– Rośnie liczba postępowań dyscyplinarnych wszczynanych radcom prawnym, którzy współpracują z firmami odszkodowawczymi. Te sprawy są też przedmiotem szczególnego zainteresowania organów samorządowych – mówi radca prawny Gerard Dźwigała, główny rzecznik dyscyplinarny Krajowej Izby Radców Prawnych. I dodaje: – Myślę, że takich postępowań będzie jeszcze więcej.
Za złe towarzystwo
Postępowania dyscyplinarne to głównie efekt skarg niezadowolonych klientów zgłaszających się do firm odszkodowawczych, na których zlecenie działają profesjonalni pełnomocnicy.
– Rzecznicy sprawdzają, w jakiej formie świadczona była pomoc prawna, i coraz częściej dostrzegają relacje trójstronne: klient, firma prawnicza niebędąca kancelarią oraz radca prawny. Ciężko taką relację uznać za prawidłowy sposób wykonywania zawodu – mówi mec. Dźwigała. I wyjaśnia: – Taka współpraca grozi naruszeniem zasad obowiązujących radców prawnych, które w tradycyjnym sposobie świadczenia usług są zachowane. Pomoc prawna powinna być świadczona bez udziału pośrednika. Tylko wtedy klient ma pewność, że przekazane informacje nie trafią do osób trzecich, a prawnik będzie miał komplet dokumentów potrzebnych do prowadzenia sprawy.
Czytaj więcej
Nie ma podstaw, by radcę prawnego, który nie wie, że jego klient to oszust, zawieszać w czynnościach zawodowych - uznał Wyższy Sąd Dyscyplinarny Krajowej Izby Radców Prawnych.
Mecenas przypomina, że firmy odszkodowawcze nie stronią od agresywnego marketingu. A radców obowiązują ograniczenia reklamy czy informowania.
– Radca, który decyduje się na współpracę z firmą niebędącą profesjonalną kancelarią, godzi się z tym, że może ona pozyskiwać klientów sprzecznie z dobrymi obyczajami. A to nie jest obojętne dla odpowiedzialności dyscyplinarnej – podkreśla rzecznik dyscyplinarny.
Co grozi za niegodną współpracę?
– Katalog kar jest szeroki. Wszystko zależy od intensywności naruszenia. Inaczej potraktowany będzie radca, który sam otwiera spółkę z o.o. i poprzez nią świadczy pomoc prawną, a inaczej ten, który przyjmuje od takiej firmy zlecenie, działając pod przymusem ekonomicznym. Takie zjawisko nie jest prawidłowe i należy dążyć do jego wyeliminowania – mówi Dźwigała.
Prawne uwarunkowania prowadzenia e‑sklepu w 2022 roku
Naganne praktyki
W podobnych trójstronnych relacjach tkwią również członkowie palestry.
– Do tej pory w zbiorze zasad etyki adwokackiej i godności zawodu nie ma jednoznacznej regulacji dotyczącej współpracy adwokatów z nieprofesjonalnymi podmiotami zajmującymi się świadczeniem pomocy prawnej, w tym np. dochodzeniem roszczeń odszkodowawczych – mówi adwokat Jarosław Dawid, prezes Sądu Dyscyplinarnego Częstochowsko-Piotrkowskiej Izby Adwokackiej.
Paragraf 23 zbioru mówi jedynie ogólnie, że adwokata obowiązuje zakaz korzystania z reklamy, jak też zakaz pozyskiwania klientów w sposób sprzeczny z godnością zawodu oraz współpracy z podmiotami pozyskującymi klientów z naruszeniem prawa lub zasad współżycia społecznego.
– Przedmiotem postępowań dyscyplinarnych w naszej izbie nie była nigdy współpraca adwokatów np. z tzw. kancelariami odszkodowawczymi czy „frankowymi" – dodaje mecenas.
I choć skala zainteresowania pionów dyscyplinarnych etycznie wątpliwą relacją biznesową jest niewielka, nie oznacza to, że zjawisko nie istnieje.
– Przeciwnie, problem jest ważki – uważa mec. Dawid.
Adwokatura już pracuje nad zmianą wewnętrznych przepisów. Z przygotowanej na jej potrzeby analizy wynika, że działalnością firm prawniczych zajmowały się różne urzędy publiczne. Rzecznik ubezpieczonych uznał np. za naganne takie praktyki jak: prowadzenie postępowania w sposób nieprofesjonalny; dochodzenie roszczeń odszkodowawczych przez osoby uprzednio karane; rażąco wysokie, na granicy wyzysku, wynagrodzenie; brak ubezpieczenia OC; zdobywanie klientów w sposób nieetyczny poprzez np. nagabywanie na miejscu wypadku (w tym przez korumpowanie przedstawicieli służb państwowych), w szpitalu czy domu pogrzebowym.
– Zjawisko koegzystencji adwokatów z tzw. kancelariami odszkodowawczymi wymaga szczególnej analizy – uważa mec. Dawid. I dodaje, że adwokat funkcjonujący w takiej współpracy swoim tytułem zawodowym legitymizuje wszystkie opisane nieprawidłowości. Dlatego dobrym rozwiązaniem byłoby zastrzeżenie nazwy „kancelaria" dla firm prowadzonych przez profesjonalnych pełnomocników. Na to się jednak nie zanosi (patrz ramka).
O to, by samorządy miały na uwadze etycznie wątpliwe relacje adwokatów czy radców z firmami, zaapelowała jakiś czas temu Izba Dyscyplinarna Sądu Najwyższego, rozpoznając sprawę radcy z Zielonej Góry (sygn. akt II DK 79/21).
– W tym układzie trójpodmiotowym pojawia się wiele wątpliwości, czy ochrona klienta jest prawidłowa – mówił wtedy sędzia Jarosław Sobutka.
Mówimy „nie" dla zmiany
W odpowiedzi na interpelację poselską wiceminister sprawiedliwości Sebastian Kaleta wskazał, że nie ma wystarczającego uzasadnienia, by zastrzec używanie nazwy „kancelaria" tylko dla określonych grup zawodowych. „Pojęcie kancelaria jest dość szeroko stosowane w obrocie gospodarczym oraz w administracji publicznej, zastrzeżenie dopuszczalności jego użycia przez stosunkowo wąski krąg podmiotów (zawody prawnicze) mogłoby spowodować nadmierną i nieuzasadnioną ingerencję w utrwalone w tym zakresie zwyczaje" – podkreślił wiceminister.
Czytaj więcej
To nie Ameryka. W zawodach prawniczych nie ma miejsca dla ludzi współpracujących z firmami odszkodowawczymi, które stosują kontrowersyjne metody pozyskiwania klientów wśród pacjentów szpitala czy wręcz na miejscu wypadku drogowego.
