Można żądać unieważnienia uchwały

Każdy, kogo interes prawny lub uprawnienie zostało naruszone uchwałą lub zarządzeniem podjętymi przez organ gminy w sprawie z zakresu administracji publicznej, może – po bezskutecznym wezwaniu do usunięcia naruszenia – zaskarżyć uchwałę lub zarządzenie do sądu administracyjnego.

Taką treść ma art. 101 § 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=6390F066396F1B6C2FAF0CBC749621BF?id=163433]ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. DzU z 2001 r. nr 142, poz. 1591 ze zm., dalej – usg)[/link]. Przewidziana w nim możliwość wniesienia skargi powszechnej na działania wójta (burmistrza, prezydenta miasta) albo rady jest jednym z elementów kontroli nad działalnością gminy.

[srodtytul]Legitymacja skargowa[/srodtytul]

Przepisem, który wskazuje, kto jest właściwy do wniesienia skargi do sądu administracyjnego, jest generalnie art. 50 § 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=6C1A0A690D30289F466BBC9985EF56C6?id=166935]ustawy z 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi[/link].

Zgodnie z jego treścią uprawnionym do wniesienia skargi jest każdy, kto ma w tym interes prawny, a także prokurator, rzecznik praw obywatelskich oraz organizacja społeczna w zakresie jej statutowej działalności, w sprawach interesów prawnych innych osób, jeżeli brała udział w postępowaniu administracyjnym. Paragraf 2 omawianego artykułu stanowi natomiast, że uprawnionym do wniesienia skargi jest również inny podmiot, któremu ustawy przyznają takie prawo.

Takim przepisem szczególnym jest właśnie art. 101 ustawy o samorządzie gminnym. Zgodnie z jego treścią legitymacja skargowa – w sytuacji określonej w tym przepisie – przysługuje każdej osobie, której interes prawny lub uprawnienie zostało naruszone uchwałą lub zarządzeniem organów gminy.

Ustawodawca odwołał się w tym przepisie do pojęć „interes prawny” oraz „uprawnienie”. Jak je należy rozumieć? W nauce prawa pojęcie „[b]uprawnienie” rozumie się jako przyznanie danej osobie przez normę prawną wyboru określonego zachowania się bez nakładania na nią obowiązku. Uprawnienie zatem to tyle co przyznana prawem możność działania.[/b]

„Interes prawny” natomiast to tyle co uprawnienie do bycia stroną w procedurze sądowej lub administracyjnej według przepisów prawa materialnego. Osoba, której przysługuje interes prawny, ma prawo oczekiwać od organu administracji lub od sądu wydania decyzji w swojej sprawie. Skutkiem posiadania interesu prawnego jest prawo do merytorycznego rozpatrzenia sprawy przez organ władzy, które nie obejmuje jednak prawa do otrzymania decyzji o określonej treści.

Naruszenie interesu prawnego, o którym mowa w art. 101 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, nie polega na hipotetycznym założeniu, że uchwała organu gminy może naruszyć prawo lub uprawnienie, ale wykazanie konkretnego naruszenia tego prawa lub uprawnienia, które zaistniało na skutek podjęcia uchwały [b](wyrok NSA z 29 października 2008 r., I OSK 875/08)[/b].

[srodtytul]Akty podlegające zaskarżeniu[/srodtytul]

Co do zasady skarga, o której mowa w art. 101, może dotyczyć jedynie uchwał i zarządzeń rady gminy (wójta, burmistrza, prezydenta miasta), które zostały podjęte w sprawie z zakresu administracji publicznej. Sprawą z zakresu administracji publicznej jest akt skierowany do mieszkańców gminy, zawierający przepisy powszechnie obowiązujące, w tym określające zasady i ogólne czynności z zakresu zarządu gminnym mieniem.

Będą to przede wszystkim uchwały i zarządzenia będące aktami prawa miejscowego (np. przepisy porządkowe), ale nie tylko. Zaskarżeniu na podstawie art. 101 usg podlegają bowiem również uchwały i zarządzenia wydawane w sprawach organizacji i ustroju gminy (statut, regulamin organizacyjny) czy uchwały stanowiące akty planowania o charakterze generalnym i konkretnym (budżet).

[b]Skarga powszechna nie jest natomiast właściwa do skarżenia decyzji wydawanych w sprawach indywidualnych z zakresu administracji publicznej wydawanych przez organy gmin, ich związków lub samorządowe kolegia odwoławcze[/b]. Jak wynika bowiem z treści art. 102 usg, kontrolę instancyjną w tym zakresie oraz nadzór pozainstancyjny i kontrolę sprawowaną przez sądy określają przepisy odrębne, m.in. kodeksu postępowania administracyjnego.

Potwierdza to[b] wyrok NSA z 26 listopada 1991 r.,[/b] w którym sąd stwierdził, że jeżeli przedmiotem uchwały organu gminy jest władcze i jednostronne rozstrzygnięcie o prawach lub obowiązkach indywidualnych jednostki, uchwała ta jest decyzją administracyjną w rozumieniu przepisów kodeksu postępowania administracyjnego. Wyłącza to możliwość zaskarżenia jej do Naczelnego Sądu Administracyjnego na podstawie art. 101 ust. 1 usg (SA/Wr 1010/91).

[srodtytul]Najpierw wezwanie[/srodtytul]

Zanim podmiot, którego interes prawny lub uprawnienie zostało przez uchwałę (zarządzenie) organów gminy naruszone, wniesie skargę powszechną do sądu administracyjnego, powinien spełnić jeden warunek: wezwać radę (wójta) do usunięcia naruszenia.

Dopiero po bezskutecznym wezwaniu można skorzystać z przyznanego art. 101 usg uprawnienia. W jakim terminie można zatem wystąpić z taką skargą? Odpowiedzi na to pytanie udziela art. 53 § 2 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (DzU z 2002 r. nr 153, poz. 1270 ze zm.).