Wójt w celu efektywnej realizacji swoich zadań i kompetencji może powołać – w drodze zarządzenia – swojego zastępcę lub zastępców. Osoby powołane na to stanowisko nie posiadają żadnych własnych. Wszystkie powierzone zadania wykonują „z upoważnienia” wójta, burmistrza, prezydenta miasta. Wyjątek od tej zasady zawiera art. 28g [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=163433]ustawy o samorządzie gminnym, dodany do jej przepisów w nowelizacji z 8 lipca 2005 r. (DzU z 2005 nr 175, poz. 291)[/link]. Zgodnie bowiem z tym przepisem zastępca wójta przejmuje obowiązki organu wykonawczego w sytuacjach, w których nie może on pełnić funkcji. W gminach, w których powołano więcej niż jednego zastępcę, zadania i kompetencje wójta wykonuje w tych sytuacjach wskazany imiennie w zarządzeniu wójta pierwszy zastępca.
[srodtytul]W sytuacjach określonych w ustawie[/srodtytul]
Przejęcie zadań i kompetencji organu wykonawczego gminy następuje z mocy ustawy. Oznacza to, że zastępca (wyznaczony pierwszy zastępca) staje się de facto wójtem, pomimo że osoba, która została na to stanowisko wybrana, nie traci swego mandatu. Mandat ten nie ulega również zawieszeniu. Zastępca taki przejmuje wszelkie kompetencje organu wykonawczego, w tym również do stanowienia – na zasadach i w trybie określonym w ustawach dla wójta – aktów prawa miejscowego. Do wykonywania zadań i kompetencji wójta zastępcy nie jest – w sytuacjach określonych w przepisie art. 28g ust. 1 ustawy – potrzebne żadne upoważnienie.
Z powyższych względów ustawodawca ograniczył liczbę sytuacji, w których zastępca przejmuje kompetencje wójta do enumeratywnie wyliczonych w ust. 1 art. 28g ustawy. Należą do nich: 1) tymczasowe aresztowanie wójta, 2) odbywanie przez niego kary pozbawienia wolności za przestępstwo nieumyślne lub kary aresztu oraz 3) niezdolność wójta do pracy z powodu choroby trwającej powyżej 30 dni. Ustawodawca określił również, jakiego rodzaju dokumenty stanowią potwierdzenie, że określone w omawianym przepisie okoliczności zaistniały. Są nimi sądowe zawiadomienie pracodawcy o zastosowaniu wobec wójta środka zapobiegawczego, jakim jest tymczasowe aresztowanie, wezwanie do odbycia kary pozbawienia wolności lub aresztu oraz zaświadczenie lekarskie wystawione zgodnie z przepisami ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.
[srodtytul]Maksymalnie do końca kadencji[/srodtytul]