polsce. Jednocześnie członkowie kapituły zdecydowali, że wszystkie odkrycia w tej kategorii są tak samo ważne i należy je przyznać równorzędnie – tłumaczył red. Marcin Piasecki.

Wśród wyróżnionych znalazły się aż trzy osoby związane z szeroko pojętą kardiologią. Wyróżnienie otrzymał konsultant krajowy w tej dziedzinie prof. Jarosław Kaźmierczak, kardiolog interwencyjny i nauczyciel akademicki, pionier nowoczesnej elektroterapii i elektrofizjologii w Polsce. Swoje życie kardiologii interwencyjnej poświęcił także drugi z wyróżnionych – prof. Adam Witkowski, były prezes Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego. Do jego zasług należy rozpowszechnienie w Polsce innowacyjnych metod leczenia w kardiologii interwencyjnej i zastąpienie inwazyjnych zabiegów kardiochirurgicznych mniej inwazyjnymi metodami przezskórnymi.

Poczet znamienitych lekarzy „od serca" wyróżnionych w konkursie zamyka legenda polskiej medycyny prof. Marian Zembala, członek zespołu, który pod kierunkiem prof. Zbigniewa Religi przeprowadził pierwszy udany przeszczep serca w Polsce, a także autor pierwszego w Polsce udanego przeszczepienia serca i płuc jednocześnie oraz pierwszego w Polsce przeszczepu pojedynczego płuca.

Sukces całego zespołu

– Kapituła i redakcja wyróżniły wiele osób, które dzięki swojej pracy, talentowi i innowacyjności dokonały rzeczy, które zapisały się jako kamienie milowe polskiej medycyny. Dopóki będę żył, będę się starał, by idee stworzone przez prof. Zbigniewa Religę były rozwijane ku chwale nauki i medycyny – powiedział prof. Marian Zembala, podkreślając, że jego zabrzańskie dokonania są sukcesem całego zespołu.

Również zespołowi dziękował prof. Adam Maciejewski. W maju 2013 r. przewodniczył zespołowi chirurgów rekonstrukcyjnych z Instytutu Onkologii w Gliwicach, który przeprowadził pierwszy na świecie przeszczep twarzy ze wskazań życiowych. Zabiegowi został poddany 33-latek, któremu maszyna do cięcia kamieni amputowała część twarzy, powodując obrażenia, które w dalszej perspektywie doprowadziłyby do śmierci. Skomplikowana operacja objęła nie tylko rozległe powłoki twarzoczaszki, ale również szkielet górnego i środkowego piętra twarzy. Znany na całym świecie zespół prof. Maciejewskiego ma na koncie wiele pionierskich zabiegów rekonstrukcyjnych, m.in. pierwszego na świecie przeszczepienia narządów szyi i szpiku.

– To ogromy zaszczyt i przyjemność być wyróżnionym, szczególnie w tak niesamowitym gronie. Chciałbym serdecznie podziękować naszemu ośrodkowi oraz panu dyrektorowi prof. Krzysztofowi Składowskiemu za to, że dają nam możliwość tworzenia standardów, które są w stanie przełamywać pewne bariery i nieść ze sobą krok postępu na skalę światową – mówił prof. Maciejewski.

Nowe światowe standardy

Jako piątą wyróżniono Fundację Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy (WOŚP), która od 1993 r. angażuje polskie społeczeństwo w dbanie o bezpieczeństwo zdrowotne Polaków. – Od lat uznawana za organizację o największym zaufaniu społecznym, za cel statutowy obrała „działalność w zakresie ochrony zdrowia polegającą na ratowaniu życia chorych osób, w szczególności dzieci, i działanie na rzecz poprawy stanu ich zdrowia, jak również działanie na rzecz promocji zdrowia i profilaktyki zdrowotnej". W ciągu 29 lat działania zebrano ponad 1,5 mld zł, a Fundacja kupiła i przekazała do placówek ochrony zdrowia w Polsce 66 150 urządzeń. W 2020 r. szacowano, że co piąty sprzęt w szpitalach pochodził od WOŚP – mówił red. Marcin Piasecki.

