Warto znać techniki prawodawcze

Organy jednostek samorządu terytorialnego posiadają kompetencje do stanowienia aktów prawa miejscowego. Są to uchwały rad (sejmików), rzadziej zarządzenia wójtów (zarządów powiatów i województw), które zawierają przepisy powszechnie obowiązujące na danym terenie (gminy, powiatu, województwa).

[srodtytul]Przepisy miejscowe[/srodtytul]

Jak wynika z treści art. 40 ust. 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=70C26AA78AC2E5737C17F956EF0A2BE4?id=163433]ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. DzU z 2001 r. nr 142, poz. 1591 ze zm.)[/link], gminie przysługuje prawo stanowienia aktów prawa miejscowego obowiązującego na jej obszarze na podstawie upoważnień zawartych w ustawach.

Natomiast na podstawie przepisów gminnej ustawy ustrojowej organy tych jednostek mogą wydawać akty prawa miejscowego w zakresie: wewnętrznego ustroju gminy oraz jednostek pomocniczych; organizacji urzędów i instytucji gminnych; zasad zarządu mieniem gminy; zasad i trybu korzystania z gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej (ust. 2).

Ponadto zgodnie z upoważnieniem zawartym w ustępie 3 omawianego artykułu [b]rada gminy może wydawać przepisy porządkowe, jeżeli jest to niezbędne dla ochrony życia lub zdrowia obywateli oraz dla zapewnienia porządku, spokoju i bezpieczeństwa publicznego, ale tylko wówczas, gdy stosownych regulacji nie zawierają ustawy lub inne przepisy o charakterze powszechnie obowiązującym.[/b]

Organem, który w pierwszej kolejności jest upoważniony do stanowienia przepisów powszechnie obowiązujących na terenie gminy, jest rada, która czyni to w formie uchwały. Wynika to wprost z treści art. 41 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym. Tylko w przypadku wyjątkowym, jak to określa art. 41 ust. 2 „niecierpiącym zwłoki”, prawo miejscowe może stanowić wójt, wydając zarządzenia porządkowe.

Przepisy porządkowe stanowione przez wójta obowiązują pod warunkiem ich zatwierdzenia przez radę „na najbliższej sesji”. Jak głosi bowiem art. 41 ust. 3 omawianej ustawy, zarządzenie takie traci moc obowiązującą w wypadku odmowy zatwierdzenia bądź nieprzedstawienia do zatwierdzenia na najbliższej sesji rady. W razie nieprzedstawienia do zatwierdzenia lub odmowy zatwierdzenia zarządzenia rada gminy określa termin utraty jego mocy obowiązującej.

Wynika z tego, że prawo wójta do wydawania przepisów porządkowych w sytuacjach „niecierpiących zwłoki” nie ma charakteru subsydiarnego wobec kompetencji rady. Potwierdził to wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 4 maja 1993 r. (Sa/Lu 173/93).

[srodtytul]Zasady w rozporządzeniu[/srodtytul]

Gminne organy, przystępując do stanowienia przepisów o charakterze powszechnie obowiązującym, powinny tworzyć takie akty w sposób zgodny z przepisami [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=5203587AA6A926671CAF78EFDC53FD60?id=166317]rozporządzenia prezesa Rady Ministrów z 20 czerwca 2002 r. w sprawie zasad techniki prawodawczej (DzU nr 100, poz. 908)[/link]. W szczególności zaś działu VII załącznika do tego rozporządzenia, w którym określono zasady obowiązujące przy tworzeniu aktów prawa miejscowego.

Zgodnie z § 142 ust. 2 zasad techniki prawodawczej akty prawa miejscowego są stanowione przez sejmik województwa, radę lub zarząd powiatu oraz radę lub zarząd [obecnie wójta – M.C.] gminy na podstawie przepisów upoważniających zamieszczonych w ustawach dotyczących odpowiednich samorządów terytorialnych albo w innych ustawach. Natomiast § 143 określa, jakie zasady techniki prawodawczej należy stosować przy tworzeniu przepisów prawa miejscowego.

[srodtytul]Ściśle według upoważnienia[/srodtytul]

Aby rada (wójt) mogła ustanowić przepisy prawa miejscowego, musi mieć wyraźne umocowanie w przepisach o randze ustawowej. Jak bowiem wynika z § 134 zasad podstawą wydania uchwały lub zarządzenia jest przepis prawny, który po pierwsze upoważnia dany organ do uregulowania określonego zakresu spraw, a po drugie wyznacza zadania lub kompetencje danego organu.

W takiej uchwale (zarządzeniu) zamieszcza się przepisy prawne regulujące wyłącznie sprawy z zakresu przekazanego w przepisie kompetencyjnym. Jednocześnie [b]nie wolno zamieszczać przepisów prawnych, które są niezgodne z ustawą, na podstawie której są one wydawane, oraz innymi ustawami i ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi.[/b] A także przepisów prawnych niezgodnych z rozporządzeniami. Pamiętać również należy, że przepisy uchwały (zarządzenia) nie mogą powtarzać przepisów ustaw, ratyfikowanych umów międzynarodowych i rozporządzeń.

Z zasad techniki prawodawczej wynika ponadto, że uchwała (zarządzenie) może być wydana na podstawie kilku przepisów prawnych. Dopuszczalna jest również sytuacja, gdy na podstawie jednego przepisu kompetencyjnego wydana zostanie więcej niż jedna uchwała (zarządzenie). Ważne jest, aby pamiętać, że tekst uchwały (zarządzenia) rozpoczyna się zawsze od wskazania przepisu prawnego, na podstawie którego uchwała albo zarządzenie jest wydawane.

[srodtytul]Publikacja[/srodtytul]

Zasady i tryb ogłaszania aktów prawa miejscowego określa [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=47E7D22DE25FCDC3D2081DDA7A1FDEE0?id=340414]ustawa z 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (DzU nr 17 poz. 95 ze zm.)[/link].

Zgodnie z jej art. 13 pkt 2 akty prawa miejscowego stanowione przez sejmik województwa, organ powiatu oraz organ gminy, w tym statuty województwa, powiatu i gminy, ogłasza się w wojewódzkim dzienniku urzędowym. Natomiast przepisy porządkowe ogłasza się przede wszystkim w drodze obwieszczeń oraz w sposób zwyczajowo przyjęty na danym terenie.

Można je ogłosić również w środkach masowego przekazu (gazety, radio czy telewizja). Ten sposób nie zwalnia jednak z obowiązku publikacji w wojewódzkim dzienniku ustaw (art. 14).

Akty zawierające przepisy powszechnie obowiązujące, ogłaszane w dziennikach urzędowych, wchodzą w życie po upływie 14 dni od dnia ich ogłoszenia, chyba że dany akt normatywny określi termin dłuższy.

Przepisy porządkowe wchodzą w życie po upływie trzech dni od dnia ich ogłoszenia. W uzasadnionych przypadkach[b] przepisy porządkowe mogą wchodzić w życie w terminie krótszym niż trzy dni,[/b] a jeżeli zwłoka w wejściu w życie przepisów porządkowych mogłaby spowodować nieodwracalne szkody lub poważne zagrożenie życia, zdrowia lub mienia, można zarządzić wejście w życie takich przepisów z dniem ich ogłoszenia.

[ramka][b]Przykład[/b]