Jednostki samorządu terytorialnego wykonują zadania publiczne na rzecz swoich mieszkańców we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność. Mają więc swobodę wyboru formy ich realizacji. Mogą je wykonywać samodzielnie, przez jednostkę budżetową czy zakład budżetowy. Mają prawo utworzyć spółkę lub powierzyć przedsiębiorcom na zasadach konkurencyjnych. Wybór formy realizacji zadania ma charakter polityczny. Oczywiście u podstaw takiej decyzji powinny leżeć przesłanki ekonomiczne i finansowe. I ocena z punktu widzenia ochrony konkurencji i przepisów antymonopolowych.
Tworzenie spółek w sferze użyteczności publicznej nie budzi większych sporów zarówno w praktyce samorządowej, jak i w orzecznictwie sądów. Problematyczna jest natomiast ocena dopuszczalności tworzenia przez samorząd spółek poza tą sferą.
[srodtytul]Użyteczność publiczna[/srodtytul]
Nie można stawiać znaku równości pomiędzy zadaniami publicznymi wykonywanymi przez samorząd a gospodarką komunalną. Tylko część gospodarki komunalnej to zadania użyteczności publicznej, nakierowane na zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych. Przepisy ustawy o gospodarce komunalnej umożliwiają tworzenie spółek prawa handlowego lub przystępowania do takich spółek poza sferą użyteczności publicznej wyłącznie samorządom gminnym i wojewódzkim. Udział powiatu został ograniczony wyłącznie do sfery użyteczności publicznej.
[srodtytul]Szansa dla gminy[/srodtytul]