Sąd cywilny musi respektować decyzje administracyjne

Takie ważne stwierdzenie zawarł Sąd Najwyższy w wyroku z 9 stycznia 2008 r. (sygn. III CSK 196/07)

kończącego wieloletni spór dotyczący prawa do produkcji i sprzedaży listew wykończeniowych do glazury z tworzywa sztucznego.

Spór toczył się między dwoma spółkami jawnymi: Excellent Profile oraz Przedsiębiorstwo WIM. Pierwsza z nich wystąpiła do sądu o zakazanie konkurentom sprzedawania produkowanych przez nich listew, nakazanie wycofania ich z obrotu i zamieszczenie w prasie przeprosin za naruszenie ich praw do wzoru użytkowego na te listwy.

Wspólnicy Excellent Profile wytwarzają je od 1994 r. W grudniu 1997 r. Urząd Patentowy udzielił im prawa ochronnego na wzór tych listew – „element narożnikowy” – na okres od 1994 do 12 kwietnia 2004 r. Spółka WIM także produkuje listwy do glazury pod nazwą N-Profile. Sąd I instancji uwzględnił w pełni roszczenia jej konkurentów. Oparł się na opinii biegłego, że listwa ta ma cechy odróżniające ją od listwy, na którą wspólnicy Excellent Profile mają prawo ochronne, ale są to cechy nieistotne. W rozwiązaniach przyjętych w listwie N-Profile nie ma nowości technicznej ani zwiększenia użyteczności w stosunku do listwy produkowanej przez Excellent Profile.

Sąd II instancji, choć w pełni podzielił ustalenia sądu I instancji, zmienił jego wyrok i żądanie wspólników Excellent Profile w całości oddalił. O takim rozstrzygnięciu zadecydowało wyłącznie to, że w toku postępowania sądowego w decyzji z maja 2005 r. UP udzielił wspólnikom WIM świadectwa ochronnego na wzór użytkowy w postaci listwy N-Profile. Decyzja ta działa wstecz od 1 marca 2001 r. Oznacza to – argumentował ten sąd – że WIM, produkując tę listwę, realizuje swoje prawo do wzoru ochronnego, a skoro tak, to nie można mówić o naruszaniu przez nią prawa do wzoru użytkowego przysługującego spółce Excellent Profile.

Od wyroku tego skargę kasacyjną do SN wniosła spółka Excellent Profile. Tymczasem sprawa w UP dotycząca prawa ochronnego na listwę N-Profile na rzecz spółki WIM miała ciąg dalszy. Ponieważ decyzja przyznająca to prawo spółce WIM nie była ostateczna ani w chwili wydania wyroku przez sąd II instancji, ani w momencie rozpatrywania skargi kasacyjnej, SN w lipcu 2006 r. uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia.

Już po wyroku SN wskutek sprzeciwu spółki Excellent Profile wobec decyzji z maja 2005 r. przyznającej prawo ochronne na listwę N-Profile na rzecz WIM UP decyzję tę unieważnił.

Sąd II instancji po ponownym rozpatrzeniu sprawy oddalił apelację, czyli zaakceptował w pełni wyrok. Wskutek skargi kasacyjnej tym razem spółki WIM sprawa ta ponownie trafiła na wokandę SN. W skardze tej wspólnicy podnosili m.in., że sprawa jej prawa ochronnego na wzór użytkowy N-Profile nie została jeszcze zakończona. Zaskarżyli bowiem do WSA decyzję UP unieważniającą decyzję o przyznaniu im tego prawa, a skarga ta nie została dotychczas rozpoznana.

SN uchylił wyrok sądu II instancji i wydał wyrok korygujący korzystny dla powoda – spółki Excellent Profile – werdykt sądu I instancji. Orzeczony wobec konkurencyjnej spółki WIM zakaz sprzedawania i nakaz wycofania z obrotu ograniczył do listew wyprodukowanych przed 12 kwietnia 2004 r., bo z tym dniem wygasło prawo ochronne na wzór listew przysługujące spółce Excellent Profile. Skorygował też treść i wielkość oświadczenia, w którym WIM ma przeprosić spółkę Excellent Profile za naruszenie jej prawa ochronnego.

SN uznał, że w sprawie tej nie ma kolizji praw ochronnych na ten sam wzór, skoro prawo ochronne przyznane spółce WIM zostało unieważnione i decyzja ta stała się ostateczna. Nie zmienia tego zaskarżenie jej do WSA, bo skarga do sądu administracyjnego jest nadzwyczajnym środkiem prawnym – tłumaczyła sędzia Maria Grzelka. Nie ma przepisów przewidujących wprost – mówiła sędzia – że sąd cywilny jest związany decyzjami administracyjnymi. Związanie nimi wynika jednak z konstytucyjnej zasady trójpodziału władz.

Wzór użytkowy to nowe i użyteczne rozwiązanie o charakterze technicznym, dotyczące kształtu, budowy lub zestawienia przedmiotu o trwałej postaci – głosi art. 94 ustawy z 2000 r. – Prawo własności przemysłowej. Wzór użytkowy uważa się za rozwiązanie użyteczne, jeśli pozwala na osiągnięcie celu mającego praktyczne znaczenie przy wytwarzaniu lub korzystaniu z wyrobów. Na wzór użytkowy udziela się prawa ochronnego. Daje ono właścicielowi prawo wyłącznego korzystania z wzoru w sposób zarobkowy i zawodowy. Czas trwania prawa ochronnego wynosi tylko dziesięć lat od daty zgłoszenia go w Urzędzie Patentowym.