Interpretacja indywidualna dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 18 lipca 2008 r. w sprawie opodatkowania inicjatywy "Banku Czasu" (IBPB2/415-578/08/MK)

Publikacja: 18.07.2008 06:21

[b]INTERPRETACJA INDYWIDUALNA[/b]

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. z 2007r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Stowarzyszenia, przedstawione we wniosku z dnia 20 marca 2008r. (data wpływu do tut. Biura – 21 marca 2008r.), uzupełnionym w dniu 26 marca 2008r. oraz 30 czerwca 2008r. o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej m.in. podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych bezgotówkowej wymiany przez osoby fizyczne usług i udzielania świadczeń przez osoby, z którymi podpisano umowy wolontariackie - jest nieprawidłowe

[b]UZASADNIENIE[/b]

W dniu 21 marca 2008r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych bezgotówkowej wymiany przez osoby fizyczne usług i udzielania świadczeń przez osoby, z którymi podpisano umowy wolontariackie.W dniu 26 marca wpłynęło pismo uzupełniające wniosek.Z uwagi na braki formalne wniosku pismem z dnia 03 czerwca 2008r. wezwano wnioskodawcę do jego uzupełnienia. W dniu 30 czerwca 2008r. wpłynęło uzupełnienie ww. wniosku.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca jako organizacja o statusie stowarzyszenia ma zamiar prowadzić tzw. „Bank Czasu”. Jest to działająca już w kilku miastach w Polsce „instytucja” oferująca pomoc ludziom, którzy dysponują wolnym czasem. Polega na wymianie różnorodnych usług (mycie okien, wyprowadzanie psa, pilnowanie dzieci itp.) przez prywatne osoby, które „rozliczają się” bezgotówkowo – jedyną miarą jest tu czas pracy (stąd nazwa) mierzony w godzinach. Godzina za godzinę, niezależnie od wykonywanej czynności.„Bank Czasu” sprzyja nawiązywaniu przyjaźni, pobudza ludzi do działania i zwiększa zaangażowanie w życie miasta. Jest oddolną formą współpracy w systemie bezgotówkowej wymiany usług. Zadanie to ma na celu pogłębienie integracji mieszkańców miasta, podnoszenie świadomości obywatelskiej i uwrażliwienie ich na potrzeby innych osób.

Podnoszenie świadomości stanowi podstawowe narzędzie stopniowej zmiany postaw, przełamywania stereotypów oraz uprzedzeń społecznych, a także inicjowanie społecznego dialogu.

„Bank Czasu” jest jednym z elementów projektu OKO, na który stowarzyszenie uzyskało dofinansowanie z funduszy norweskich poprzez Fundusz Współpracy Komponent II Demokracja i Społeczeństwo Obywatelskie. W ramach „Banku Czasu” jego uczestnicy mogą wymieniać swój czas i umiejętności na czas i umiejętności innych osób np. godzina opieki nad dzieckiem za godzinę nauki języka angielskiego. Tego rodzaju współpraca prowadzi do wzmocnienia więzi społecznych, co stanowi jeden z celów realizowanego projektu.

Regulamin przystąpienia do „Banku Czasu” zakłada, że mogą do niego przystąpić tylko osoby, które nie były skazane prawomocnym wyrokiem sądu, na co muszą przedłożyć w obecności dwu innych osób swoje dane osobowe. Dane osobowe będą prowadzone zgodnie z ustawą o ochronie danych osobowych.

Członkowie Banku muszą podać zakres swoich propozycji wymiany i czego same oczekują.

W ramach „Banku Czasu” wnioskodawca będzie kojarzyć osoby, które otrzymują za swoją usługę inną usługę, na którą złożą zapotrzebowanie.

Wnioskodawca rozważa możliwość traktowania takiej wymiany na zasadzie wolontariatu, ale uważa, że jest to obejście, które w zasadzie nie powinno być w tym przypadku zastosowane.

Wnioskodawca nie posiada statusu organizacji pożytku publicznego. Nie prowadzi działalności gospodarczej, nie prowadzi również działalności odpłatnej. Kojarzenie osób do „Banku Czasu” nie ma charakteru odpłatnego. Dlatego wszelkie relacje pomiędzy usługami kojarzonych osób będą miały charakter bezgotówkowej wymiany usługi czasowej, tj. wymiana świadczenia pracy jednej osoby A (jednej godziny pracy) za pracę drugiej osoby B (również jednej godziny) będzie o charakterze nieodpłatnym.

Osoba przystępująca do „Banku Czasu” nie będzie stawała się członkiem wnioskodawcy. Każdy mieszkaniec miasta może stać się członkiem „Banku Czasu”, natomiast nie ma takiego powodu, by taka osoba stawała się członkiem wnioskodawcy.

