Inflacja może uruchomić lawinę pozwów złotówkowiczów

Pierwsze pozwy są już w sądach. Kolejne w przygotowaniu.

– Umowy kredytów złotówkowych, w których wysokość raty kapitałowo-odsetkowej uzależniona jest od stopy referencyjnej WIBOR, w wielu przypadkach mogą okazać się nieważne lub przynajmniej bezskuteczne co do sposobu ustalania wysokości oprocentowania kredytu. W najlepszym dla banków przypadku oznaczać to będzie brak możliwości doliczania do raty wskaźnika WIBOR i zwrot nadpłat – mówi „Rz” Radosław Górski, radca prawny, który złożył w sądzie takie pozwy.

– Zbieramy dowody, że banki nawet nie próbowały uświadamiać kredytobiorcom rzeczywistego ryzyka związanego z zawarciem umowy kredytu ze zmiennym oprocentowaniem – mówi mec. Górski.

Czytaj więcej

Konsumenci

Nieoficjalnie: rząd PiS szykuje wsparcie dla kredytobiorców

Będą dopłaty do kredytów dla najgorzej zarabiających Polaków. Możliwe jest także ustawowe ogranic...

Ochrona konsumenta

Wszystko wskazuje, że prawnicy prowadzący takie sprawy wybiorą, na wzór spraw frankowych, przepisy o ochronie konsumentów, a dopiero w drugiej kolejności drogę prowadzącą do zmiany wysokości rat z uwagi na zmiany sytuacji na rynku. Ocena tej drugiej podstawy żądania, czyli klauzuli rebus sic stantibus, należy do sądu: czy wskutek inflacji i wzrostu WIBOR istotnie doszło do nadzwyczajnej zmiany stosunków, w wyniku czego wykonywanie umowy przez konsumenta łączy się z nadmiernymi trudnościami lub grozi rażącą stratą, czego strony nie przewidywały, zawierając ją, i czy uzasadnia to zmianę treści umowy kredytu lub jej rozwiązanie.

– Na tle dotychczasowego orzecznictwa możliwość skutecznego powołania się na klauzulę rebus sic stantibus w związku ze wzrostem kosztu kredytu z powodu inflacji wydaje się wątpliwa – ocenia Monika Diehl, adwokat w Clifford Chance. – Mając jednak na uwadze obecny i ewentualnie dłużej trwający wzrost stóp procentowych, w razie takich roszczeń sądy będą musiały przeanalizować, czy wzrost ten faktycznie był nieprzewidywalny – np. czy mimo mechanizmu stopy zmiennej w umowie kredytowej brak było podobnych zwyżek w ostatnich latach. Istotna będzie też analiza okresu kredytowania i możliwości powrotu stóp procentowych do pierwotnego poziomu lub ich obniżenia w przyszłości, a także rynkowego charakteru wskaźnika WIBOR.

Adwokat Wojciech Wandzel, partner w Kubas Kos Gałkowski, idzie dalej: – Nie ma podstaw do zmiany umowy, gdy rośnie inflacja czy raty kredytów w złotych. Mechanizm oprocentowania kredytu według stopy zmiennej zakłada wzrost lub zmianę wysokości rat w przypadku zmiany stopy referencyjnej, a zatem strony umowy już w momencie jej zawarcia przewidują, że wysokość rat może się zmienić, co wyklucza korzystanie z rebus sic stantibus. Kredytobiorca może zaś wystąpić do banku o restrukturyzację zadłużenia – dodaje mec. Wandzel.

Podobnie myśli adwokat Przemysław Sobiesiak, kancelaria Sobota-Jachira. – Wzrost rat złotówkowych to konsekwencja podjętej przez NBP próby walki z inflacją poprzez podnoszenie stóp procentowych, a te są mocno związane z WIBOR, który jest elementem większości umów o kredyt w złotówkach. Wzrost inflacji pośrednio więc doprowadził do wzrostu kosztów kredytu ze zmienną stopą oprocentowania. Ale to wynika z normalnych zasad rządzących gospodarką i trudno uznać, żeby wzrost rat spowodowała nadzwyczajna zmiana stosunków.

– Można się natomiast zastanowić, czy banki w należyty sposób informowały konsumentów o tym mechanizmie i skutkach dla kredytów ze zmienną stopą (czyli takich, gdzie część odsetkowa każdej raty składa się z WIBOR i marży banku). Trzeba też zacząć zadawać pytania, czy banki należycie wytłumaczyły konsumentom, czym w ogóle jest WIBOR, i czy bank nie czerpie z tego tytułu nieuzasadnionych korzyści – ocenia mec. Sobiesiak.

Czytaj więcej

Konsumenci

Stopy procentowe w górę. MF: 2 tys. zł wsparcia dla kredytobiorców

Osoby spłacające kredyty, które znalazły się w trudnej sytuacji finansowej, mogą liczyć nawet na...

Jedni wesprą drugich

Większa liczba pozwów złotówkowiczów może wpłynąć na sprawy frankowiczów. – Trudno będzie mówić, że ich ochrona jest niesprawiedliwa wobec mających kredyty w złotówkach. Fala pozwów złotówkowiczów wsparłaby argumenty frankowczów, że banki nadużywały swej przewagi wobec obu grup kredytobiorców, których roszczenia są podobne i powstałaby większy nacisk na aby rozwiązywać problem krzywdzących kredytów także na drodze sądowej – wskazuje dr Mariusz Korpalski, radca prawny.