Osobom, które ze względu na wiek, chorobę lub niepełnosprawność wymagają częściowej opieki i pomocy w zaspokajaniu niezbędnych potrzeb życiowych mogą być przyznane usługi opiekuńcze, specjalistyczne usługi opiekuńcze lub posiłek, świadczone w ośrodku wsparcia (art. 51 ust. 1 ustawy z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej; dalej: u.p.s.).
Ośrodek wsparcia, czyli co
Ośrodkiem wsparcia może być ośrodek wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi, dzienny dom pomocy, dom dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, schronisko dla osób bezdomnych z usługami opiekuńczymi oraz klub samopomocy. Ponadto za ośrodek wsparcia uznaje się również schronisko dla osób bezdomnych pomimo nieświadczenia w nim usług opiekuńczych oraz specjalistycznych usług opiekuńczych (art. 51 ust. 4 i 5 u.p.s.).
Pobyt w ośrodkach wsparcia jest odpłatny. Wysokość opłaty za pobyt ustala podmiot kierujący w uzgodnieniu z osobą kierowaną, uwzględniając przyznany zakres usług (art. 97 ust. 1 zd. 1 u.p.s.). Zgodnie z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z 14 lutego 2017 r. (sygn. akt I OSK 1705/15), „przepis art. 97 ust. 1 u.p.s. zobowiązuje podmiot kierujący do uzgodnienia z osobą kierowaną wysokości opłaty za pobyt w ośrodku wsparcia jedynie w sytuacji, w której osoba ta w tym ośrodku korzysta z różnych usług wskazanych w art. 51 ust. 1 u.p.s. Uzgodnienie powinno wiązać się z ustalonym zakresem usług, gdyż zakres ten może być różny, w zależności od potrzeb osób".
Opłat za pobyt w ośrodkach wsparcia nie ponoszą osoby, jeżeli ich dochód jako osoby samotnie gospodarującej lub dochód na osobę w rodzinie nie przekracza kwoty kryterium dochodowego (art. 97 ust. 1 zd. 2 u.p.s.).
Uprawnienia rady
Szczegółowe zasady ponoszenia odpłatności za pobyt w ośrodkach wsparcia uchwala w zakresie zadań własnych odpowiednio rada powiatu lub rada gminy (art. 97 ust. 5 u.p.s.). Organ stanowiący j.s.t. jest zatem upoważniony wyłącznie do ustalania szczegółowych zasad ponoszenia odpłatności, którymi powinien kierować się podmiot kierujący osobę do ośrodka wsparcia, a nie do precyzowania wysokości tej opłaty, czy sposobu i terminu jej wnoszenia. Stanowisko to potwierdził wojewoda śląski w rozstrzygnięciu nadzorczym z 1 marca 2012 r. (sygn. akt NPII.4131. 1.40.2012) w którym wskazał, że „przepis art. 97 ust. 5 u.p.s. stanowi jedynie upoważnienie dla organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego do określenia szczegółowych zasad ponoszenia odpłatności za pobyt w ośrodkach wsparcia (...), nie zaś do określenia sposobu i terminu wnoszenia przedmiotowej opłaty".