Osoby, które będą świadczyć wzajemną pomoc nie są związane ze stowarzyszeniem żadnymi umowami. Stowarzyszenie nie prowadzi bowiem jeszcze „Banku Czasu”. Z założenia programu „Bank Czasu” osoba A świadczy na rzecz osoby B a osoba B świadczy na rzecz osoby A. Na tym ma polegać wymiana kojarzonych ze sobą osób wymieniających się usługami bezgotówkowymi. Może być również taka sytuacja, że osoba A świadczy na rzecz osoby B a osoba B będzie świadczyła na rzecz osoby C, z tym, że osoba C będzie zobowiązana oddać równoważne świadczenie osobie C (powinno być A) lub poszukać osoby D, która odda za nią świadczenie dla osoby A w takim czasie w takiej ilości godzin, jakie osoba A dała dla osoby B. Wnioskodawca będzie również udzielać świadczeń poprzez wolontariuszy zgodnie z ustawą pożytku publicznego i o wolontariacie. W związku z tym będą zawierane umowy z wolontariuszami.

[b]W związku z powyższym zadano następujące pytania:[/b]

[b]1.[/b] Czy proponowana inicjatywa „Banku Czasu” rodzi konieczność oceny wartości takiej wymiany usług i odprowadzenia od niej podatku dochodowego od osób fizycznych biorących udział w przedsięwzięciu...

[b]2.[/b] jeżeli z osobami biorącymi udział w „Banku Czasu” podpisane zostaną umowy wolontariackie, to będą one podlegać przepisom skarbowym...

Wnioskodawca uważa, że „Bank Czasu” to forma działań o charakterze integrującym, podnosząca świadomość obywatelską. Daje ona podstawę do zwolnienia przedmiotowego od podatku dochodowego.

Podobnie inicjatywy społeczne powstały w innych miastach Polski, wzorując się na podobnych doświadczeniach innych krajów Europy. Jednak ich organizatorzy nie byli wstanie przedstawić stosownego przepisu zwalniającego tego typu inicjatywę z podatku dochodowego.Wnioskodawca chce prowadzić tę działalność legalnie, zgodnie z obowiązującymi przepisami, w związku z tym prosi o wiążącą odpowiedź.

Na tle przedstawionego zdarzenia przyszłego stwierdzam, co następuje:

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest zasada powszechności opodatkowania. W myśl tej zasady wyrażonej w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000r. Nr 14, poz. 176 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Wyrazem jej praktycznej realizacji jest art. 11 ust. 1 tejże ustawy, z którego treści wynika, że przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-16, art. 17 ust. 1 pkt 6 i 9, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze oraz innych nieodpłatnych świadczeń.

Zgodnie z art. 11 ust. 2 ww. ustawy wartość pieniężną świadczeń w naturze, z zastrzeżeniem art. 12 ust. 2, określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca ich uzyskania.

Z treści art. 11 ust. 2a ww. ustawy wynika, iż wartość pieniężną innych nieodpłatnych świadczeń ustala się:

1. jeżeli przedmiotem świadczenia są usługi wchodzące w zakres działalności gospodarczej dokonującego świadczenia - według cen stosowanych wobec innych odbiorców,

2. jeżeli przedmiotem świadczeń są usługi zakupione - według cen zakupu,

3. jeżeli przedmiotem świadczeń jest udostępnienie lokalu lub budynku - według równowartości czynszu, jaki przysługiwałby w razie zawarcia umowy najmu tego lokalu lub budynku,

4. w pozostałych przypadkach - na podstawie cen rynkowych stosowanych przy świadczeniu usług lub udostępnianiu rzeczy lub praw tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca udostępnienia.

Jeżeli świadczenia są częściowo odpłatne, przychodem podatnika jest różnica pomiędzy wartością tych świadczeń, ustaloną według zasad określonych w ust. 2 lub 2a, a odpłatnością ponoszoną przez podatnika (art. 11 ust. 2b ww. ustawy).

W przedmiotowej sprawie mamy do czynienia z nieodpłatnymi świadczeniami oraz świadczeniami częściowo odpłatnymi.

Pojęcie „nieodpłatne świadczenie” w prawie podatkowym ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono nie tylko działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby (art. 353 Kodeksu cywilnego), ale w jego zakres wchodzą także wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest nieodpłatne przysporzenie majątku innej osobie kosztem majątku innego podmiotu, mające konkretny wymiar finansowy.

