Elektroniczne protokoły już w przyszłym roku

– Zmieniamy system rejestracji przebiegu rozprawy. Z protokołu pisanego przechodzimy na nagrywanie w systemie audio-wideo – mówi „Rz” Jacek Czaja, wiceminister sprawiedliwości. Nie wszyscy sędziowie są zachwyceni tym pomysłem, ale nawet przeciwnicy dostrzegają jego zalety.

[srodtytul]Kamera na sali[/srodtytul]

W ministerstwie wiedzą, że zdania na temat nagrywania są podzielone.

– To odważny projekt, ale nie wprowadzamy go bez przygotowania – uspokaja Jacek Czaja. Mówi, że resort zbadał w tej sprawie doświadczenia innych krajów. Np. w Hiszpanii, gdzie początkowo sędziowie byli przeciwni, dziś uważają, że było to najlepsze rozwiązanie.

Jak ma wyglądać rejestracja? Na sali rozpraw będzie zamontowana kamera. Nagra ona zeznania składane przez świadka albo wyjaśnienia strony. Kamera będzie filmowała tylko stronę zeznającą.

Tak zarejestrowany obraz trafi do systemu komputerowego. Sędzia w każdej chwili będzie mógł go przejrzeć. Co więcej, strona będzie miała swoje hasło i login, tak by ze swojego prywatnego komputera można było wejść i przeczytać zeznania świadka. Wszystko będzie zabezpieczone kwalifikowanym podpisem elektronicznym. – Stronie udostępni się jedynie ścieżkę dźwiękową – mówi Czaja. Wszystko po to, by zeznania nie znalazły się np. na YouTube.

[srodtytul]Zeznania z komputera[/srodtytul]

– Trzeba będzie zmienić przyzwyczajenia – mówi nam radomski sędzia Jakub Węgrzyn. I dodaje, że do tej pory pracował głównie na notatkach z akt. Sam pomysł ocenia jednak pozytywnie. – Na pewno będzie szybciej. Dziś bardzo dużo czasu zajmuje sądowi przełożenie zeznań świadka i podyktowanie ich protokolantowi – tłumaczy.

Takiego samego zdania jest sędzia Rafał Puchalski z Sądu Rejonowego w Jarosławiu. – Oczywiście, wszystko zależy od systemu komputerowego obsługującego rejestrację. Jeżeli nie będzie się zawieszał i wszystko będzie działało bez przeszkód, to jestem za – mówi „Rz”.

Podkreśla też, że rejestracja elektroniczna ma sens tylko wówczas, gdy w taki sposób funkcjonują wszystkie sądy i szczeble. Nie ma sensu nagrywać, a jednocześnie prowadzić protokół pisany. – Bez sensu jest takie dublowanie – twierdzi. A przecież w razie apelacji sąd wyższej instancji też musi mieć dostęp do akt sprawy i protokołów.

Obok przyspieszenia procedowania sędzia Puchalski wymienia jeszcze jeden argument za rejestracją rozpraw: – W końcu skończą się zarzuty fałszowania protokołów – przewiduje.

Dużo bardziej sceptyczny wobec pomysłu jest Marek Celej z Sądu Okręgowego w Warszawie.

– Mam mieszane uczucia. Nie bardzo mogę sobie wyobrazić taką rejestrację we wszystkich sprawach – mówi. – A jeśli proces będzie prowadzony z wyłączeniem jawności, to kto zagwarantuje, że zeznania nie wyciekną na zewnątrz? – pyta. Wątpi też w mobilność sędziów i umiejętność skupienia się na odsłuchiwaniu zeznań. – Czasem trzeba zajrzeć i kilka razy przeczytać jeden fragment, np. pisząc uzasadnienie – uważa.

Sędzia Celej jest dużo większym zwolennikiem innego rozwiązania – powrotu na sale rozpraw stenografii sądowej (stenotypistki prowadzą zapis z wykorzystaniem specjalnego systemu znaków). Jego zdaniem w ten sposób byłoby szybko i bardzo dokładnie.

[ramka][b]Szybkie nagrywanie[/b]

- Przesłuchanie świadka czy zeznania oskarżonego są nagrywane – sprzęt utrwala nie tylko dźwięk, ale i obraz (tak samo przebiegać będą inne czynności procesowe, np. opinia biegłego).

- Zeznania (i każda inna czynność) są kodowane i trafiają do specjalnego systemu komputerowego.