Chociaż szef Fundacji WOŚP Jurek Owsiak nie mógł osobiście pojawić się w Zabrzu, nagrał niezwykle osobiste podziękowanie.

– Ukłony dla was za to, że zauważyliście, że to, co robimy, jest nie tylko potrzebne, ale i innowacyjne, nowoczesne. Szukamy miejsc, w których możemy zadziałać na polu innowacyjności, ruszyć coś od podstaw, jak choćby powszechne badania przesiewowe słuchu. Szukamy tak innowacyjnych rozwiązań jak pompy insulinowe dla kobiet chorych na cukrzycę. Cieszymy się, że intensywna terapia noworodka jest obrandowana najnowocześniejszymi urządzeniami i że dzięki kupionemu przez WOŚP sprzętowi diagnostycznemu wystarczy sekunda, by zrobić badania u dziecka – mówił Jurek Owsiak, zaznaczając jednocześnie, że przyszłoroczny, 30. już, finał WOŚP organizowany będzie z myślą o kolejnym obszarze polskiej medycyny, w którym brakuje nowoczesnego sprzętu. 30 stycznia 2022 r. WOŚP zagra dla zapewnienia najwyższych standardów diagnostyki i leczenia wzroku u dzieci.

Laureaci konkursu

Prof. Rudolf Weigl, prof. Hilary Koprowski

Czterokrotnie zgłaszany do Nagrody Nobla prof. Weigl wynalazł pierwszą skuteczną szczepionkę przeciwko tyfusowi plamistemu.

Prof. Koprowski jest wynalazcą pierwszej skutecznej szczepionki przeciw polio.

Prof. Henryk Skarżyński

Jako pierwszy w Europie Środkowo-Wschodniej dokonał w 1992 r. operacji wszczepienia implantu ślimakowego, przywracając słuch osobie głuchej. W 2002 r. jako pierwszy w świecie wszczepił implant ślimakowy w częściowej głuchocie u osoby dorosłej, a dwa lata później także u dziecka.

Prof. Tomasz Cieszyński

Wynalazł pierwszą sondę do badań struktur serca, zapoczątkowując powstanie echokardiografii wewnątrzsercowej. Autor patentów kardiomioplastyki w Polsce i USA oraz biologicznego sztucznego serca. Opracował też metodę wyrównywania asymetrii kończyn dolnych u dzieci działaniem pola elektrycznego.

Prof. Zbigniew Religa

5 listopada 1985 r. jego zespół przeprowadził pierwszy udany zabieg przeszczepienia serca, a potem kolejne, ratując wielu pacjentów i ucząc przeszczepiania serca całe pokolenie kardiochirurgów.

Pracował nad wyprodukowaniem tzw. sztucznego serca.

Prof. Maciej Wojtkowski

Zaprojektował tomograf wykorzystywany do nieinwazyjnego i bezkontaktowego badania wnętrza oka i wprowadził do praktyki okulistycznej metody tomografii optycznej z detekcją fourierowską. Podstawowym zastosowaniem nowej metody jest nieinwazyjna i błyskawiczna obserwacja patologicznych zmian siatkówki. ?

Wyróżnieni w Konkursie

Prof. Jarosław Kaźmierczak

Konsultant krajowy ds. kardiologii, członek Rady Zdrowia Publicznego przy ministrze zdrowia. Kardiolog interwencyjny i nauczyciel akademicki, pionier nowoczesnej elektroterapii i elektrofizjologii w Polsce, jeden z pierwszych Polaków wykonujących zabiegi ablacji.

Prof. Adam Maciejewski

W 2013 r. prof. Maciejewski wraz z zespołem Gliwickiego Centrum Onkologii przeprowadził pierwszy na świecie przeszczep twarzy ze wskazań życiowych, u 33-latka, któremu maszyna do cięcia kamieni amputowała część twarzy. Obrażenia w dłuższej perspektywie doprowadziłyby do zgonu.

