Uchwały z oparciem w ustawach

Gminy nie mają pełnej swobody działania w sprawach, które nie zostały zastrzeżone dla innych podmiotów

Aktualizacja: 02.11.2010 01:35 Publikacja: 01.11.2010 23:32

Do zadań gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów. Jeżeli ustawy nie stanowią inaczej, rozstrzyganie w sprawach publicznych o znaczeniu lokalnym i niezastrzeżonych ustawami na rzecz innych podmiotów należy do gminy.

Tyle wynika z art. 6 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=83053B4AD531373473998B007265AEA4?id=163433]ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. DzU z 2001 r. nr 142, poz. 1591 ze zm., dalej: usg[/link]).

Pojawia się jednak pytanie: czy art. 6 tej ustawy jest podstawą podejmowania przez gminę dobrowolnych działań, czy też muszą mieć one oparcie w przepisach gminnej ustawy ustrojowej (np. art. 7 usg) lub ustaw szczególnych?

Uchwalenie kodeksu etyki radnych należy do „spraw publicznych o znaczeniu lokalnym” niezastrzeżonych na rzecz innych podmiotów (art. 6 usg) – stwierdził Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 17 maja 2006 r. Tym samym uchylił zarówno wyrok sądu administracyjnego I instancji, jak i rozstrzygnięcie nadzorcze wojewody uchylające uchwałę rady gminy w tej sprawie, jako podjętą bez podstawy prawnej. NSA stwierdził, że taka podstawa istnieje, a wyraża ją art. 18 ust. 1 usg, ustanawiający generalną klauzulę kompetencyjną rady gminy, w związku z art. 6 usg [b](sygn. II OSK 287/06)[/b].

W innym wyroku NSA stwierdził, że ani ustawa o samorządzie gminnym, ani ustawa o finansowaniu gmin (już nieobowiązująca) nie przewidują możliwości finansowania przez gminy z budżetu zadłużeń pieniężnych mieszkańców gminy z tytułu zawartych przez nich bankowych umów kredytowych [b](z 26 marca 1998 r., sygn. I SA/ Wr 726/97)[/b]. W uzasadnieniu stwierdził, że uchwały takiej rada podjąć nie mogła ze względu na brak podstawy prawnej. Dopłata do zaciągniętych przez mieszkańców gminy kredytów mieszkaniowych nie mieści się bowiem w pojęciu spraw publicznych o znaczeniu lokalnym. Z kolei NSA w wyroku z 13 stycznia 1998 r., stwierdził, że wykup cegiełek z przeznaczeniem na ratowanie upadającego zakładu pracy nie należy do spraw publicznych ani lokalnych [b](sygn. I SA/Ka 1956/97)[/b].

Z przytoczonych przykładów można wnioskować, że art. 6 usg może hipotetycznie stanowić samodzielną podstawę podejmowanych przez gminy działań. Jednakże działania te muszą zmierzać do realizacji „spraw publicznych o znaczeniu lokalnym niezastrzeżonych ustawami na rzecz innych podmiotów”.

Stanowisko takie koryguje doktryna. Jak czytamy w komentarzu do art. 6 usg, w działaniach organów jednostek samorządu terytorialnego nie stosuje się zasady „co nie jest zakazane, jest dozwolone”, lecz regułę „dozwolone jest tylko to, co prawo wyraźnie przewiduje” (Piotr Dobosz, komentarz do art. 6 ustawy o samorządzie gminnym, [link=http://lexpolonica.lexisnexis.pl/]www.lexpolonica.pl[/link]). Domniemanie kompetencji na rzecz gminy dotyczy tylko takich obiektywnie istniejących uprawnień i obowiązków, które odnoszą się do spraw publicznych o charakterze lokalnym, a których nie można jednoznacznie przypisać żadnemu innemu podmiotowi, jak tylko gminie i jej organom.

Gminy, podejmując uchwałę wyłącznie na podstawie art. 6 usg, muszą działać ostrożnie. Nie można powiedzieć, że organ nadzoru czy sądy zawsze stwierdzą jej nieważność, podając za przyczynę brak podstawy prawnej. Jest to jednak bardzo prawdopodobne.

[ramka][srodtytul]Opinia[/srodtytul]

Andrzej Szewc,profesor Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach

Sam art. 6 ustawy o samorządzie gminnym, nawet dookreślony przez art. 7 tej ustawy precyzujący zadania należące do gminy, nie stanowi wystarczającej podstawy kompetencyjnej do podejmowania uchwał. W wyjątkowych wypadkach podstawę prawną podejmowanych przez rady uchwał może stanowić art. 18 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym.Zawsze jednak lepiej jest, gdy jako podstawę prawną uchwał wskazać można inny konkretny przepis ustawy.[/ramka]

Sądy i trybunały
Ważna opinia z TSUE ws. neosędziów. Nie spodoba się wielu polskim prawnikom
Sądy i trybunały
Będzie nowa ustawa o Sądzie Najwyższym. Ujawniamy plany reformy
Matura i egzamin ósmoklasisty
Matura i egzamin ósmoklasisty 2025 z "Rzeczpospolitą" i WSiP
ZUS
Kolejny pomysł zespołu Brzoski: ZUS rozliczy składki za przedsiębiorców
Materiał Promocyjny
Tech trendy to zmiana rynku pracy
Prawo w Polsce
Od 1 maja rusza nowy program bezpłatnych badań. Jak z niego skorzystać?
Materiał Partnera
Polska ma ogromny potencjał jeśli chodzi o samochody elektryczne