Oprócz obowiązku tworzenia warunków zaspokajania potrzeb mieszkaniowych na gminy nałożony został obowiązek dostarczenia lokalu w określonych sytuacjach.
Po pierwsze, najemcy, który musiał opuścić zajmowany przez siebie lokal, ponieważ budynek, w którym się on znajdował, wymaga przeprowadzenia remontu lub jest przeznaczony do rozbiórki. W takim wypadku gmina obowiązana jest zapewnić lokal zamienny oraz opłacić koszty przeprowadzki.
Po drugie, na gminach ciąży obowiązek zapewnienia lokalu socjalnego osobom eksmitowanym. Jeżeli w wyroku orzeczono o uprawnieniu dwóch lub więcej osób, gmina jest obowiązana zapewnić im co najmniej jeden lokal socjalny (art. 14 ust. 1 i 2[link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=176767] o.p.l.[/link]). Konsekwencją braku orzeczenia uprawnień do otrzymania lokalu socjalnego jest brak określonego obowiązku gminy.
[srodtytul]Albo lokum...[/srodtytul]
Ustawodawca wskazał więc dwa rodzaje lokali w zależności od powodów utraty tytułu prawnego. Podział ten jest znaczącym rozróżnieniem warunkującym standard dostarczanych lokali, a tym samym standard dalszych warunków mieszkaniowych, w jakich będzie przebywał lokator. Aby przybliżyć różnicę, należy przyjrzeć się definicjom zawartym w ustawie dotyczącym tych dwóch rodzajów mieszkań.