Europa przeciw interwencji

Anna Słojewska z Brukseli

Ministrowie spraw zagranicznych UE spotkali się w sobotę w Wilnie, żeby przygotować wspólne stanowisko w sprawie Syrii. Udało im się wydać komunikat sygnowany przez wszystkich 28 szefów dyplomacji, który nazywa winnych domniemanej śmierci 1429 osób.

„Informacje z wielu źródeł wydają się wskazywać, że za atakiem stoi syryjski reżim" – brzmi fragment oświadczenia. Ministrowie stwierdzają też, że „wspólnota międzynarodowa powinna dać jasny i mocny sygnał powstrzymujący Syrię od kolejnych takich ataków".

Deklaracja tylko z pozoru jednak brzmi jak wyraz determinacji i jednomyślności. Tak naprawdę w Wilnie osiągnięto „minimum". Przed spotkaniem francuska prasa donosiła, że dla dyplomacji tego kraju minimum to wypracowanie zgody w sprawie wskazania autorów użycia broni chemicznej. Uzyskano to i nic więcej.

Drugi Irak?

UE w komunikacie podkreśla, że rozwiązanie w sprawie Syrii powinno się znaleźć w „procesie ONZ", co oznacza brak reakcji. Bo dwoje stałych członków Rady Bezpieczeństwa ONZ – Rosja i Chiny – nie tylko nie chce interwencji militarnej w Syrii, ale nawet kwestionuje autorstwo ataków chemicznych. Władimir Putin sugeruje, że dokonali ich rebelianci, żeby zaszkodzić prezydentowi i jego armii.

W Europie trzy kraje uważają, że obecna sytuacja daje już podstawy do ataków wojskowych: Francja, Wielka Brytania i Dania. Przy czym tylko pierwszy z krajów ma możliwości i jest gotowy przyłączyć się do akcji zapowiadanej przez USA. Drugi ma możliwości, ale premiera Davida Camerona zablokowała Izba Gmin. Trzeci nie jest w stanie przeprowadzić takich precyzyjnych ataków.

Inni w Europie albo zdecydowanie sprzeciwiają się takiej akcji (jak Grecja czy Holandia), albo wysyłają niejednoznaczne sygnały. Polska i Szwecja ostrzegają, że interwencja w Syrii mogłaby oznaczać konieczność zaangażowania się w regionie na dziesięciolecia. – Czy chcecie drugiego Iraku? – pytał Radosław Sikorski.

Kerry po francusku

Do Wilna na spotkanie z europejskimi partnerami przyjechał amerykański sekretarz stanu John Kerry. Jednak i jemu nie udało się uzyskać więcej niż planowane przez Francuzów minimum. Sam też jednak niczego Europejczykom nie obiecał. O ile Laurent Fabius, szef francuskiego MSZ, zapowiedział, że jego kraj poczeka z decyzją o atakach na raport inspektorów ONZ potwierdzający odpowiedzialność Damaszku za śmierć setek cywili, to John Kerry takiej deklaracji nie złożył.

– Nikt go o to nie pytał – mówiła dziennikarzom Catherine Ashton, szefowa unijnej dyplomacji. Ale potem Kerry wyraźnie stwierdził, że USA takiej obietnicy nie mogą złożyć.

Nie oznacza to jednak, że w praktyce USA zaatakują wcześniej. Bo raportu inspektorów można się spodziewać już pod koniec tygodnia. A Barack Obama i tak chce najpierw uzyskać zgodę Kongresu, który wraca dopiero z wakacji. Amerykański prezydent w poniedziałek udzieli wywiadów sześciu sieciom telewizyjnym, a we wtorek wygłosi orędzie do narodu.

Dopiero w kolejnych dniach planowane jest głosowanie w Kongresie. Na razie jego wynik trudny jest do przewidzenia. Według nieoficjalnych sondaży 1/3 kongresmenów jest niezdecydowana, a większość pozostałych sprzeciwia się interwencji. Mimo że Biały Dom obiecuje precyzyjne, krótkotrwałe ataki, o bardzo ograniczonym działaniu. – To nie będzie Irak ani Afganistan. Ani nawet Libia czy Bośnia – twierdzi John Kerry.