Pozwy zbiorowe: nie dla wszystkich sporów

W stosunkach pracowniczych pozwy zbiorowe mogą się okazać bezużyteczne – uważa doktorant w Katedrze Prawa Pracy i Polityki Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego

Publikacja: 16.07.2009 07:16

Pozwy zbiorowe: nie dla wszystkich sporów

Foto: www.sxc.hu

Red

Postępowanie grupowe w sprawach o roszczenia pieniężne jest dopuszczalne tylko wtedy, gdy wysokość roszczenia każdego członka grupy została ujednolicona przy uwzględnieniu wspólnych okoliczności sprawy – taka jest treść art. 2 ust. 1 projektu ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym. W konsekwencji, jak wskazano w uzasadnieniu projektu, gdy w postępowaniu grupowym ma być dochodzone roszczenie o zasądzenie kwoty pieniężnej, członkowie grupy muszą się zgodzić na ryczałtowe określenie wysokości należnego im odszkodowania, tzn. na jego ujednolicenie (standaryzację), rezygnując z ewentualności dochodzenia swojego roszczenia indywidualnie i z jego zaspokojenia w szerszym zakresie.

Taki zabieg może wpłynąć na ekonomikę i szybkość postępowania oraz zwiększyć efektywność ochrony sądowej. Niemniej szczególny rygoryzm w ujednoliceniu wysokości roszczeń może spowodować, iż instytucja ta okaże się bezużyteczna i całkowicie nieprzydatna, zwłaszcza dla roszczeń z zakresu prawa pracy.

Pensje pracownicze z natury rzeczy bywają różne i niejednorodne. Wysokość zaś podstawowego wynagrodzenia wpływa m.in. na dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych czy za pracę w porze nocnej, ekwiwalent za urlop wypoczynkowy czy wysokość składek odprowadzanych na rzecz świadczeń z ubezpieczenia społecznego. Tym samym pracownicy zamierzający złożyć pozew grupowy zmuszeni byliby do jednolitego określenia wysokości dochodzonych przez poszczególnych pracowników roszczeń.

W praktyce zapewne sprowadziłoby się to do uśrednienia żądania, bo projektodawca nie wprowadza sposobu i metodyki ustalania wysokości żądań, np. polegającego na podwyższeniu wszystkich do najwyższego czy też obniżenia wszystkich do najniższego. Taki sposób ukształtowania przepisu mógłby implikować, iż część pracowników zyskałaby nadwyżkę, inni zaś utraciliby część należnych świadczeń. Byłoby to nie do zaakceptowania dla wielu pracowników i wbrew zasadom współżycia społecznego. A przede wszystkim w sytuacji, w której pracownik rezygnowałby z części swojego wynagrodzenia, naruszyłoby to art. 84 kodeksu pracy, zgodnie z którym pracownik nie może się zrzec wynagrodzenia. W konsekwencji w zasadniczy sposób ograniczyłoby to zastosowanie tej regulacji, bo zamiast arbitralnie i sztucznie uśredniać żądania, pracownicy w dalszym ciągu występowaliby indywidualnie i bezpośrednio do sądu.

Wprawdzie projektodawca przewiduje, iż wysokość roszczeń może być ujednolicona w podgrupach, jeżeli okoliczności dotyczące poszczególnych członków grupy są na tyle zróżnicowane, że ujednolicenie roszczeń wszystkich członków grupy nie jest możliwe (np. ze względu na zróżnicowany charakter poniesionych szkód), ale do ujednolicenia dochodzi w mniejszych zespołach (art. 2 ust. 2). Jednakowoż to rozwiązanie także powodowałoby identyczne skutki i dysproporcje, jak wskazano powyżej, choć w mniejszym wymiarze.

Poza wskazanym rozwiązaniem projektodawca zamierza wprowadzić regulację, zgodnie z którą w sprawach o roszczenia pieniężne powództwo można będzie ograniczać do żądania ustalenia odpowiedzialności pozwanego bez orzekania o jego wysokości. Jak wskazano w uzasadnieniu projektu, taka sytuacja może zaistnieć, jeżeli okoliczności dotyczące poszczególnych członków grupy są na tyle zróżnicowane, że nie jest możliwe ujednolicenie wysokości roszczeń poszczególnych osób.

Po wydaniu przez sąd wyroku ustalającego odpowiedzialność pozwanego każdy z członków grupy może w indywidualnym procesie dochodzić przysługującego mu roszczenia, a wyrok wydany w postępowaniu grupowym pełni w procesie indywidualnym rolę prejudykatu.

Zastosowanie tego rozwiązania implikowałoby konieczność oczekiwania po stronie pracownika na prawomocne zakończenie postępowania grupowego. Dopiero po jego pozytywnym zakończeniu pracownik miałby możliwość dochodzenia konkretnych kwotowo roszczeń od pracodawcy. Tym samym proces otrzymania należnych świadczeń od pracodawcy byłby sekwencyjny i kaskadowy, co powodowałoby jego skrajne wydłużenie.

Dlatego mając na uwadze powyższe, zasadne jest rozważenie wprowadzenia katalogu enumeratywnego spraw pracowniczych, które nie podlegałyby reżimowi ryczałtowego określenia wysokości należnych świadczeń dochodzonych w postępowaniu grupowym.

Postępowanie grupowe w sprawach o roszczenia pieniężne jest dopuszczalne tylko wtedy, gdy wysokość roszczenia każdego członka grupy została ujednolicona przy uwzględnieniu wspólnych okoliczności sprawy – taka jest treść art. 2 ust. 1 projektu ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym. W konsekwencji, jak wskazano w uzasadnieniu projektu, gdy w postępowaniu grupowym ma być dochodzone roszczenie o zasądzenie kwoty pieniężnej, członkowie grupy muszą się zgodzić na ryczałtowe określenie wysokości należnego im odszkodowania, tzn. na jego ujednolicenie (standaryzację), rezygnując z ewentualności dochodzenia swojego roszczenia indywidualnie i z jego zaspokojenia w szerszym zakresie.

Pozostało 84% artykułu
Konsumenci
Pozew grupowy oszukanych na pompy ciepła. Sąd wydał zabezpieczenie
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Sądy i trybunały
Dr Tomasz Zalasiński: W Trybunale Konstytucyjnym gorzej już nie będzie
Konsumenci
TSUE wydał ważny wyrok dla frankowiczów. To pokłosie sprawy Getin Banku
Nieruchomości
Właściciele starych budynków mogą mieć problem. Wygasają ważne przepisy
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Prawo rodzinne
Przy rozwodzie z żoną trzeba się też rozstać z częścią krów