Sąd może zmienić interpretację na niekorzyść podatnika

Podatnik, który wnosi skargę na indywidualną interpretację podatkową musi liczyć się z tym, że sąd administracyjny może ją zmienić na jego niekorzyść

Publikacja: 22.08.2012 18:22

Sąd może zmienić interpretację na niekorzyść podatnika

Foto: Fotorzepa, Marian Zubrzycki

Aleksandra Tarka

Niekorzystną dla skarżących zasadę potwierdził ostatnio Naczelny Sąd Administracyjny. Uznał, że w postępowaniu przed sądem administracyjnym ze skargi na indywidualną interpretację prawa podatkowego nie obowiązuje zasada zakazu rozstrzygania na niekorzyść skarżącego (sygn. akt II FSK 2608/10).

Co do zasady zgodnie z postępowaniem przed sądami administracyjnymi, sąd nie może wydać orzeczenia na niekorzyść skarżącego. Wyjątkiem są sytuacje w których stwierdzi naruszenie prawa skutkujące stwierdzeniem nieważności zaskarżonego aktu lub czynności. W przypadku skarg dotyczących interpretacji podatkowych sąd kasacyjny doszedł jednak do wniosku, że ten zakaz nie ma zastosowania.

To tylko wykładnia

W uzasadnieniu tego niekorzystnego dla skarżących rozstrzygnięcia NSA przypomniał, że podlegająca zaskarżeniu do sądu administracyjnego indywidualna interpretacja prawa podatkowego nie jest aktem administracyjnym, a więc nie rozstrzyga o prawach i obowiązkach jej adresata. Wydanie indywidualnej interpretacji prawa podatkowego stanowi czynność z zakresu administracji publicznej. Wynikiem tej czynności jest wydanie pisma zawierającego – przedstawiającego ocenę możliwości zastosowania oraz wykładnię określonych przepisów prawa podatkowego. Skład orzekający uznał, że czynność ta nie dotyczy uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa, a tylko o nich się wypowiada. Polega ona bowiem wyłącznie na udzieleniu informacji, nie wiąże się natomiast z przyznaniem, stwierdzeniem albo uznaniem uprawnienia lub obowiązku wynikających z przepisów prawa.

Interpretacja tworzy jedynie stan udzielenia informacji o możliwościach stosowania i wykładni prawa, do której jej adresat może się zastosować, choć niewątpliwie nie ma takiego obowiązku. Zastosowanie się do interpretacji zależy od woli zainteresowanego. Dopiero gdy tak się stanie może to spowodować powstanie ochrony prawne (jednak wyłącznie w przypadku zmiany lub uchylenia interpretacji, do której zainteresowany się zastosował, lub nieuwzględnienia jej w rozstrzygnięciu sprawy podatkowej). Indywidualne interpretacje przepisów prawa podatkowego nie mają też mocy formalnie wiążącej w stosunku do organów podatkowych.

Sąd nie zastąpi fiskusa

Zdaniem NSA w tym przypadku wyrok (rozstrzygnięcie i uzasadnienie) sądu administracyjnego ocenia tylko legalność, w żadnym wypadku nie stanowi indywidualnej interpretacji.

Jak podkreślono w wyroku ewentualne "zastosowanie się" do wyroku sądu administracyjnego nie spowoduje też powstania związanego tylko z zastosowaniem się do interpretacji indywidualnej ochrony prawnej. Wyrok uchylający zaskarżoną interpretację nie stanowi więc dla zainteresowanego nowej indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego. Wyrok ten ocenia wydaną interpretację z punktu widzenia realizowanej przez sąd administracyjny kontroli legalności wykonywania administracji publicznej, nie zastępuje natomiast niewątpliwie indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego.

Lepiej czyli ...gorzej

O tym, że sąd administracyjny może zmienić swoje stanowisko na profiskalne przekonała się fundacja uniwersytecka, która chciała się dowiedzieć czy jej pracownicy mają prawo do zwolnienia z PIT. Chodziło o to, że fundacja jako beneficjent środków pochodzących z funduszy Unii Europejskiej w ramach Ramowego Programu na rzecz Konkurencyjności i Innowacji 2007 - 2013 (CIP - Competitiveness and lnnovation Framework Programme), realizuje jeden z programów szczegółowych. Realizuje go jako członek konsorcjum B2Europe West Poland, wchodzącego w skład ogólnoeuropejskiej sieci Enterprise Europe. W sieci funkcjonuje ok. 500 tzw. punktów kontaktu, świadczących szeroki wachlarz usług dla przedsiębiorców, w szczególności w zakresie doradztwa, kojarzenia partnerów biznesowych itp. Te działania fundacja w 60 proc. finansuje ze środków pomocowych UE z których w całości opłaca pensje dla swoich pracowników. W związku z tym uważała, że wynagrodzenia te są w całości zwolnione z PIT na podstawie art. 21. ust. 1 pkt 46 ustawy o PIT.

Fiskus uznał, że nie. Powodem był sposób dystrybucji środków, które były refinansowane. Sąd I instancji uchylił interpretację. To, że pieniądze były refinansowane nie zmienia faktu, ze pochodzą z bezzwrotnej pomocy. Jednocześnie sąd wyjaśnił, że pracownicy fundacji nie mają prawa do zwolnienia, bo nie realizują bezpośrednio projektu. Zdaniem sądu nie orzekł on jednak na niekorzyść skarżącego, bo zasada zakazująca tego nie ma w tym przypadku zastosowania. Stanowisko to w pełni potwierdził NSA. Wyrok jest prawomocny.