Trudna integracja młodych uchodźców. Poczucie inności i wyobcowania między uczniami polskimi i ukraińskimi

Nauczyciele nie czują się przygotowani do pracy z klasą zróżnicowaną kulturowo, kładą nacisk na asymilację, a nie integrację. By to zmienić, potrzeba rozwiązań systemowych i rozwoju kompetencji pedagogów. Między uczniami polskimi i ukraińskimi widoczne jest poczucie inności i wyobcowania, wzajemnie traktują się obco przez barierę językową i różnice kulturowe – to główne wnioski z raportu „Uczniowie uchodźczy w polskich szkołach” przygotowanego przez Centrum Edukacji Obywatelskiej.

Badania (powtórzono je po roku) przeprowadził polsko-ukraiński zespół w ośmiu placówkach różnego typu w kraju. Ponad 160 wywiadów, w tym z rodzicami i uczniami łączącymi naukę w dwóch systemach – polskim i ukraińskim.

Ukraińcy w polskich szkołach. Ciasnota i separacja

Według CEO w szkołach uczy się dziś ok. 150 tys. ukraińskich uczniów, większość przybyła po wybuchu wojny. W co czwartej klasie przynajmniej jedno dziecko jest z Ukrainy. Nie wiadomo, ile uczy się nadal w systemie ukraińskiej szkoły.

Czytaj więcej

Komentarze

Artur Bartkiewicz: Embargo na zboże z Ukrainy, czyli polska dyplomacja jest najskuteczniejsza w Ełku

Wydarzenia ostatnich dni i tygodni pokazują, że o ile polscy dyplomaci radzą sobie dobrze z błyskawicznym załatwianiem wiz dla domniemanych gwiazd Bollywood, o tyle w realizacji polskich interesów na forum europejskim idzie im już znacznie gorzej. Ale pewnie nie można mieć wszystkiego.

„W poprzednim roku szkolnym – stan na 23 czerwca br. – w polskich szkołach i placówkach było łącznie 178 972 uczniów z Ukrainy. W szkołach podstawowych 115 677, a w średnich – 19 429” – podaje MEiN. Ile dzieci zaczęło naukę od września – te dane będą na początku października.

Utworzone dla uczniów uchodźców oddziały przygotowawcze w szkołach (jest ich blisko 1000) mają wiele wad – to według raportu opinia dyrekcji, nauczycieli i samych dzieci. Jest zbyt wielu uczniów zróżnicowanych wiekowo, brakuje kontaktu z „żywym” językiem polskim, demotywujący jest brak ocen.

Raport krytycznie ocenia tworzenie klas „cudzoziemskich” (dzieci ukraińskie np. z białoruskimi lub lokowanie uczniów ukraińskich razem) jako „poważną barierę dla integracji” – nie lubią tego też uczniowie.

Czytaj więcej

Transport

Takiego pociągu nie było od 15 lat. Lwów-Warszawa przez Rawę Ruską

Jeszcze tej jesieni ukraińskie koleje uruchomią nowe połączenie Lwowa z Warszawą, z przesiadką w Rawie Ruskiej. W tym regionie połączenia transgranicznego nie ma od 15 lat.

„Najlepsze efekty przynosi tworzenie klas mieszanych z małą liczbą uczniów cudzoziemskich. Jednak takie rozwiązanie w części szkół staje się coraz mniej realne ze względu na dużą liczbę uczniów ukraińskich przyjętych do placówki” – głosi raport. I zaleca wprowadzenie monitoringu przypadków wypadania ukraińskich uczniów z polskiego szkolnictwa, a także utrzymywanie uczniów w oddziałach przygotowawczych tyle, ile jest konieczne do opanowania podstaw języka polskiego. Należy także unikać grupowania uczniów cudzoziemskich w oddziałach międzyszkolnych.

W Szkole Podstawowej nr 22 im. Juliusza Słowackiego w Katowicach Załężu z Ukrainy jest blisko co szósty uczeń.

– Na 170 dzieci 30 jest ukraińskich. Nie ma problemów z nauką i adaptacją w dużej mierze dzięki pracy asystenta kulturowego zatrudnionego m.in. z projektu UNICEF, a wcześniej pomocy nauczyciela z Ukrainy – mówi dyr. szkoły Danuta Krawczyk.

Podejście do ucznia z Ukrainy zmienia się. Koniec taryfy ulgowej

W ciągu roku zmieniło się podejście do ucznia uchodźcy z Ukrainy. Nauczyciele wykazują empatię i chęci pomocy, ale „obecnie kładą większy nacisk na realizację podstawy programowej i – w odpowiedzi na potrzeby polskich uczniów – dążą do wyrównania standardów oceniania osiągnięć edukacyjnych i zachowania” – twierdzą autorzy raportu.

Integracji między polskimi i ukraińskimi uczniami nie pomaga poczucie nierównego traktowania, na co wskazują w badaniu polscy uczniowie – raziło ich odmienne traktowanie ukraińskich kolegów.

„Z każdej strony napływały do nas historie o niewdzięczności, postawie roszczeniowej i uprzywilejowaniu” oraz „braku sprawiedliwych i jasnych kryteriów” – podaje raport. „Przestrzeliliśmy sobie kolano” – mówi dyrektor jednej ze szkół, która wśród wielu preferencji dla ukraińskich uczniów wprowadziła możliwość niezmieniania obuwia. Co ciekawe, „ujednolicenie kryteriów nie miało motywującego czy dyscyplinującego wpływu na uczniów ukraińskich”.

Czytaj więcej

Społeczeństwo

Ukraińcy raczej u nas nie zostaną. Znamy wyniki eksperymentalnego badania

Połowa uchodźców z Ukrainy chciałaby zintegrować się z polskim społeczeństwem, co piąty tego nie chce – pokazują eksperymentalne badania Uniwersytetu Warszawskiego.

Nauczyciele, także w rozmowach z „Rz”, przyznają, że jest problem z młodszymi dziećmi, z których część uznaje, że są u nas „na krótko”. Pobyt traktują jako tymczasowy.