Dwukadencyjność wójtów i burmistrzów niezgodna z konstytucją? Sprawą zajmie się Trybunał Konstytucyjny

Mowa o wprowadzonych w 2018 r. przepisach kodeksu wyborczego, które uniemożliwiły włodarzom miast, miasteczek i gmin kandydowanie na sprawowany urząd na trzecią kadencję. Tą samą nowelizacją wydłużono też z czterech do pięciu lat kadencję władz samorządowych. Zmiany te miały w założeniu nadać powiew świeżości w samorządach, zintensyfikować pracę samorządowców oraz ograniczyć zjawiska niepożądane jak chociażby korupcja czy tworzenie grup interesów. Przepisy zaczęły obowiązywać w 2018 r. W rezultacie włodarze, którzy pełnili swoją funkcję przez ostatnie dwie kadencje mają zamkniętą drogę do kolejnej reelekcji.

Dwie kadencje burmistrzów i wójtów. Do Trybunału Konstytucyjnego trafiła skarga

— Wprowadzenie przedmiotowego przepisu powoduje, iż pomimo że wyborcy w danej gminie nadal chcieliby wybrać ponownie tę samą osobę na włodarza, nie będą mieli takiej możliwości. Wskazać też należy, iż poprzez wybory następuje weryfikacja dotycząca osoby kandydata na wójta, burmistrza, prezydenta miasta — w wyniku wyborów mieszkańcy danej jednostki samorządu terytorialnego dokonują weryfikacji postępowania kandydatów. Ograniczenie zatem prawa wybieralności stanowi nieuzasadnioną ingerencję w prawa wyborcze kandydatów, jak również w prawo wyboru mieszkańców wspólnoty samorządowej — przekonują radni podwarszawskiego Otwocka.

Czytaj więcej

Społeczności lokalne

Ile lat ma rządzić burmistrz lub wójt? „Niezgodne z Konstytucją sztuczne ograniczenia”

Dwukadencyjność samorządowców znów budzi emocje. Korporacje samorządowe chcą jej zniesienia. Orga...

W końcu ubiegłego roku Rada Miasta Otwocka przyjęła bowiem uchwałę, w której zdecydowała o skierowaniu do Trybunału Konstytucyjnego wniosku o zbadanie zgodności z konstytucją przepisów wprowadzających dwukadencyjność wójtów i burmistrzów. Skarga ta trafiła właśnie na wokandę Trybunału i otrzymała swoją sygnaturę.

W piśmie, do którego dotarliśmy, radni Otwocka wnoszą o uznanie za niekonstytucyjny art. 474 § 1, który ogranicza prawo wybieralności wójtów, burmistrzów i prezydentów miast do dwóch kadencji.

Jak wskazują radni, konstytucja nie reguluje kwestii kadencyjności włodarzy i nie narzuca w tym zakresie żadnych ograniczeń. — Z analizy zapisów Konstytucji RP wynika, że brak jest podstaw do wywiedzenia wniosku, iż możliwe jest w drodze ustawy wprowadzenie dwukadencyjności urzędu włodarza gminy. Ponadto, jak czytamy w kwestionowanym przepisie osoba, która zakończyła drugą kadencję na stanowisku wójta, burmistrza bądź prezydenta miasta „nie ma prawa wybieralności” — a tym samym przepis ten wprost pozbawia taką osobę biernego prawa wybieralności w danej gminie — podkreślono w skardze.

Władze Otwocka powołują się przy tym na wyrok TK z 1998 r., w którym stwierdzono, że ograniczenie praw wyborczych jest dopuszczalne tylko wtedy, gdy ustawa zasadnicza wyraźnie to przewiduje. Dlatego też — zdaniem radnych — wprowadzenie ustawowych ograniczeń prawa wyborczego byłoby możliwe jedynie pod warunkiem odpowiedniej nowelizacji konstytucji.

Czytaj więcej

Polityka

PSL chce znieść limit dwóch kadencji w samorządach. Czy taki projekt ma szanse?

– Koniec z dwukadencyjnością. Koniec z ograniczeniami startowania do różnych organów przedstawici...

Dwukadencyjność wójtów i burmistrzów. Uderzenie w zasadę równości i demokratycznego państwa prawa?

We wniosku do TK wskazano też, że dwukadencyjność wójtów i burmistrzów narusza konstytucyjną zasadę demokratycznego państwa prawa. Jak podkreślono, pozbawia bowiem praw publicznych jedynie określoną grupę osób w danej gminie, promując przy tym pozostałe stanowiska samorządowe. Według radnych Otwocka kwestionowane przepisy kłócą się też z zasadą równości wobec prawa. Ograniczają bowiem bierne prawo wyborcze określonej grupie samorządowców, nie dotykając przy tym uprawnień w tym zakresie na innych stanowiskach czy szczeblach samorządowych i rządowych.

Kiedy Trybunał zajmie się wnioskiem radnych Otwocka? Termin tej sprawy nie został jeszcze wyznaczony, nie znamy także składu, który będzie rozpatrywał skargę. Kwestia dwukadencyjności wójtów i burmistrzów powraca jednak nie tylko w Trybunale.