Teatr Wielki. Personalne przepychanki w Poznaniu

Wydarzenia i decyzje ostatnich tygodni potwierdzają, że racjonalizm działania nie obowiązuje, przynajmniej w Poznaniu. Trzy tygodnie temu ogłoszono tu konkurs na dyrektora Teatru Wielkiego. Zgłoszenia przyjmowane są do 2 lipca, przesłuchania kandydatów mają się zacząć podobno w kolejnym miesiącu. Nowy szef największej poznańskiej instytucji kulturalnej powinien pojawić się w pracy 1 września, inaczej teatrem nie będzie miał kto się zająć.

Najpierw był konkurs w Operze Narodowej

Jeszcze pół roku temu wydawało się, że wszystko potoczy się spokojnie. Wiadomo było, że z końcem obecnego sezonu zamknie się kadencja obecnej dyrektorki Teatru Wielkiego w Poznaniu, prowadzącej go od 13 lat Renaty Borowskiej-Juszczyńskiej. Zarząd województwa dobrze oceniał jej dokonania i zamierzał przedłużyć kontrakt. Zbiegło to się jednak z zaproszeniem jej przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego do udziału w zamkniętym konkursie na dyrektora Opery Narodowej. Można to było traktować jako potwierdzenie ważnej roli, jaką Renata Borowska-Juszczyńska odgrywa w polskim życiu teatralnym, w rzeczywistości wstrzymało proces decyzyjny w Poznaniu w sprawie tamtejszego Teatru Wielkiego. Należało przecież poczekać na rozstrzygnięcia konkursowe w Warszawie.

Gdy w sprawie Opery Narodowej wreszcie one zapadły także ze znacznym opóźnieniem, okazało się, że ministra Hanna Wróblewska – nie bacząc na wcześniejsze zamiary poznański władz – zażądała przeprowadzenia w poznańskim Teatrze Wielkim konkursu.

Dwa operowe Oscary dla Poznania

Okres niepewności i coraz większych zawirowań sprawił, że w Poznaniu zaczęły się rozmaite rozgrywki zakulisowe, całkiem zresztą naturalne w takich sytuacjach. Chętnych nie brakuje do objęcia Teatru Wielkiego, który za dyrekcji Renaty Borowskiej-Juszczyńskiej stał się obok Opery Narodowej drugą polską instytucją mocno obecną w europejskim życiu operowym. Świadczą o tym chociażby dwa tzw. operowe Oscary (International Opera Award) zdobyte za nowatorskie inscenizacje dzieł Stanisława Moniuszki („Paria” i „Jawnuta”) czy działalność dyr. Borowskiej-Juszczyńskiej w stowarzyszeniu Opera Europa oraz na World Opera Forum.

Renata Borowska-Juszczyńska

Renata Borowska-Juszczyńska z operowym Oscarem dla Teatru Wielkiego w Poznaniu

Foto: mat. pras.

Poznański teatr sprawnie przeszedł też przez okres pandemii i lockdownu, m.in. dzięki aktywnej obecności w międzynarodowych platformach streamingowych. Przede wszystkim udało się przeprowadzić kosztem 40 mln zł i zakończony w terminie w 2023 roku remont połączony z gruntowną modernizacją urządzeń technicznych Teatru Wielkiego. Tak unowocześniona instytucja z mocną pozycją zagraniczną jest teraz bardzo atrakcyjna dla potencjalnych jej szefów.

Listy poparcia i oskarżenia

Rozstrzygnięć wciąż brak, zamiast tego rozgorzała dyskusja w lokalnych mediach. Z jednej strony pojawił list otwarty do ministry Hanny Wróblewskiej i władz województwa poznańskiego z jasno sformułowanym poparciem dla obecnej dyrektorki Teatru Wielkiego. List podpisało kilkudziesięciu wybitnych polskich i zagranicznych śpiewaków, tancerzy, reżyserów czy dyrygentów, a także dyrektorów zagranicznych instytucji operowych.

Po przeciwnej stronie zaczęły pojawiać publikacje zarzucające dyrektorce zdarzenia mające charakter mobbingu, presję i upokorzenia czy konieczność bezwarunkowego wykonywania wszystkich jej poleceń. Nie są to oskarżenia nowe, pojawiały się już wcześniej, m.in. w ubiegłym roku. Urząd Marszałkowski stwierdził wówczas, że nic w tych kwestiach nie jest mu znane.

Obecnie jednak zarzuty odżyły na nowo, więc zabrał też głos w mediach zawodowy dyrektor operowy Sławomir Pietras jako ekspert w prowadzeniu teatru operowego. Mało kto jednak pamięta, że kiedy 20 lat temu sam przestał być dyrektorem poznańskiego Teatru Wielkiego, znaczna część widzów przyjęła ten fakt z ulgą. A od tego czasu jego sposób postrzegania instytucji operowej stał się mocno anachroniczny.

„Turandot” i historia Romea i Julii

Na razie Teatr Wielki jeszcze działa normalnie. W czerwcu odbyła się bardzo oczekiwana premiera „Turandot” Pucciniego, kolejna z tych zrealizowanych tu z myślą o najwybitniejszej artystce zespołu, Iwonie Sobotce. W najbliższy piątek widzów czeka jeszcze nie mniej interesująca premiera – współczesna wersja historii Romea i Julii w autorskim spektaklu Roberta Bondary.