W świetle powołanego powyżej art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz definicji „nieodpłatnego świadczenia” należy przyjąć, iż wartość jednej godziny usługi (np. mycia okien, wyprowadzania psa, pilnowania dzieci, nauki obcego języka) stanowi nieodpłatne świadczenie ponoszone przez osobę świadczącą usługę (świadczeniodawcę) na rzecz innej osoby (świadczeniobiorcy), tj. w przypadku gdy świadczeniobiorca nie świadczy wzajemnej jednogodzinnej usługi świadczeniodawcy. Wówczas wartość pieniężną takiej jednogodzinnej usługi jako innego nieodpłatnego świadczenia ustala się na zasadach określonych w art. 11 ust. 2a pkt 4 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który stanowi, że wartość pieniężną innych nieodpłatnych świadczeń ustala się na podstawie cen rynkowych stosowanych przy świadczeniu usług lub udostępnianiu rzeczy lub praw tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca udostępnienia, chyba że osoba świadcząca usługi świadczy usługi wchodzące w zakres swojej działalności gospodarczej, wówczas wartość świadczenia ustala się w oparciu o przepis art. 11 ust. 2a pkt 1 ww. ustawy.

W przypadku wzajemnego świadczenia usług, tj. gdy świadczeniobiorca jest równocześnie świadczeniodawcą (i odwrotnie), wówczas mamy do czynienia z tzw. świadczeniami częściowo odpłatnymi, o których mowa w art. 11 ust. 2b ww. ustawy, który stanowi, iż jeżeli świadczenia są częściowo odpłatne, przychodem podatnika jest różnica pomiędzy wartością tych świadczeń, ustaloną według zasad określonych w ust. 2 lub 2a, a odpłatnością ponoszoną przez podatnika. Oznacza to, że należy ustalić wartość otrzymanego świadczenia, a następnie pomniejszyć ją o ustaloną wartość własnego świadczenia traktowanego jako forma odpłatności za otrzymane świadczenie. Ustalenia wartości obu świadczeń należy dokonać zgodnie z zasadami określonymi w art. 11 ww. ustawy. Tym samym w przypadku różnicy pomiędzy wartościami świadczeń przychód powstanie jedynie po stronie osoby, która otrzymała świadczenie o wyższej wartości niż to, które sama dała. W przypadku ustalenia zgodnie z powołanymi powyżej przepisami, że wartość świadczeń jest taka sama przychód nie powstaje po żadnej ze stron. Należy podkreślić, iż nie można przyjąć, że wartość rynkowa jednej godziny czyszczenia okien jest równa wartości rynkowej jednej godziny nauki np. języka angielskiego.

Wobec powyższego wartość nieodpłatnego świadczenia lub wartość świadczenia częściowo odpłatnego, stanowi realną korzyść podatnika. W praktyce, w pojęciu przychodu mieści się bowiem każda realna korzyść, jaką uzyskał podatnik. Wobec faktu, iż nie ma możliwości zakwalifikowania ww. korzyści do jakichkolwiek zwolnień przewidzianych w art. 21 ust. 1, art. 52, 52a i 52c ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku stanowią one, co do zasady, przychód z innych źródeł podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Zgodnie z art. 20 ust. 1 ww. ustawy za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nie należące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nie znajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Użyte w tym przepisie sformułowanie „w szczególności” oznacza, iż przepis zawiera tylko przykładowe wyliczenie przychodów. Zatem korzyści, jako przysporzenie majątkowe (w przedmiotowej sprawie wartość nieodpłatnego świadczenia bądź świadczenia częściowo odpłatnego) nie zaliczane do pozostałych źródeł przychodów stanowią przychody objęte tym przepisem. Na gruncie prawa podatkowego przychodem podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych jest każda forma przysporzenia majątkowego (korzyść) tzn. zarówno pieniężna jak i niepieniężna.

Reasumując:

- w przypadku gdy członek „Banku Czasu” (świadczeniodawca) świadczy pomoc drugiemu członkowi „Banku” (świadczeniobiorcy) bez wzajemnego świadczenia sobie usług, wówczas świadczeniobiorca osiąga przychód z nieodpłatnego świadczenia w wysokości wartości jednogodzinnej usługi ustalonej na podstawie cen rynkowych stosowanych przy świadczeniu usług tego samego rodzaju i gatunku lub jeżeli świadczeniodawca świadczy usługi wchodzące w zakres działalności gospodarczej na podstawie cen stosowanych wobec innych odbiorców pomnożonej przez ilość godzin świadczenia tej usługi, - w przypadku gdy członkowie „Banku Czasu” świadczą sobie wzajemnie pomoc (są równocześnie świadczeniobiorcami i świadczeniodawcami), wówczas przychód osiąga ten członek „Banku Czasu”, którego wartość jednogodzinnej usługi ustalonej na podstawie cen rynkowych stosowanych przy świadczeniu usług tego samego rodzaju i gatunku lub na podstawie cen stosowanych wobec innych odbiorców pomnożonej przez ilość godzin świadczenia tej usługi jest wyższa od wartości jednogodzinnej usługi ustalonej na podstawie cen rynkowych stosowanych przy świadczeniu usług tego samego rodzaju i gatunku lub na podstawie cen stosowanych wobec innych odbiorców pomnożonej przez taką samą ilość godzin świadczenia tej usługi. Wówczas przychodem jest różnica między ww. wartościami i stanowi przychód z tzw. świadczeń częściowo odpłatnych. Z wniosku wynika, iż pomoc mierzona jest w godzinach: godzina za godzinę niezależnie od wykonywanej czynności.

