Czego nie może regulować gmina

Kompetencje dla rady gminy w zakresie regulowania zasad sprzedaży i spożywania alkoholu na terenie gminy wynikają z [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=6E423377A69C91F8E37590037A7FD06C?id=185407]ustawy z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałania alkoholizmowi (tekst jedn. DzU z 2007 r. nr 70, poz. 473 ze zm.)[/link].

[srodtytul]Piwo nielimitowane[/srodtytul]

Wprowadzony uchwalą rady gminy limit miejsc, w których alkohol nie może być sprzedawany czy podawany, dotyczy napojów zawierających więcej niż 4,5 proc. alkoholu. Oznacza to, że nie można limitować uchwałą rady sprzedaży i podawania trunków, które zawierają mniejsze ilości alkoholu. Pamiętać należy, że limit miejsc, w których dopuszczalna jest sprzedaż alkoholu, nie dotyczy piwa, i to – co należy podkreślić – bez względu na to, jakie stężenie alkoholu sprzedawane czy podawane piwo zawiera.

Poza wskazanymi wyjątkami limit miejsc sprzedaży i podawania dotyczy wszelkich napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia, bez względu na przeznaczenie trunku np. do celów liturgicznych.

Podkreśli to w swoim orzecznictwie Naczelny Sąd Administracyjny, który w wyroku z 22 października 1991 r. stwierdził, że brak jest podstaw prawnych do traktowania wina mszalnego w sposób odmienny od innego rodzaju napojów o tej samej zawartości alkoholu.

Używane do celów liturgicznych wino gronowe jest napojem alkoholowym i zasady jego sprzedaży powinny być zgodne z wymaganiami zawartymi w ustawie o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi i wydanych na jej podstawie aktach wykonawczych (II SA 644/91).

[ramka][b]Przykład[/b]

Rada Gminy Lewandów podjęła uchwałę, w której stwierdziła, że liczba punktów przeznaczonych do sprzedaży i podawania alkoholu na terenie gminy „nie może przekraczać 200”.

Taki zapis nie jest sprzeczny z art. 12 ust. 1 ustawy o wychowaniu w trzeźwości. Nie stanowi bowiem podstawy do scedowania na wójta gminy kompetencji rady gminy do określenia – w drodze zarządzenia liczby punktów sprzedaży alkoholu.

Tak by było w sytuacji, gdyby w uchwale znalazł się zapis, że liczba punktów sprzedaży „nie może przekraczać 200. Dokładną ich liczbę określi wójt w zarządzeniu”.[/ramka]

[srodtytul]Usytuowanie to nie wygląd baru[/srodtytul]

Rada gminy ustala – w drodze uchwały – zasady usytuowania na terenie gminy miejsc sprzedaży i podawania napojów alkoholowych.

Przepis ten – art. 12 ust. 2 ustawy o wychowaniu w trzeźwości – uprawnia radę gminy jedynie do określenia zasad usytuowania miejsc sprzedaży i podawania napojów alkoholowych, przez co należy rozumieć położenie sklepów, barów i innych takich miejsc względem obiektów użyteczności publicznej (jak np. szkoły, przedszkola), jak też innych obiektów, które rada gminy uzna za zasługujące na szczególną ochronę [b](por. uzasadnienie do wyroku WSA w Gliwicach z 9 czerwca 2010 r., III SA/Gl 130/10). [/b]

Jak z powyższego wynika, określenie zasad usytuowania należy przede wszystkim rozumieć jako określenie minimalnej odległości dzielącej punkt sprzedaży (podawania) trunków, od obiektów zasługujących na ochronę.

Pamiętać również należy, że z przepisu art. 12 ust. 2 nie wynika dla rady kompetencja do określenia wyglądu miejsc sprzedaży alkoholu. Rada może natomiast nałożyć na prowadzącego punkt sprzedaży alkoholu przeznaczonego do spożycia na miejscu obowiązek wyposażenia lokalu w dostępną dla klientów i bezpłatną toaletę [b](por. wyrok NSA z 11 kwietnia 2001 r., II SA/Gd 701/00).[/b]

[srodtytul]Miejsca chronione[/srodtytul]

Jak podkreślił Sąd Najwyższy w wyroku z 8 kwietnia 1994 r., rady gmin są upoważnione do podejmowania uchwał – na podstawie art. 14 ust. 6 ustawy o wychowaniu w trzeźwości – ustanawiających zakaz spożywania (sprzedaży, podawania) alkoholu w wyznaczonych miejscach publicznych (III ARN 18/94).

Biorąc jednak pod uwagę treść przytoczonego w cytowanym orzeczeniu przepisu, stwierdzić należy, że zakaz ten może zostać wprowadzony tylko w takich przypadkach, w których obecność alkoholu w danym miejscu (obiekcie) lub na danym obszarze jest szczególnie niepożądana. Jak bowiem wynika z treści tego przepisu, czasowy lub stały zakaz sprzedaży (podawania, spożywania czy wnoszenia) napojów alkoholowych w niektórych miejscach, obiektach czy obszarach gminy może być wprowadzony ze względu na ich charakter.

Zakaz ten nie może zostać natomiast ustanowiony dlatego, że spożywany tam alkohol jest przyczyną powtarzających się zakłóceń porządku publicznego i spokoju [b](wyrok NSA z 9 grudnia 1999 r. II SA 1709/99)[/b].

Zakaz taki nie może zostać ponadto wprowadzony w sposób generalny, np. poprzez zapisanie w uchwale, że zabrania się sprzedaży alkoholu na wszystkich stacjach benzynowych usytuowanych na terenie gminy albo we wszystkich centrach handlowousługowych. Do wprowadzenia takich generalnych regulacji upoważniony jest jedynie ustawodawca.

Jak podkreślił [b]Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 11 sierpnia 1993 r.[/b] w przepisie art. 14 ust. 6 ustawy o wychowaniu w trzeźwości chodzi tylko o takie obiekty bądź miejsca, w których ze względu na ich charakter można regulaminem określić sposób korzystania z nich (SA/Ka 262/93).

[ramka][b]Nie wolno powtarzać ustawy[/b]

Uchwały gminnych rad nie mogą regulować raz jeszcze tego, co jest już zawarte w obowiązującej ustawie. Z tego względu rada nie może wprowadzić zakazu sprzedaży, podawania i spożywania alkoholu:

- na terenie szkół i placówek oświatowo-wychowawczych i opiekuńczych oraz domów studenckich;

- zakładów pracy, miejsc zbiorowego żywienia pracowników;

- w miejscach i w czasie masowych zgromadzeń;

- w środkach i obiektach komunikacji publicznej;