Prezydencki wypad na Litwę

Służby prasowe prezydentów Litwy i Polski nie podają, od kiedy ani w jakiej części Litwy wypoczywa Bronisław Komorowski. “Rz” nieoficjalnie się dowiedziała, że prezydent spędza od 16 sierpnia urlop na Mierzei Kurońskiej. Choć jest to najzupełniej prywatny pobyt, spotkał się już z litewską prezydent Dalią Grybauskait?.

Litewscy politycy są ogromnie zaskoczeni, ale nie ukrywają zadowolenia. Mimo narastających sporów w dwustronnych stosunkach na Litwie źle przyjęto wiadomość, że z pierwszą wizytą zagraniczną nowo wybrany prezydent RP uda się nie do Wilna, ale do Brukseli, Berlina i Paryża.

Polscy politycy też pozytywnie oceniają wyjazd prezydenta. – Jest to w pewnym sensie kontynuacja polityki Lecha Kaczyńskiego, który ostatnią wizytę złożył właśnie na Litwie. Polityka regionalna jest ważna. Nie najlepszy jest chyba dziwny tryb podróży, lepiej, by był to wyjazd oficjalny – uważa eurodeputowany Paweł Kowal (PiS). Marek Borowski (SdPl), szef Sejmowej Komisji Łączności z Polakami, sądzi, że dobrze się stało, iż Komorowski pojechał na Litwę. – Choć rozmów z prezydentami i premierami Litwy było wiele, trzeba wywierać stały nacisk – mówi.

[srodtytul]Wizyta prawie tajna[/srodtytul]

O wizycie wiadomo niewiele, podobnie jak o rozmowach prezydentów. Tematykę znamy tylko z komunikatu służb prasowych obu szefów państw. Wynika z niego, że prezydenci omówili obecny stan stosunków polsko-litewskich, sytuację mniejszości narodowych na Litwie i w Polsce oraz wspólne działania na arenie międzynarodowej. Zapowiedzieli kontynuację bliskiej współpracy i rozwijanie strategicznego partnerstwa.

Tematami rozmów były również przygotowania do przewodnictwa naszych krajów w UE i przewodnictwo litewskie w OBWE w 2011 r. oraz prace nad nową koncepcją strategiczną NATO.

[srodtytul]Kłopoty polskiej mniejszości [/srodtytul]

Bronisław Komorowski odwiedził Litwę w czasie, gdy nasze stosunki znalazły się w ślepej uliczce. Największym problemem jest łamanie praw polskiej mniejszości. Strona litewska ignoruje potrzeby miejscowych Polaków, którzy stanowią zdecydowaną większość na Wileńszczyźnie, np. w rejonie solecznickim 80 proc. ludności.

Ministerstwo Oświaty i Nauki Litwy forsuje, nowelizację ustawy, która ma doprowadzić do faktycznego wyeliminowania naszego języka ze szkół polskich. Wiosną litewski Sejm głosował przeciwko przyznaniu mniejszościom narodowym, a więc i Polakom, prawa do tego, by ich nazwiska w dokumentach litewskich pisane były w języku ojczystym. Władze Litwy nie pozwalają również na wywieszanie tablic z polskimi nazwami w miejscowościach, w których Polacy stanowią większość.

Problemem jest reprywatyzacja ziemi. O ile w innych częściach Litwy znacjonalizowaną za czasów ZSRR ziemię odzyskało już prawie 100 procent dawnych właścicieli i ich spadkobierców, o tyle w Wilnie zaledwie 15 procent.

Rząd Litwy najwyraźniej jest też niechętnie nastawiony do największej polskiej inwestycji w tym kraju – należącej do PKN Orlen rafinerii w Możejkach.

Zaniepokojenie Warszawy wywołała również niedawna negatywna reakcja litewskiego MSZ na polski pomysł objęcia małym ruchem granicznym całego obwodu kaliningradzkiego.

[srodtytul]Kresowe korzenie Komorowskiego[/srodtytul]

Tutejsze media podkreślają kresowy rodowód prezydenta Polski. W piątek mer rejonu rakiszańskiego Almantas Blažys zaprosił prezydenta Polski do Kowaliszek – wsi położonej na północy kraju, w okręgu poniewieskim, niedaleko Rakiszek, gdzie znajdował się dwór dziadków prezydenta (zburzono go w drugiej połowie XX wieku). Mer nie był w stanie powiedzieć, czy Bronisław Komorowski odwiedzi swe rodzinne gniazdo podczas obecnych wakacji.

[i] —współpraca Piotr Kościński[/i]

[ramka][b]Rimvydas Valatka, zastępca redaktora naczelnego „Lietuvos Rytas”[/b]

Wizyta prezydenta Komorowskiego jest mistrzowskim posunięciem polskiej dyplomacji. Nikt teraz nie może powiedzieć, że Polsce nie zależy na dobrych stosunkach z Wilnem. Polski prezydent dotrzymał słowa i z pierwszą wizytą przybył właśnie na Litwę. Tyle że nieoficjalnie. Prywatny charakter wizyty jest dyplomatycznym sygnałem dla naszego kraju.

Czy to oznacza, że problemy pomiędzy Litwą a Polską zostaną wkrótce rozwiązane? Tu najwięcej zależy nie tyle od Komorowskiego i polskich polityków, ile od polityków litewskich. I być może nawet nie od pani prezydent, ale od Sejmu i rządu, a te instytucje tak naprawdę już bardzo dawno temu mogły rozwiązać wszystkie problemy. Jednak – zdecydowanie nierozsądnie – demonstrują upór i nie chcą wykazać dobrej woli.

[i] —not. mic.[/i][/ramka]

[ramka][b]Robert Tyszkiewicz, wiceszef Sejmowej Komisji Spraw Zagranicznych (PO)[/b]

Bardzo dobrze się stało, że prezydent Bronisław Komorowski wybrał się na Litwę. Ten kraj jest naszym sąsiadem, a aktywność prezydenta powinna w głównej mierze polegać na budowaniu dobrych relacji z sąsiadami.

Jeśli mówimy o zaskoczeniu tym wyjazdem, to z nietypowym trybem organizacji wizyty łączyłbym nadzieje. To zapowiedź dobrej współpracy. Stronie polskiej zależy przede wszystkim na zapewnieniu mieszkającym na Litwie Polakom ich praw i spełnieniu ich postulatów. Prezydencka wizyta powinna być impulsem do znalezienia pozytywnych rozwiązań.