Co wójt może nakazać mieszkańcom

Decyzja o wprowadzeniu na danym terenie stanu klęski żywiołowej uzasadnia ograniczenie wolności i praw człowieka i obywatela. Stosuje się je odpowiednio także do osób prawnych i jednostek organizacyjnych mających siedzibę lub prowadzących działalność na takim terenie. Takie konsekwencje wprowadzenia stanu klęski żywiołowej wynikają wprost z art. 20 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=673BB29477318F958B1A3AE9765D2ABF?id=164861]ustawy z 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski żywiołowej (DzU nr 62, poz. 558 ze zm.).[/link]

Jedną z form ograniczenia może być powołanie do wykonania określonych świadczeń osobistych i rzeczowych. Można je wprowadzić także na podstawie przepisów [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=417544AD05713CE2454C9D93CD01B51A?id=72316]dekretu z 23 kwietnia 1953 r. o świadczeniach w celu zwalczania klęsk żywiołowych (DzU nr 23, poz. 93 ze zm.)[/link]. W takiej sytuacji nie jest wymagane wprowadzenie stanu klęski żywiołowej, lecz jedynie zaistnienie zdarzeń, zdefiniowanych w art. 1 dekretu. Ogłoszenie stanu klęski żywiołowej na danym terenie wymaga wydania rozporządzenia przez Radę Ministrów (art. 5 ustawy z 2002 r.).

[srodtytul]Jakie świadczenia[/srodtytul]

Rodzaj świadczeń, do których zobowiązać może wójt, określają art. 22 ustawy oraz art. 4 dekretu. Polegają one m.in. na:

- udzielaniu pierwszej pomocy osobom, które uległy nieszczęśliwym wypadkom,

- czynnym udziale w działaniu ratowniczym,

- wykonywaniu określonych prac,

- oddaniu do używania posiadanych nieruchomości lub rzeczy ruchomych,

- udostępnieniu pomieszczeń osobom ewakuowanym,

- użytkowaniu nieruchomości w określony sposób lub w określonym zakresie,

- przyjęciu na przechowanie i pilnowaniu mienia osób poszkodowanych lub ewakuowanych,

- zabezpieczeniu zagrożonych zwierząt, a w szczególności dostarczaniu paszy i schronienia,

- zabezpieczeniu zagrożonych roślin lub nasion,

- pełnieniu wart,

- zabezpieczeniu własnych źródeł wody pitnej i środków spożywczych przed ich zanieczyszczeniem, a także udostępnianiu ich dla potrzeb osób ewakuowanych lub poszkodowanych, w sposób wskazany przez organ nakładający świadczenie,

- zabezpieczeniu zagrożonych dóbr kultury.

Aby obowiązek świadczeń wprowadzić, ustawa wymaga, by[b] siły i środki, którymi dysponuje wójt, były niewystarczające do usuwania skutków klęski. W świetle przepisów dekretu wystarczy, aby niewystarczające były jedynie środki.[/b] Zgodnie z dekretem wprowadzenie obowiązku świadczeń musi ponadto służyć celom zorganizowanej akcji społecznej.

[srodtytul]Nie wszyscy sypią wały[/srodtytul]

Ustawa o stanie klęski żywiołowej, w art. 22 ust. 2, zwalnia od obowiązku określonych świadczeń osoby, które nie ukończyły lat 16 oraz powyżej 60. roku życia. Zwolnienie obejmuje także chorych, osoby niepełnosprawne, kobiety w ciąży i karmiące. Z obowiązku świadczeń zwolnieni są również sprawujący opiekę nad dziećmi do lat 8, nad chorymi lub niepełnosprawnymi.

W szczególnie uzasadnionych przypadkach, ze względu na interes publiczny albo wyjątkowo ważny interes danej osoby lub podmiotu, wójt może ponadto zwolnić od obowiązku świadczenia inne osoby i podmioty.

Zwolnienie określonych osób od obowiązku świadczeń przewiduje także akt wykonawczy do dekretu, tj.[link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=F7C1A596168F28720C27A96EBA05F52B?id=72316] rozporządzenie Rady Ministrów z 14 lipca 1953 r. w sprawie wykonania art. 5 dekretu o świadczeniach w celu zwalczania klęsk żywiołowych (DzU nr 37, poz. 158).[/link] Zgodnie z jego przepisami z obowiązku świadczeń wyłączone zostały m.in. osoby korzystające z prawa zakrajowości, czyli niepodlegające polskiej jurysdykcji, np. członkowie korpusu dyplomatycznego.

[srodtytul]Tryb wykonania obowiązku[/srodtytul]

Zgodnie z ustawą właściwym trybem jest zarządzenie lub decyzja. Zarządzenie powinno zostać ogłoszone przez rozplakatowanie obwieszczeń w miejscach publicznych lub w inny sposób zwyczajowo przyjęty oraz przez ogłoszenie w lokalnej prasie. Do decyzji stosuje się przepisy kodeksu postępowania administracyjnego z zastrzeżeniem, że podlegają natychmiastowemu wykonaniu z chwilą doręczenia lub ogłoszenia. W nagłych wypadkach [b]decyzje w tej sprawie mogą być wydawane ustnie. Skrócony został również do trzech dni termin na wniesienie odwołania. Na na jego rozpatrzenie wojewoda ma dni siedem.[/b]

Natomiast zgodnie z przepisami rozporządzenia z 1953 r. powołanie do wykonania obowiązkowych świadczeń następuje w formie zarządzenia, ogłaszanego w sposób zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości, bądź w formie wezwania skierowanego do konkretnej osoby (osób). Wezwanie doręcza się co do zasady na piśmie. Dopuszczalne jest również jego ustne ogłoszenie. Zarówno zarządzenia, jak i wezwania są natychmiast wykonalne.

[ramka][b]Nie tylko powódź[/b]

Definicję klęski żywiołowej zawiera art. 3 ust. 1 ustawy z 2002 r. Jest to zarówno katastrofa naturalna (m.in. trzęsienie ziemi, huragan, powódź), której skutki zagrażają życiu lub zdrowiu ludzi, mieniu czy środowisku. Klęską taką jest również awaria techniczna stwarzająca takie zagrożenie, np. awaria elektrowni.[/ramka]

[ramka][b]Uwaga[/b]