Jak otrzymać zasiłek z pomocy społecznej

Kryteria przyznawania zasiłków określa ustawa o pomocy społecznej. Co do zasady cały ten system opiera się na trzech podstawowych rodzajach zasiłków: stałym, okresowym i celowym. Potrzebujący mogą ubiegać się również o inne świadczenia. Są to przede wszystkim zasiłek i pożyczka na ekonomiczne usamodzielnienie, pomoc dla rodzin zastępczych czy na usamodzielnienie oraz kontynuowanie nauki. Ostatnim z wymienionych w art. 36 ustawy świadczeniem pieniężnym z pomocy społecznej jest udzielane na utrzymanie i pokrycie wydatków związanych z nauką języka polskiego dla cudzoziemców, którzy w Polsce uzyskali status uchodźcy.

[srodtytul]Komu można przyznać[/srodtytul]

O pomoc finansową mogą się ubiegać osoby, które spełniają warunki określone w przepisach ustawy o pomocy społecznej. Pierwszym i podstawowym jest trudna sytuacja życiowa. Przyczyn takiej sytuacji można doszukiwać się w sieroctwie, ubóstwie, bezdomności, bezrobociu, niepełnosprawności czy przemocy w rodzinie (art. 7 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=9F7CF09B760C9BF1A1F38E4A0F6F3A84?id=276051]ustawy o pomocy społecznej[/link]). Ustawa wymienia przy tym jedynie przykładowe powody uzasadniające udzielenie pomocy.

Drugi warunek to trudna sytuacja finansowa, czyli odpowiednio niski dochód miesięczny osoby lub rodziny ubiegającej się o zasiłek. Nie może on być wyższy od określonego kryterium dochodowego. [b]Uwaga! Aby uzyskać pomoc, należy co do zasady spełniać oba warunki jednocześnie[/b].

[srodtytul]Kryterium dochodowe[/srodtytul]

Świadczenia pieniężne z pomocy społecznej są przeznaczone dla osób i rodzin, które osiągają odpowiednio niski dochód. Aby je otrzymać, nie można przekraczać kwot, które wynoszą

477 zł na osobę samotnie gospodarującą oraz 351 zł na osobę w rodzinie. Przy czym za dochód uważa się sumę miesięcznych przychodów z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku lub w przypadku utraty dochodu z miesiąca, w którym wniosek został złożony, bez względu na tytuł i źródło ich uzyskania. Kwotę tę pomniejszyć należy o miesięczne obciążenia podatkowe, składki na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne, jak również o kwotę alimentów świadczonych na rzecz innych osób. Do tak liczonego dochodu nie wlicza się jednorazowych pieniężnych świadczeń socjalnych, świadczeń udzielanych w naturze oraz przysługujących bezrobotnemu na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. W tym ostatnim przypadku chodzi głównie o otrzymywane z tytułu wykonywania prac społecznie użytecznych.

[ramka][b]GPP przykład[/b]

Wiktor S. jest bezrobotny. Otrzymuje z tego tytułu zasiłek dla bezrobotnych w wysokości 551,80 zł, jego żona pracuje i osiąga dochód w wysokości 1000 zł netto. Posiadają również sześcioletnie dziecko, na które otrzymują zasiłek rodzinny na dziecko w wysokości 64 zł. Ich Łączny dochód miesięczny wynosi 1615,8 zł, na osobę w rodzinie przypada im zatem 538 zł, a więc o 187 zł więcej, niż wynosi kryterium dochodowe. Zatem zasiłek okresowy im nie przysługuje. Mogą natomiast się ubiegać o zasiłek celowy w wysokości nieprzekraczającej kryterium dochodowego na osobę w rodzinie. Jest on jednak uznaniowy.[/ramka]

[srodtytul]Stały, okresowy, celowy[/srodtytul]

Jeżeli mówimy o świadczeniu stałym, to może się o nie ubiegać osoba pełnoletnia gospodarująca samotnie, jeżeli jest niezdolna do pracy z powodu wieku lub jeżeli ma orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy. Warunkiem jest jednak, aby jej dochód był niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej, a zatem, że jej dochód będzie niższy niż 477 zł netto miesięcznie. Zasiłek stały może być również przyznany pełnoletniej osobie pozostającej w rodzinie, niezdolnej do pracy, jeżeli jej dochód, a także dochód na osobę w rodzinie, jest niższy niż 351 zł netto miesięcznie.

Natomiast zasiłek okresowy przyznawany jest na podstawie samego kryterium dochodowego. Warunkiem jego przyznania jest osiąganie dochodu poniżej kryterium dochodowego ustalonego albo dla osoby samotnej, albo na osobę w rodzinie.

