Jak finansować rodzinne domy dziecka

Dzieci pozbawione całkowicie lub częściowo opieki rodzicielskiej organy pomocy społecznej powinny umieszczać w rodzinach zastępczych. Jednak w sytuacji, w której udzielenie pomocy w takiej rodzinie nie jest możliwe, dziecko należy skierować do całodobowej placówki opiekuńczo-wychowawczej. Dzielą się one natomiast na trzy typy: interwencyjne, rodzinne i socjalizujące.

Aby utworzyć rodzinny dom dziecka albo placówkę opiekuńczą innego typu, należy po pierwsze uzyskać stosowne zezwolenie. Wydaje je wojewoda właściwy ze względu na miejsce jej położenia.

O takie zezwolenie nie może jednak wystąpić każdy. Zgodnie bowiem z art. 80a [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=AD7C8EF94907FA88B8DF669843A246EA?id=276051]ustawy o pomocy społecznej[/link] mogą je uzyskać powiaty, samorząd województwa, Kościół katolicki, inne Kościoły i związki wyznaniowe. O zezwolenie na prowadzenie takiej placówki mogą się ubiegać również organizacje społeczne, fundacje i stowarzyszenia.

[srodtytul]Zezwolenie na wniosek[/srodtytul]

Wojewoda wydaje zezwolenie na wniosek. Należy w nim określić m.in. nazwę podmiotu prowadzącego, jego siedzibę (adres, telefon, faks), nazwę placówki i jej adres. We wniosku określić należy również typ placówki (rodzinna, interwencyjna, socjalizacyjna) oraz liczbę miejsc i opis warunków lokalowych.

Ponadto [b]zawrzeć w nim trzeba informacje na temat dotychczasowego doświadczenia w organizowaniu opieki nad dzieckiem, struktury zatrudnienia i kwalifikacji pracowników, jak również dane osoby upoważnionej do składania wyjaśnień w zakresie jej tworzenia i działalności oraz osoby, która takim domem dziecka będzie kierowała[/b]. W każdym przypadku podać należy imię, nazwisko, adres zamieszkania z numerem telefonu i nr PESEL. Jeżeli osoba taka PESEL nie posiada, to podać należy nazwę i numer dokumentu potwierdzającego tożsamość.

Do wniosku należy również dołączyć dokumenty potwierdzające tytuł prawny do nieruchomości, na której placówka jest położona, oraz regulamin organizacyjny placówki. W razie braku gotowego regulaminu ostatecznie można przedłożyć jego projekt. Jeżeli placówkę utworzyć ma inny podmiot niż powiat czy województwo samorządowe, do wniosku dołączyć należy:

- dokumenty potwierdzające status prawny tego podmiotu;

- informację o sposobie finansowania placówki i niezaleganiu z płatnościami wobec urzędu skarbowego i składkami do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych;

- informację z Krajowego Rejestru Karnego o niekaralności za przestępstwo umyślne osoby, która będzie taką placówką kierowała.

Dołączyć należy również zaświadczenie, że jest ona zdolna do kierowania taką placówką ze względu na stan zdrowia.

[srodtytul]Wymagania dla kierownika[/srodtytul]

[b]Dyrektor placówki rodzinnej jest jednocześnie wychowawcą. Aby zostać kierownikiem takiej placówki, trzeba spełniać określone wymagania.[/b] Po pierwsze kandydat powinien posiadać wyższe wykształcenie. W ostateczności może być to wykształcenie średnie.

Ponadto [b]osoba zatrudniona na tym stanowisku powinna odbyć odpowiednie szkolenie w ośrodku adopcyjno-opiekuńczym[/b], którego ukończenie stwierdza wydane zaświadczenie kwalifikacyjne.

[srodtytul]Na własną prośbę [/srodtytul]

Podstawą skierowania dziecka jest art. 80 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej. Wydaje je powiat właściwy ze względu na miejsce zamieszkania dziecka za pośrednictwem centrum pomocy rodzinie w porozumieniu z dyrektorem placówki. Podstawą skierowania może być orzeczenie sądu oraz wniosek rodziców, opiekunów prawnych lub samego małoletniego.