Prof. Adam Witkowski

Były prezes Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego jest popularyzatorem innowacyjnych metod leczenia w kardiologii interwencyjnej i orędownikiem zastępowania inwazyjnych zabiegów kardiochirurgicznych mniej inwazyjnymi metodami przezskórnymi.

Prof. Marian Zembala

W 2001 r. prof. Marian Zembala dokonał w Śląskim Centrum Chorób Serca w Zabrzu pierwszego w Polsce udanego przeszczepienia serca i płuc jednoczasowo. Dwa lata później w Zabrzu dokonano pierwszego w Polsce przeszczepienia pojedynczego płuca, a od 2004 r. transplantacja płuc jest z wykonywana w Polsce rutynowo.

Fundacja Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy

Od 1993 r. angażuje polskie społeczeństwo w dbanie o bezpieczeństwo zdrowotne Polaków. Za cel statutowy obrała działalność w zakresie ochrony zdrowia polegającą na ratowaniu życia chorych osób, w szczególności dzieci. W ciągu 29 finałów WOŚP zebrano ponad 1,5 mld zł, a Fundacja kupiła i przekazała do placówek ochrony zdrowia w Polsce 66 150 urządzeń. ?

Prof. Henryk Skarżyński światowej sławy otochirurg, twórca i dyrektor Światowego Centrum Słuchu i Mowy w Kajetanach, laureat II miejsca w konkursie

W ciągu minionego stulecia w polskiej medycynie było wiele wybitnych i zasłużonych osobistości. Znalezienie się wśród nich to wielki zaszczyt, ale pewnie każdy z wyróżnionych, który czuje się zażenowany, zastanawia się, dlaczego wybrano akurat jego. Mogę tylko powiedzieć, że do przeprowadzenia pierwszej w Polsce i Europie Środkowo-Wschodniej operacji wszczepienia implantu ślimakowego przywracającej słuch osobie głuchej, która miała miejsce w 1992 r., a potem, w 2002 r., do pierwszego na świecie wszczepienia implantu ślimakowego w częściowej głuchocie u osoby dorosłej oraz u dziecka, potrzebne były wiedza, umiejętności i odwaga. Ale ogromne znaczenie miało wsparcie bardzo wielu osób i instytucji, bez których nigdy by się to nie udało. Wszystkim im bardzo dziękuję. Dodam, że nie były to wydarzenia jednorazowe. Od ponad 18 lat wykonujemy najwięcej w świecie operacji poprawiających słuch. Jeśli chodzi o specjalności, które reprezentuję, a więc otolaryngologię, otolaryngologię dziecięcą, audiologię i foniatrię, polscy pacjenci mają dostęp do najnowszych technologii często jako pierwsi albo jedni z pierwszych w świecie. To zasługa tego, co udało się zrobić w ciągu ostatnich 30 lat realizacji programu leczenia głuchoty, częściowej głuchoty, a tak naprawdę całej otochirurgii dziecięcej, gdzie powstała polska szkoła otochirurgii w nauce światowej.

