Przyszłość tarczy w rękach Czechów

Chcemy rozwijać tarczę antyrakietową, ale musimy zaczekać m.in. na decyzję Czech w sprawie ratyfikacji umowy. Bez radaru w Czechach projekt stanąłby pod znakiem zapytania – mówi „Rz” demokratyczny senator z Nebraski Ben Nelson, członek Komisji Sił Zbrojnych amerykańskiego Senatu.

[b]RZ: Czy po wizycie prezydenta Baracka Obamy w Moskwie poznamy stanowisko nowej administracji USA w sprawie tarczy antyrakietowej w Euro[/b]pie?

[b]Ben Nelson:[/b] Decyzja o rozwijaniu tego projektu bez zwracania uwagi na reakcję Rosji była rzuceniem jej wyzwania. I Rosja je podjęła, co było widać po groźbach i niezwykle ostrym sprzeciwie wobec tarczy. Takie są efekty działań jednostronnych. Przywrócenie dialogu z Rosją nie było łatwe, ale teraz retoryka ze strony rosyjskich władz osłabła, więc być może uda się nawiązać współpracę w sprawie obrony przeciwrakietowej. Mam nadzieję, że Rosja zrozumie, że jest to system obronny, a nie ofensywny, oraz że projekt ten ma także znaczenie dla jej bezpieczeństwa, nie tylko dla tej części Europy i innych krajów NATO.

[b]Wśród wymienianych scenariuszy zastępczych mówi się o wykorzystaniu rosyjskich radarów i amerykańskich wyrzutni umieszczonych na okrętach. To koncepcja, którą obecna administracja poważnie rozważa?[/b]

Miejsce umieszczenia elementów tarczy antyrakietowej powinno być najlepsze z punktu widzenia technicznego. Na tej podstawie wybrano właśnie Polskę, gdzie miałyby się znaleźć wyrzutnie, oraz Czechy, gdzie powinien stanąć radar. I tego się trzymamy.

[b]Jeśli Rosja zgodzi się pomóc powstrzymać irański program nuklearny i rakietowy, to nie będzie konieczności budowy tarczy w Europie?[/b]

To przesadna wiara w możliwości Rosji. Nie uzależniałbym od niej budowy tego systemu. Współpraca z Rosją w sprawie Iranu jest niesłychanie ważna dla wszystkich, ale nie sądzę, aby Rosja była najważniejszym czynnikiem w powstrzymaniu irańskich ambicji. Poza tym mówimy nie tylko o zagrożeniu ze strony Iranu, ale także Korei Północnej, której rakiety są już prawdopodobnie zdolne dolecieć do Hawajów, a wkrótce być może do unicestwienia Ameryki. Potrzebujemy więc systemu obronnego, który będzie w stanie odpowiedzieć na zagrożenia z różnych stron.

[b]Ale to właśnie komisja sił zbrojnych, w której pan zasiada, obcięła fundusze na budowę europejskiego elementu tarczy w budżecie na 2010 rok. Dlaczego?[/b]

Absolutnie nie chodziło o wysyłanie sygnału, że nie chcemy rozwijać projektu obrony przeciwrakietowej. Nie dostrzegam w naszej komisji mniejszego zainteresowania tarczą, także jeśli chodzi o jej lokalizację w Polsce. Po prostu musieliśmy ocenić, jakie będą zagrożenia w najbliższej przyszłości i ile będzie potrzeba systemów przeciwrakietowych, aby na nie odpowiedzieć. Często jest tak, że jak potrzeba dwóch rakiet, to wojsko prosi na wszelki wypadek o sześć. Czasem to działa, ale kiedy się lepiej zna zagrożenie, można z tego zrezygnować i przekazać środki na inne niezwykle ważne obszary naszego bezpieczeństwa.

[b]Na jednym z ostatnich zamkniętych posiedzeń komisji podobno przywróciliście finansowanie dodatkowych rakiet w bazie na Alasce. To odpowiedź na rosnące zagrożenie ze strony Korei Północnej?[/b]

To była bardziej kwestia techniczna, ale związana z Koreą. Chodziło o to, ile rakiet powinniśmy mieć poza tymi, które są już w silosach. Uznaliśmy, że warto mieć dodatkowe, co pozwoliłoby na dalsze rozwijanie systemu w przypadku rosnącego zagrożenia. Ale to, co mamy, już w tej chwili wystarczy, aby zneutralizować istniejące zagrożenie.

[b]Może decyzja o zawieszeniu projektu w Europie była przedwczesna. Co jeśli nie doceniliście zagrożenia ze strony Iranu i trzeba będzie w przyszłym roku rozpocząć budowę bazy w Polsce? Skąd weźmiecie pieniądze?[/b]

Jest kilka możliwości. Zawsze można pożyczyć lub przesunąć je z innych mniej istotnych w takiej sytuacji projektów. Tak się robi dość często. Zapewniam, że do tarczy nie trzeba mnie przekonywać. O ciągłości naszej polityki w tej sprawie świadczy zachowanie na stanowisku sekretarza obrony Roberta Gatesa czy szefa sztabów połączonych Michaela Mullena. Przejmując ten projekt od poprzedników, administracja chce jednak wziąć pod uwagę głównych graczy, a oprócz tego musi zaczekać na decyzję Czech w sprawie ratyfikacji umowy. Czesi dotąd tego nie zrobili, a teraz przygotowują się do wyborów. To wszystko wpływa na wrażenie pewnego zawieszenia decyzji w sprawie tarczy.

[b]Czy ratyfikacja w Czechach to duży problem?[/b]

To, co się dzieje w Czechach, jest poza naszą kontrolą. Nie wiem, czy bez radaru w Czechach byłoby niemożliwe budowanie tarczy w Europie, ale na pewno miałoby to poważne konsekwencje dla rozwijania tego systemu.

[b]Polski rząd też nie ratyfikował umowy. Przy okazji chyba trochę ułatwił Stanom Zjednoczonym odkładanie decyzji w tej sprawie?[/b]

Wasz rząd zachował się logicznie, widząc np. problem z ratyfikacją w Czechach. Ale ani po stronie Polski, ani USA nie widzę braku woli w kontynuowaniu współpracy. Nawet jeśli jest to nam w tej chwili na rękę, to nie wynika to z żadnej ukrytej strategii w sprawie obrony przeciwrakietowej.