Ubiegać się można również o zasiłek celowy. Jest on przyznawany w celu zaspokojenia niezbędnej potrzeby bytowej. Tak otrzymane środki mogą być przeznaczone m.in. na zakup żywności, leków, opału, odzieży czy niezbędnych przedmiotów użytku domowego. Tego typu pomoc może uzyskać także bezdomny na pokrycie kosztów leczenia. Zasiłek celowy może być również przyznany jako forma pomocy dla osób, które poniosły straty w wyniku klęski żywiołowej lub ekologicznej. W takiej sytuacji jest przyznawany niezależnie od kryterium dochodowego i może nie podlegać zwrotowi.

[srodtytul]Gdzie się ubiegać[/srodtytul]

Osoba zainteresowana otrzymaniem zasiłków z pomocy społecznej powinna wystąpić ze stosownym wnioskiem do ośrodka pomocy społecznej właściwego ze względu na miejsce zamieszkania. Z reguły będzie to gminny (miejski) czy dzielnicowy ośrodek pomocy społecznej. Wniosek najlepiej jest złożyć na piśmie, chociaż nie jest to jedyna forma zastrzeżona przepisami ustawy. Można go bowiem złożyć także ustnie – podczas osobistej wizyty w ośrodku, a nawet telefonicznie. Pamiętać w tym miejscu należy, że z wnioskiem o udzielenie świadczenia pomocy społecznej może wystąpić nie tylko sam zainteresowany, ale także przedstawiciel ustawowy, a za zgodą zainteresowanego nawet inna osoba. Pomoc społeczna może być również przyznana z urzędu.

Zasiłki przyznawane są w drodze decyzji administracyjnej. Podejmowana jest ona po przeprowadzeniu wywiadu środowiskowego, którego celem jest ustalenie sytuacji osobistej, rodzinnej, dochodowej i majątkowej osób i rodzin. Przeprowadza go pracownik socjalny, który może domagać się złożenia przez osobę lub rodzinę oświadczenia o dochodach i stanie majątkowym. Uwaga! Odmowa złożenia takiego oświadczenia jest wystarczającą podstawą do wydania decyzji odmawiającej przyznania świadczenia.

Wsparcia można nie przyznać, a przyznane można cofnąć również w sytuacji, w której:

- osoba lub rodzina nie współpracuje z pracownikiem socjalnym w rozwiązaniu trudnej sytuacji życiowej;

- osoba bezrobotna odmawia podjęcia zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub wykonywania prac społecznie użytecznych;

- uzależniony odmawia bez uzasadnienia podjęcia leczenia odwykowego.

[ramka][b]GPP przykład[/b]

Wiktor S. ubiega się o przyznanie zasiłku okresowego. Złożył stosowny wniosek do gminnego ośrodka pomocy społecznej.

Pracownik pomocy społecznej przeprowadził z nim wywiad środowiskowy i stwierdził, że spełnia on kryteria uzasadniające przyznanie stosownego zasiłku. Stwierdził również, że samo przyznanie zasiłku należy uzależnić od podpisania między Wiktorem S. a ośrodkiem pomocy społecznej kontraktu socjalnego, w którym określone zostaną zasady przyznawania tego zasiłku. Wiktor S. na podpisanie takiej umowy nie chce się zgodzić.

W takiej sytuacji kierownik GOSP może wydać decyzję w sprawie odmowy przyznania zasiłku.[/ramka]

Pamiętać także należy, że wszyscy korzystający ze świadczeń są obowiązani do niezwłocznego informowania kierownika ośrodka pomocy społecznej o każdej zmianie w ich sytuacji osobistej, dochodowej i majątkowej, która się wiąże z podstawą do przyznania świadczenia.

[srodtytul]14 dni na odwołanie[/srodtytul]

W sytuacji, w której osoba ubiegająca się o przyznanie świadczenia jest przekonana, że pracownik ośrodka pomocy społecznej, przeprowadzając wywiad środowiskowy, zachowywał się wobec niej niewłaściwie lub niezgodnie z przepisami ustawy czy rozporządzenia w sprawie rodzinnego wywiadu środowiskowego, na jego postępowanie można złożyć skargę do kierownika ośrodka pomocy społecznej. Natomiast w przypadku, w którym kierownik gminnego ośrodka pomocy społecznej wyda decyzję odmawiającą przyznania świadczenia, osoba zainteresowana może się od niej odwołać. Odwołanie należy złożyć w terminie 14 dni od daty otrzymania decyzji do samorządowego kolegium odwoławczego. Zresztą pouczenie, do jakiego organu należy wnieść odwołanie, powinno się znaleźć w treści decyzji.

[ramka] [b]Wywiad środowiskowy[/b]

Ustalając sytuację osobistą, rodzinną, dochodową i majątkową osoby lub rodziny ubiegającej się o zasiłek, pracownik opieki społecznej może żądać okazania następujących dokumentów:

- dowodu osobistego (innego dokumentu potwierdzającego tożsamość);

- skróconego odpisu aktu urodzenia dziecka lub książeczki zdrowia dziecka (do wglądu) – jeśli dziecko nie figuruje w dowodzie osobistym opiekuna prawnego;

- decyzji właściwego organu w sprawie renty, emerytury czy świadczenia przedemerytalnego;