Dezubekizacja sparaliżuje sądy

Projekt ustawy obniżający świadczenia „za służbę na rzecz totalitarnego państwa" wywołał gwałtowne protesty wielu byłych i obecnych funkcjonariuszy służb. Rząd będzie musiał się zmierzyć z falą spraw w sądach, do których się oni poskarżą. – Do sądu pójdzie zdecydowana większość, o ile nie wszyscy, którym zmniejszy się świadczenia – mówi „Rzeczpospolitej" Rafał Jankowski, nowy przewodniczący NSZZ Policjantów.

Nie tylko sędziowie

„Maksymalny wpływ w sądach spraw związany z wprowadzeniem nowelizacji oscylować może w granicach 31 tys." – ocenia Ministerstwo Sprawiedliwości w przygotowanej dla MSWiA prognozie, której treść poznała „Rzeczpospolita". Po wejściu ustawy trzeba będzie do obsługi spraw wzmocnić sądy okręgowy i apelacyjny w Warszawie łącznie o 119 etatów.

Jak Ministerstwo Sprawiedliwości oszacowało skalę wpływu spraw i związane z tym koszty?

Pomocne okazały się dane o sprawach będących pokłosiem pierwszej ustawy dezubekizacyjnej. Po jej wejściu w życie do warszawskiego sądu wpłynęło (w latach 2009–2012) ok. 20 tys. spraw. Osób, którym (zresztą w niewielkim stopniu) obniżono świadczenia, było 25 tys.

Teraz według szacunków MSWiA obniżonych zostanie ponad 18 tys. emerytur policyjnych, 4 tys. policyjnych rent inwalidzkich i 9 tys. rent rodzinnych. Łącznie ustawa dezubekizacyjna obejmie zatem 32 tys. funkcjonariuszy byłego aparatu bezpieczeństwa.

Nawet gdyby nie wszyscy skorzystali z drogi sądowej, to i tak, aby w rozsądnym tempie obsłużyć wniesione przez nich sprawy, trzeba zaangażować m.in. dodatkowych sędziów.

Potrzebne będzie stworzenie 30 etatów sędziowskich (25 w sądzie okręgowym i pięć w apelacyjnym). Ponadto – 15 etatów asystenckich i 74 urzędniczych – obliczyło Ministerstwo Sprawiedliwości.

To pociągnie koszty. „Roczne skutki finansowe projektowanej regulacji związane z wydatkami na wynagrodzenia i pochodnymi na utworzenie dodatkowych etatów" szacuje się na 8 mln 668 tys. zł – ocenia resort. Do tego dojdą koszty korespondencji sądowej i dojazdów do sądu np. świadków.

Tych środków nie zapisano w projekcie ustawy budżetowej na przyszły rok. Jak poradzi sobie resort sprawiedliwości?

– Ostateczny kształt przepisów dezubekizacyjnych nie jest przesądzony z uwagi na trwające w Sejmie prace, podczas których mogą zostać wyjaśnione kwestie budzące wątpliwości – mówi nam Sebastian Kaleta, rzecznik ministerstwa.

Tymczasem już teraz kilkaset wakatów w sądach w Warszawie nie jest obsadzonych. Ministerstwo Sprawiedliwości mówi o 200, sędziowie podają, że jest ich 500.

Sprawiedliwie czy bezmyślnie

Rafał Jankowski nie pozostawia złudzeń: sądy zaleje lawina spraw. – Każdy zarząd policyjnego związku zawodowego posiada fundusz ochrony prawnej, więc pomoże funkcjonariuszom – zapowiada.

Obniżka obejmie wszystkich, którzy – jak stwierdza projekt – „służyli totalitarnemu państwu od 22 lipca 1944 r. do 31 lipca 1990 r." w instytucjach podległych MSW i MON.

Jankowski uważa, że ustawa krzywdzi najbardziej tych, którzy są w służbie od 1990 r. – Esbecy, którzy bez weryfikacji odeszli i zatrudnili się gdzie indziej, śmieją się w twarz przyzwoitym policjantom, którzy większość czasu służyli w wolnej Polsce – mówi.

Przykładem niesprawiedliwości ma być przypadek Grażyny Biskupskiej, byłej szefowej wydziału do zwalczania terroru kryminalnego w Komendzie Stołecznej. Przez większość życia zawodowego ścigała przestępców, ale zaczynała w 1987 r. jako sekretarka i maszynistka w ówczesnym MSW. To sprawia, że i ją dotknie cięcie świadczeń.

Rząd twierdzi, że „ustawa jedynie odbiera niesłusznie przyznanie przywileje". – Ćwierć wieku po upadku systemu komunistycznego ci, którzy służyli zbrodniczemu systemowi, dostają od polskiego państwa sowite, bardzo dobre emerytury i wynagrodzenia, a ci, którzy byli ofiarami, dostają bardzo często emerytury na poziomie 880 zł – mówiła niedawno premier Beata Szydło.

– To bezmyślna ustawa, ma tyle wspólnego ze sprawiedliwością, co Służba Bezpieczeństwa z bezpieczeństwem – odpowiada Jankowski. Według niego w najbliższym czasie policyjny związek podejmie decyzję o formie protestu przeciwko nowym przepisom.