Stalingrad wraca nad Wołgę

Prezydent i cerkiew prawosławna ?popierają referendum o zmianie nazwy Wołgogradu. Ale w kolejce stoją już inne.

Publikacja: 10.06.2014 02:00

Stalingrad wraca nad Wołgę

Foto: ROL

– Osobiście bardziej podoba mi się nazwa Carycyn – skomentował pomysły referendum protojerej Wsiewołod Czaplin, szef wydziału społecznego Synodu rosyjskiej Cerkwi prawosławnej. Nazwę Carycyn (od dopływu Wołgi, rzeki Carica – w językach tureckich „żółta") nosił Wołgograd-Stalingrad do 1925 roku. Wtedy otrzymał nazwę Stalingrad i takim wszedł do historii.

Po śmierci Stalina rozpoczął się proces „destalinizacji" i w 1961 roku miasto zmieniło nazwę na Wołgograd. Nazwy Carycyn nie przywrócono, ponieważ w owym czasie powszechnie sądzono, że nadano ją na cześć carycy Katarzyny, a dla komunistów sławienie monarchów było nie do przyjęcia.

Głos mają mieszkańcy

Jednak w ciągu ostatnich dwóch lat coraz więcej rosyjskich organizacji społecznych domaga się powrotu do stalinowskiej nazwy. Obecnie nawet rosyjska Cerkiew prawosławna uważa, że „słowo Stalingrad żyje już swoim życiem, niezależnie od imienia Stalina i wiąże się ze zwycięstwem w słynnej bitwie". Protojerej Czaplin dodał, że znaczna część duchowieństwa i wiernych Cerkwi uważa, iż „były pozytywne momenty w działalności Stalina".

Mimo zmiany nazwy miasta poprzednia pozostała na przykład na tablicy pod murem Kremla, gdzie są wymienione tzw. miasta bohaterowie byłego ZSRR. Prezydent Putin po powrocie z Normandii przypomniał, że w Paryżu cały czas jest plac Stalingradu.

Do publicznej dyskusji o tym, jak powinno się nazywać miasto, zachęciło właśnie spotkanie prezydenta z weteranami w Moskwie. – Zgodnie z naszym prawem to jest kompetencja władz regionalnych i miejskich – odpowiedział na prośbę jednego z gości, by wrócić do poprzedniej nazwy. – W tym przypadku mieszkańcy powinni przeprowadzić referendum. Jak zadecydują, to my zrobimy.

– To nie ja zmieniałem nazwę – usprawiedliwiał się Putin.

Referendum w Wołgogradzie może odbyć się już we wrześniu.

Represjonowany Leningrad

Inicjatywę natychmiast podchwycili komuniści. Ich lider Giennadij Ziuganow zaproponował kolejne głosowanie: o zmianie nazwy Petersburg na Leningrad. – Tylko dwa miasta zmuszono do zmiany nazwy po wojnie: Stalingrad i Leningrad – przypomniał Ziuganow. Petersburg został po wybuchu pierwszej wojny światowej przemianowany na Piotrograd, a po śmierci Lenina w 1924 – na Leningrad. Latem 1991 – jeszcze przed rozpadem ZSRR – przeprowadzono badania socjologiczne wśród mieszkańców, z których 55 proc. domagało się powrotu do historycznej nazwy: co też się stało. Ale komuniści Ziuganowa nie pogodzili się z tym i od 23 lat żądają przywrócenia właściwej nazwy „kolebce rewolucji" i „miastu Lenina" (tak radziecka propaganda ochrzciła miasto).

Jednak Putin – w przeciwieństwie do Lenina pochodzący z Petersburga – nigdy nie wypowiadał się na temat nazwy miasta. A ewentualna zmiana nazw obu mogłaby wywołać lawinę w całej Rosji. Społeczność byłych kagiebistów cały czas domaga się na przykład przywrócenia w centrum Moskwy, na placu Łubiańskim (przed siedzibą NKWD-KGB-FSB), pomnika założyciela radzieckich służb specjalnych Feliksa Dzierżyńskiego. Prezydent już kilkakrotnie musiał hamować swoich kolegów.

Dekomunizację nazw przeprowadzano w Rosji dość krótko i niekonsekwentnie (do dziś pozostało kilkanaście tysięcy ulic Lenina czy Dzierżyńskiego, nie mówiąc o pomnikach Lenina). Ale jednak kilka miast zmieniło nazwę.

Syberyjski separatyzm

Wśród nich był syberyjski Swierdłowsk – obecnie Jekaterynburg. Również to miasto przywróciło sobie w 1991 roku historyczną nazwę, ale – jak i w przypadku Petersburga – obwód (czyli województwo) nosi nadal starą: swierdłowski.

Obecnie miejscowi radni rozpoczęli procedurę zmiany nazwy obwodu, ale nie na „jekaterynburski", lecz... „Republikę Uralską". Pomysł wywołał duże zaniepokojenie na Kremlu. Od początku lat 90. ożył na Syberii miejscowy separatyzm, którego centrum był właśnie Jekaterynburg. Jeden z miejscowych gubernatorów wprowadził nawet do obiegu „syberyjskie franki" zamiast rubli.

Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 1024
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Świat
Szwajcaria odnowi schrony nuklearne. Już teraz kraj jest wzorem dla innych
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 1023
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 1022
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 1021