Regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie gminy nie może nakładać na posiadaczy psów obowiązku polegającego na rejestracji i znakowaniu tych zwierząt poprzez wszczepienie mikroczipa w celu ich identyfikacji (por. np. wyrok WSA w Białymstoku z 8 lipca 2010 r., sygn. II SA/Bk 364/10, LEX nr 664234). Nie ma także podstaw do zobowiązania właścicieli psów do przechowywania zaświadczenia potwierdzającego realizację obowiązku wykonywania szczepień przeciwko wściekliźnie (wyrok WSA w Olsztynie z 28 lutego 2013 r., sygn. II SA/Ol 46/13, LEX nr 1311209). Obowiązki związane ze szczepieniami przeciwko wściekliźnie określono w art. 56 ustawy o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt. Przewidziano w nim m.in., że psy poddane takiemu szczepieniu podlegają wpisowi do rejestru prowadzonego przez lekarzy weterynarii, a dane z tego rejestru, dotyczące szczepień przeprowadzonych w danym miesiącu, są przekazywane powiatowemu lekarzowi weterynarii.
W rozstrzygnięciu nadzorczym Wojewody Zachodniopomorskiego z 24 stycznia 2013 r. (znak 3.NK.3.4131.42.2013.KJ, Dz.Urz. woj. zacho. z 2013 r. poz. 869) zwrócono uwagę, że art. 4 ust. 2 pkt 6 u.c.p. nie uprawnia do tego, aby na osoby wyprowadzające psy w miejsca przeznaczone do użytku publicznego nałożono obowiązek posiadania przyborów umożliwiających usunięcie nieczystości pozostawionych przez zwierzę. Nie jest istotne to, w jaki sposób osoba wyprowadzająca psa usunie pozostawione przez niego nieczystości i przy pomocy jakich przyborów. Istotą omawianego obowiązku jest usunięcie zanieczyszczeń, a nie posiadanie jakichkolwiek przedmiotów służących do tego celu.
Właściwe sposoby kontroli zwierząt
W orzecznictwie przyjmuje się, że ustawodawca nie upoważnił rady gminy do sformułowania całkowitego zakazu wprowadzania zwierząt na określone tereny, ale do ustalenia sposobu postępowania ze zwierzętami domowymi w taki sposób, aby ich pobyt na tym terenie nie był uciążliwy i nie zagrażał przebywającym tam osobom. Wprowadzenie całkowitego zakazu wprowadzania zwierząt domowych np. do na tereny placów gier i zabaw, czy kąpielisk stanowiłoby naruszenie kompetencji przyznanej w art. 4 ust. 2 pkt 6 u.c.p. (por. np. wyrok WSA we Wrocławiu z 10 czerwca 2014 r., sygn. II SA/Wr 153/14, Wspólnota 2014/22/7).
W wyroku WSA w Białymstoku z 31 stycznia 2013 r. (sygn. II SA/Bk 919/12, LEX nr 1267499) stwierdzono, że ogólne upoważnienie dla rad gmin do określenia obowiązków właścicieli psów, odnoszących się do zasad utrzymania psów, pozostawia radom kompetencje do samodzielnego doboru kryteriów różnicujących te zasady z uwagi na zagrożenie dla otoczenia. Dopuszczalne jest dostosowanie obowiązków właścicieli psów do cech osobniczych zwierzęcia, czy jego stanu fizjologicznego. W wyroku NSA z 17 listopada 2015 r. (sygn. II OSK 618/14, LEX nr 1990891) przyjęto, że zawarcie w regulaminie nakazu wyprowadzania psa na smyczy, czy w kagańcu, a przedstawicieli niektórych ras w kagańcu i na smyczy nie koliduje z art. 4 ust. 2 pkt 6 u.c.p. Taki nakaz precyzuje obowiązek utrzymywania zwierzęcia na uwięzi właściwej dla tego gatunku, a sprawowana w ten sposób kontrola nad psem daje większe prawdopodobieństwo zniwelowania uciążliwości i zagrożenia osób przebywających na terenie przeznaczonym do wspólnego użytku niż kontrola werbalna, czy kontrola gestem.
W niektórych orzeczeniach zwraca się jednak uwagę, że w art. 77 kodeksu wykroczeń (dalej k.w.) przyjęto, że kto nie zachowuje zwykłych lub nakazanych środków ostrożności przy trzymaniu zwierzęcia, podlega karze grzywny do 250 zł albo karze nagany. Zgodnie z art. 78 k.w., kto przez drażnienie lub płoszenie doprowadza zwierzę do tego, że staje się niebezpieczne, podlega karze grzywny do 1000 zł albo karze nagany. Ponadto z art. 10a ust. 3 ustawy o ochronie zwierząt wynika zakaz puszczania psów bez możliwości ich kontroli i bez oznakowania umożliwiającego identyfikację właściciela lub opiekuna.
Regulamin powinien być sporządzony z uwzględnieniem tych przepisów. W wyroku NSA z 13 września 2012 r. (sygn. II OSK 1492/12, LEX nr 1971175) stwierdzono, że niedopuszczalne są takie postanowienia regulaminu, które nie pozwalają na odstąpienie, w szczególnych sytuacjach, od wprowadzonego tym aktem generalnego nakazu wyprowadzania psów tylko na smyczy i w kagańcu. W wyroku tym podkreślono, że generalny nakaz wyprowadzania psów na smyczy i w kagańcu, niezależnie od ich cech i innych uwarunkowań (w tym choroby), może w określonych sytuacjach prowadzić do działań niehumanitarnych (por. także np. wyrok WSA w Poznaniu z 21 stycznia 2016 r., sygn. IV SA/Po 740/15, Wspólnota-KurP.2016/11/2).