W placówce rodzinnej przebywać może od czworga do ośmiorga dzieci. Wychowankowie mogą przebywać w nim, co do zasady, do uzyskania pełnoletności. Jednakże może w niej przebywać również osoba, która ukończyła 18. rok życia, kontynuująca naukę w szkole, którą rozpoczęła przed osiągnięciem pełnoletności.

[srodtytul]O opłatach rozstrzyga starosta[/srodtytul]

Pobyt w całodobowej placówce opiekuńczo-wychowawczej jest odpłatny. Zasady odpłatności są zbliżone do tych, które obowiązują w domach pomocy społecznej oraz w rodzinnych domach dziecka. Podstawą jest w tym względzie średni miesięczny koszt utrzymania. Definiuje go art. 6 ust. 15 ustawy o pomocy społecznej.

Opłaty za pobyt dziecka w placówce – do wysokości średniego miesięcznego kosztu utrzymania – ponoszą przede wszystkim rodzice dziecka, osoba pełnoletnia przebywająca w placówce lub jej rodzice. Koszty te są również pobierane od opiekunów prawnych lub kuratorów, ale tylko w przypadkach w których dysponują oni dochodami dziecka. Uwaga! Opłata ponoszona przez opiekunów prawnych, kuratorów lub osobę pełnoletnią nie może być wyższa niż 50 proc. kwoty stanowiącej dochód dziecka lub osoby pełnoletniej.

Wysokość opłaty ustala starosta właściwy ze względu na miejsce zamieszkania dziecka przed skierowaniem do placówki. Dokonuje tego w drodze decyzji administracyjnej. W wyjątkowych sytuacjach ze względu na trudną sytuację materialną rodziny lub osoby przebywającej w placówce starosta może taką opłatę zmniejszyć albo w ogóle odstąpić od jej ustalania.

[ramka][b]Przykład[/b]

Jakub B. trafił do domu dziecka. Jego rodzice zostali pozbawieni władzy rodzicielskiej. W takiej sytuacji starosta ustali i będzie pobierał od nich opłaty za pobyt Jakuba w placówce. Zgodnie bowiem z art. 81 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej pobiera się je od rodziców, którzy zostali całkowicie pozbawieni władzy rodzicielskiej lub których władza rodzicielska została zawieszona lub ograniczona.

Opłaty takiej rodzice Jakuba nie musieliby płacić natomiast w sytuacji, w której jego matka pozostawiłaby go w placówce opiekuńczo-wychowawczej zaraz po urodzeniu (art. 81 ust. 1a ustawy).[/ramka]

Warunki częściowego lub całkowitego zwalniania z opłat ustala natomiast rada powiatu, podejmując w tej sprawie stosowną uchwałę.

[srodtytul]Likwidacja tylko za zgodą wojewody[/srodtytul]

Status finansowo-prawny powiatowych placówek opiekuńczo-wychowawczych określa art. 85 ustawy o pomocy społecznej, nadając im charakter jednostek budżetowych. W zakresie publicznych placówek rodzinnych ich obsługę finansowo-księgową zapewnia starosta.

Z budżetu powiatu otrzymują one również środki finansowe na bieżące funkcjonowanie, jak również zryczałtowaną kwotę na utrzymanie dziecka. Jej wysokość określa [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=175619]rozporządzenie ministra polityki społecznej z 5 listopada 2004 r. (DzU nr 245, poz. 2461)[/link].

Zgodnie z § 2 ust. 1 rozporządzenia [b]zryczałtowana kwota wynosi nie mniej niż 34 proc. kwoty bazowej, o której mowa w art. 78 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej, która obecnie wynosi 1647 zł.[/b]

W art. 85 ustawy określono również warunki likwidacji takiej placówki. Może to nastąpić jedynie za zgodą wojewody. Aby ją uzyskać, należy zapewnić opiekę wszystkim dzieciom przebywającym w likwidowanej placówce.

[ramka][b]Po wizytacji, na czas nieokreślony[/b]

Zezwolenie wydaje się po przeprowadzeniu wizytacji budynku, w którym placówka jest położona. Jest ono wydawane na czas nieokreślony. Jednakże w przypadku, gdy podmiot prowadzący dom dziecka przestał spełniać warunki i standardy usług, opieki i wychowania albo nie dostarczy wojewodzie żądanych dokumentów, może ono zostać cofnięte.