Za brak decyzji w terminie wójtowi grozi grzywna

Skarga na bezczynność organu administracji jest szczególnego rodzaju sposobem zaskarżania szeroko rozumianej działalności organu administracji. Sens tego quasi-odwoławczego środka wyraża się w umożliwieniu stronie postępowania administracji zaskarżenia sposobu procedowania w sprawie, polegającego na zaniechaniu jej załatwienia w terminie lub w ogóle. Przysługuje on stronie, gdy organ uchyla się od rozstrzygnięcia sprawy (w formie decyzji bądź postanowienia) albo od podjęcia aktu czy też dokonania określonej czynności bądź opóźnia się w powyższym.

[srodtytul]Dyscyplinujący charakter[/srodtytul]

Zgodnie z art. 3 § 2 pkt 8 w zw. z pkt 1 – 4a [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=C352B3548E8566EB6E88E90E25982AE5?id=166935]ustawy z 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (DzU nr 153, poz. 1270 ze zm., dalej p.p.s.a.)[/link], kontrola działalności administracji publicznej przez sądy obejmuje także orzekanie w sprawach skarg na bezczynność organu. W przypadku gdy jest on zobowiązany jest do wydania decyzji administracyjnej lub postanowienia, na które służy zażalenie albo kończącego postępowanie. Przysługuje ona także na postanowienie rozstrzygające sprawę co do istoty postanowienia w postępowaniu egzekucyjnym lub zabezpieczającym, na które służy zażalenie. Można ją wnieść, również gdy organ jest zobowiązany do podjęcia aktu lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczącego uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa, a także wydania pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnych sprawach. Właściwym dla rozpatrzenia skargi jest wojewódzki sąd administracyjny, na którego obszarze właściwości ma siedzibę organ administracji publicznej, którego działalność została zaskarżona.

Skarga realizuje dwa cele. Z jednej strony [b]ma na celu zdyscyplinowanie organu, który przewleka postępowania administracyjne i nie dotrzymuje terminów rozpatrzenia sprawy.[/b] Z drugiej, gdy w ogóle nie podejmuje żadnej czynności, uważając, że nie istnieje obowiązek prawny zobowiązujący go do działania (milczenie).

[srodtytul]Po wyczerpaniu środków[/srodtytul]

Skargę na bezczynność organu wnosi się po wyczerpaniu środków zaskarżenia w administracyjnym toku instancji (a więc na etapie administracyjnym). Oznacza to, że przed wniesieniem skargi na bezczynność skarżący jest zobowiązany do wniesienia zażalenia do organu wyższego stopnia na nieterminowe załatwienie sprawy, w trybie art. 37 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=F4120C7307F330ACDE4E8C3986A42F8B?id=133093]kodeksu postępowania administracyjnego[/link] (dalej k.p.a.). Jeżeli bezczynność organu administracji nie wyraża się w opóźnieniu w wydaniu postanowienia lub decyzji, ale w braku podjęcia innego aktu lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczącego uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów, warunkiem wniesienia skargi do sądu administracyjnego jest uprzednie pisemne wezwanie organu do usunięcia naruszenia prawa.

[srodtytul]W jakim terminie[/srodtytul]

Co do zasady skargę taką można wnieść w każdym czasie po wyczerpaniu administracyjnego toku instancji. Nie może to jednak nastąpić później niż do czasu rozstrzygnięcia sprawy.

W przypadku innego rodzaju naruszenia prawa, zgodnie z art. 53 § 2 p.p.s.a., skargę wnosi się w terminie 30 dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie 60 dni od dnia wniesienia wezwania o usunięcie takiego naruszenia.

[b]Skargę wnosi się do właściwego sądu administracyjnego za pośrednictwem organu, któremu zarzuca się bezczynność.[/b] Ten ostatni ma obowiązek przekazać ją w ciągu 30 dni wraz z odpowiedzią na skargę. Co istotne, aż do dnia rozpoczęcia rozprawy organ może uwzględnić skargę w całości, a tym samym przystąpić do podejmowania czynności zmierzających do rozstrzygnięcia sprawy, których zaniechał.

[srodtytul]Sąd nałoży karę[/srodtytul]

Zgodnie z art. 149 p.p.s.a. sąd, uwzględniając skargę na bezczynność organu, zobowiązuje go do wydania w określonym terminie aktu lub interpretacji lub dokonania czynności, lub stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowiązku wynikających z przepisów prawa, albo skargę oddala. Ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu są dla organu wiążące. Tym samym w razie niewykonania wyroku uwzględniającego skargę na bezczynność strona może wnieść skargę w tym przedmiocie, żądając wymierzenia organowi grzywny (art. 154 § 1 p.p.s.a.).

Warunkiem skutecznego wniesienia skargi o wymierzenie grzywny, którego celem jest przymuszenie organu do działania, jest uprzednie pisemne wezwanie właściwego organu do wykonania wyroku lub załatwienia sprawy. Skarga ta również jest wnoszona za pośrednictwem organu pozostającego w zwłoce. Istotnym jest, że wykonanie wyroku lub załatwienie sprawy po wniesieniu skargi o wymierzenie grzywny nie stanowi podstawy do umorzenia postępowania lub oddalenia skargi. [b]Grzywnę wymierza się do wysokości dziesięciokrotnego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w roku poprzednim[/b], ogłaszanego przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Grzywna nie ma charakteru świadczenia na rzecz skarżącego. Jest karą za ignorowanie wyroków sądów.

[i]Autor jest aplikantem adwokackim w kancelarii Gide Loyrette Nouel[/i]

[ramka][b]Uwaga[/b]

W sytuacji gdy organ administracji po wszczęciu postępowania dojdzie do przekonania, że wszczęta sprawa nie jest sprawą z zakresu administracji publicznej, winien umorzyć postępowanie jako bezprzedmiotowe. Jak stwierdził NSA w postanowieniu z 22 listopada 2001 r., ujawnienie się po wszczęciu postępowania administracyjnego, że zgłoszone żądanie ma cywilnoprawny charakter, w żadnym razie nie usprawiedliwia bezczynności organu ([b]II SAB/Wr 114/00[/b]). [/ramka]

[ramka][b]Można żądać odszkodowania[/b]

[b]Osobie, która poniosła szkodę wskutek niewykonania orzeczenia sądu, służy roszczenie o odszkodowanie na zasadach określonych w kodeksie cywilnym.[/b] Odszkodowanie przysługuje od organu, który nie wykonał orzeczenia sądu, a jeżeli organ ten w terminie trzech miesięcy od dnia złożenia wniosku o odszkodowanie nie wypłacił odszkodowania, uprawniony podmiot może wnieść powództwo do sądu powszechnego. Warunkiem wytoczenia powództwa odszkodowawczego w związku z bezczynnością organu administracji są:

- istnienie prawnego obowiązku organu do działania;

- wniesienie zażalenia (gdy przysługuje) na nieterminowe załatwienie sprawy;

- wniesienie skargi na bezczynność do sądu administracyjnego;

- uwzględnienie skargi przez sąd administracyjny;