prof. Jan Kimpen lekarz pediatra, Chief Medical Officer, Royal Philips

Philips jest globalnym liderem w dziedzinie technologii dla ochrony zdrowia. Naszym celem jest poprawa zdrowia i jakości życia ludzi poprzez udostępnienie im istotnych innowacji. Do 2030 r. chcemy przyczynić się do poprawy poziomu życia 2,5 mld ludzi na całym świecie. Wysiłki koncentrujemy na realnych potrzebach i pragniemy, aby dzięki naszym rozwiązaniom systemy opieki zdrowotnej mogły osiągać swoje cztery najważniejsze cele, jakimi są większe zadowolenie pacjentów z jakości opieki zdrowotnej, poprawa wyników leczenia, obniżenie kosztów opieki oraz zapewnienie lepszych warunków pracy personelowi medycznemu. Fakt, że nagrody w konkursie „Rzeczpospolitej" i firmy Philips „100 lat medycznych innowacji w Polsce" wręczane są właśnie w Zabrzu jest w pewien sposób symboliczny. Przyjeżdżającemu do Zabrza udziela się duch innowacji. Nic dziwnego – to przecież miasto pierwszego udanego przeszczepu w Polsce i jednego z pierwszych udanych przeszczepów na świecie. Dla mnie, jako lekarza, wielkim zaszczytem jest móc zasiadać na tej samej sali z prof. Zembalą, który w 1985 r. przeprowadził ten zabieg wspólnie z prof. Religą. Żeby utrzymywać się w awangardzie postępu technologicznego w medycynie, Philips potrzebuje silnych, kreatywnych partnerów. Jestem pewien, że dzięki otwarciu Centrum Innowacyjnych Technologii dla Zdrowia Zabrze znane będzie na całym świecie nie tylko jako wzorcowy ośrodek kardiochirurgiczny, ale także z przełomowych innowacji medycznych. ?

Michał Grzybowski prezes Philips Polska

W całej 130-letniej historii istnienia firmy Philips skupienie na innowacjach i realizacja projektów we współpracy ze strategicznymi partnerami zawsze dawały początek niesamowitym inicjatywom, które zmieniały ludzkie życie i otaczający nas świat. Innowacje i partnerstwo to także dwa kluczowe słowa, charakteryzujące naszą współpracę z Politechniką Śląską, z którą od lat ramię w ramię pracujemy nad rozwojem innowacji w obszarze medycyny w Polsce. Otwarcie Europejskiego Centrum Innowacyjnych Technologii dla Zdrowia jest zwieńczeniem wielu lat naszego partnerstwa. To dla nas olbrzymi zaszczyt i przywilej móc wspierać działania Politechniki Śląskiej. Jeszcze większym zaszczytem jest to, że od teraz wspólnie będziemy tworzyć unikatowe rozwiązania i innowacje, oferując nową jakość medycyny dla personelu medycznego i pacjentów, a wszystko to za sprawą obiektu, który właśnie otwieramy. Patrząc w przyszłość, inspirujemy się przeszłością, szczególnie historią ostatnich stu lat polskiej medycyny i jej wybitnych osiągnięć, dla której areną stało się właśnie Zabrze. Cieszymy się, że wspólnie z dziennikiem „Rzeczpospolita" mogliśmy uhonorować najwybitniejszych naukowców i lekarzy, którzy pomogli rozwinąć światową naukę, przy okazji ratując miliony istnień ludzkich. Konkurs „100 lat medycznych innowacji w Polsce", organizowany przez „Rzeczpospolitą" wspólnie z Philips, pozwala przypomnieć ich osiągnięcia i zrozumieć, jaką rolę polscy naukowcy odgrywają w historii rozwoju światowej medycyny. ?

Wynalazki prof. Rudolfa Weigla i prof. Hilarego Koprowskiego kapituła konkursu uznała za najwybitniejsze osiągnięcia polskiej medycyny ostatniego stulecia.

Galę konkursu połączono z otwarciem Centrum Innowacyjnych Technologii dla Zdrowia Politechniki Śląskiej w Zabrzu, które odbyło się podczas Europejskiego Kongresu Innowacyjnych Technologii Medycznych.

Pozostało 98% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Zdrowie
Choroby zakaźne wracają do Polski. Jakie znaczenie mają dziś szczepienia?
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Zdrowie
Peru: Liczba ofiar tropikalnej choroby potroiła się. "Jesteśmy w krytycznej sytuacji"
Zdrowie
W Szwecji dziecko nie kupi kosmetyków przeciwzmarszczkowych
Zdrowie
Nerka genetycznie modyfikowanej świni w ciele człowieka. Udany przeszczep?
Zdrowie
Ptasia grypa zagrozi ludziom? Niepokojące sygnały z Ameryki Południowej