Sukces jest dziełem naukowców z Pekinu i Szanghaju. Pracującym niezależnie od siebie badaczom udało się tak dobrać składniki chemicznej „kąpieli", w której zanurzone były komórki, że całkowicie zmienili ich budowę i funkcję. Dotąd tego typu eksperymenty wykonywano, wykorzystując manipulacje genetyczne – trudniejsze, droższe i potencjalnie bardziej niebezpieczne podczas stosowania u prawdziwych pacjentów.
Chińczycy użyli zaledwie siedmiu składników koktajlu. Jak podkreślają, udało im się również uniknąć etapu przeprogramowania komórek, który może doprowadzić do powstania guzów nowotworowych u pacjentów. To jedno z największych zagrożeń takiej terapii, co dość skutecznie powstrzymuje lekarzy od prób jej stosowania.
– Ustaliliśmy, że proces konwersji komórek po zastosowaniu naszej chemicznej strategii powoduje wyciszanie genów charakterystycznych dla komórek skóry i wzmacnianie aktywności genów związanych z funkcjonowaniem neuronów – mówi Jian Zhao z szanghajskiego Instytutu Nauk Biologicznych. Jej zespół „wyhodował" komórki układu nerwowego z komórek skóry pacjentów cierpiących na chorobę Alzheimera.
– W porównaniu z metodą reprogramowania genetycznego nasze cząsteczki chemiczne są tanie, łatwe w produkcji, przechowywaniu i dawkowaniu, a efekty ich działania są w pełni odwracalne – zachwala Hongkui Deng z Centrum Badań nad Komórkami Macierzystymi Uniwersytetu Pekińskiego. Ten zespół zajmował się chemicznym programowaniem komórek mysich. – W szczególności oznacza to, że ta metoda omija problemy techniczne i związane z bezpieczeństwem trapiące zwolenników manipulacji genetycznych. A to oznacza łatwiejszą drogę do praktycznych zastosowań – mówi Hongkui Deng.
Do czego takie prace mogą się przydać medycynie? Po pierwsze, na hodowanych sztucznie komórkach – na przykład pobieranych z dłoni czy ucha pacjenta z alzheimerem czy parkinsonem – będzie można przeprowadzać testy. Chodzi i o modele rozwoju chorób neurodegeneracyjnych, i o potencjalne leki na wczesnym etapie badań. Być może w przyszłości w ten sposób będzie można również odtwarzać uszkodzenia wywołane urazami i chorobami.