Ponadto z wniosku wynika, iż wnioskodawca będzie również udzielać świadczeń poprzez wolontariuszy.

Zgodnie z art. 2 pkt 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz.U. z 2003 r. Nr 96, poz. 873 ze zm.), przez „wolontariusza” rozumie się osobę, która ochotniczo i bez wynagrodzenia wykonuje świadczenia na zasadach określonych w ustawie.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 117 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolna od podatku dochodowego jest wartość otrzymanych świadczeń od wolontariuszy, udzielanych na zasadach określonych w ustawie o działalności pożytku publicznego.Ilekroć w ustawie jest mowa o ustawie o działalności pożytku publicznego oznacza to ustawę z dnia 24 kwietnia 2003r. o działalności pożytku publicznego i wolontariacie (Dz.U. Nr 96, poz. 873) (art. 5a pkt 16 ww. ustawy).

Wobec tego należy wyjaśnić, że osoby otrzymujące świadczenia od wolontariuszy osiągają z tego tytułu przychód, który jest zwolniony z podatku dochodowego od osób fizycznych. W tym miejscu należy zaznaczyć, iż zwolnienie ma miejsce pod warunkiem, że świadczenia są udzielane na zasadach określonych w ustawie o działalności pożytku publicznego i wolontariacie. W niniejszej sprawie uzasadnioną wątpliwość budzi okoliczność, że z opisanego zdarzenia przyszłego wynika, iż osoby dokonujące świadczeń na rzecz innych osób będą otrzymywały w zamian inne świadczenia, czyli formę odpłatności. Należy wyjaśnić, że ustawa o działalności pożytku publicznego i wolontariacie nie stanowi przepisów prawa podatkowego, o których mowa w art. 3 pkt 1 i 2 ustawy Ordynacja podatkowa, a tym samym Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działający w imieniu Ministra Finansów nie jest uprawniony do interpretacji przepisów ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie i stwierdzenia, czy opisane we wniosku działania będą spełniały przesłanki określone dla świadczeń udzielanych przez wolontariuszy.

Nadmienić jednak należy, że organy podatkowe w toku prowadzonych postępowań podatkowych mają prawo dokonać oceny dokonanych przez podatników czynności pod kątem obejścia przepisów prawa podatkowego.

Ponadto informuje się, że z treści art. 21 ust. 1 pkt 113 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że wolna od podatku dochodowego jest wartość świadczeń otrzymanych przez wolontariuszy od organizacji pozarządowych, organów administracji publicznej, podmiotów, jednostek organizacyjnych, wymienionych w art. 42 ustawy o działalności pożytku publicznego, z tytułu szkoleń, badań lekarskich, wyżywienia, wyposażenia w środki ochrony osobistej, składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków opłacanych na zasadach określonych w odrębnych przepisach.

W świetle powyższego stwierdza się, że stanowisko wnioskodawcy jest [b]nieprawidłowe[/b].

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

[b]INTERPRETACJA INDYWIDUALNA[/b]

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. z 2007r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Stowarzyszenia, przedstawione we wniosku z dnia 20 marca 2008r. (data wpływu do tut. Biura – 21 marca 2008r.), uzupełnionym w dniu 26 marca 2008r. oraz 30 czerwca 2008r. o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej m.in. podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych bezgotówkowej wymiany przez osoby fizyczne usług i udzielania świadczeń przez osoby, z którymi podpisano umowy wolontariackie - jest nieprawidłowe

Pozostało 96% artykułu
W sądzie i w urzędzie
Czterolatek miał zapłacić zaległy czynsz. Sąd nie doczytał, w jakim jest wieku
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Spadki i darowizny
Podział spadku po rodzicach. Kto ma prawo do majątku po zmarłych?
W sądzie i w urzędzie
Już za trzy tygodnie list polecony z urzędu przyjdzie on-line
Zdrowie
Ważne zmiany w zasadach wystawiania recept. Pacjenci mają powody do radości
Materiał Promocyjny
Do 300 zł na święta dla rodziców i dzieci od Banku Pekao
Sądy i trybunały
Bogdan Święczkowski nowym prezesem TK. "Ewidentna wada formalna"