Samorządy a nowy system gospodarki odpadami

Dwa projekty nowelizacji ustawy o czystości w gminach zgłoszone przez kluby poselskie PiS i SLD dotyczą możliwości bezprzetargowego zlecania gminnym jednostkom budżetowym, spółkom z udziałem gminy i jednoosobowych spółek komunalnych odbioru odpadów z terenu gminy.

Posłowie biorą w obronę spółki komunalne

Z przepisów, które weszły w życie 1 stycznia 2012 r. wynika, że to gmina ma wybrać w przetargu firmy odbierające odpady. Do przetargów na odbiór odpadów komunalnych będą mogli przystępować wyłącznie przedsiębiorcy wpisani do gminnych rejestrów działalności regulowanej w zakresie odbierania odpadów komunalnych.

Zgodnie z art. 6e ustawy, również spółki komunalne będą miały obowiązek przystępować do przetargów. Ten zapis budzi wiele kontrowersji, dlatego posłowie postulują jego zmianę, bo jak argumentują: „Tak skonstruowane przepisy w praktyce eliminują istniejące w gminach przedsiębiorstwa komunalne, otwierając szeroko rynek wielkim korporacjom zewnętrznym."

Samorządy mają stworzyć nowe systemy gospodarki odpadami komunalnymi od 1 lipca 2013 r.

Wspólnie w sprawie odpadówSystem odbioru odpadów musi zacząć działać w obecnym porządku prawnym - wskazuje Ministerstwo Środowiska

Największe miasta zrzeszone w Unii Metropolii Polskich powołały wspólny zespół do spraw odpadów. W spotkaniach uczestniczą także przedstawiciele ministerstwa środowiska. Podczas jednego z takich spotkań Małgorzata Szymborska z Departamentu Gospodarki Odpadami w Ministerstwie Środowiska wskazała, że system odbioru odpadów musi zacząć działać w obecnym porządku prawnym, a dopiero później przyjdzie czas na ewentualne korekty. - Nie ma wątpliwości, że dzisiaj, przed wdrożeniem ustawy, każda próba zmiany wywoła ponownie aktywność przedsiębiorców, zainteresowanych utrzymaniem status quo w gospodarce odpadami - powiedziała.

Są już rozporządzenia wykonawcze

Małgorzata Szymborska poinformowała także członków zespołu o losach dwóch brakujących rozporządzeń wykonawczych do ustawy, które podlegały procedurze notyfikacji w Komisji Europejskiej. Jedno z nich – rozporządzenie w sprawie szczegółowych wymagań w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości – zostało przyjęte bez uwag 20 sierpnia i obecnie czeka na podpisy dwóch ministrów: gospodarki i środowiska. Także w sierpniu skończyła się notyfikacja rozporządzenia w sprawie mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów komunalnych.

Na przełomie września i października wszystkie rozporządzenia powinny być opublikowane w Dzienniku Ustaw.

Dla miast szczególnie istotne jest rozporządzenie w sprawie mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów. Dotyczy ono odpadów zmieszanych, które w sposób drastyczny muszą być zredukowane. Rozporządzenie daje 36 miesięcy na dostosowanie się do nowych wymagań. Jeżeli jednak ministerstwo stwierdzi, że instalacje nie będą w stanie funkcjonować w określonych rygorach, to nie będzie upierać się przy ich utrzymaniu za wszelką cenę.

Gminy będą skontrolowane

Przedstawicielka ministerstwa poinformowała także, że Państwowa Inspekcja Ochrony Środowiska przygotowuje się do kontroli gmin w zakresie wdrażania ustawy. Apelowała do samorządowców o zwrócenie szczególnej uwagi na odpady ulegające biodegradacji (czy jest koncepcja postępowania z tymi odpadami, gdzie będą kierowane itp.). - Połowa przyszłego roku to przecież kolejne zobowiązanie Polski do redukcji 50 proc. odpadów ulegających biodegradacji deponowanych na składowiska (w stosunku do 1995 roku) – zwróciła uwagę. Szczególny problem wystąpi w gminach, do których migrują mieszkańcy miast. Można się tam spodziewać nie zmniejszenia, ale zwiększenia ilości tego rodzaju odpadów - zauważyła.

W miastach występują znaczne różnice w koncepcjach i sposobie wdrażania nowego systemu odbioru odpadów.  Na przekazanie zadań z zakresu ustawy zdecydowało się aż 5 z 12 największych polskich miast: Białystok, Gdańsk, Katowice, Kraków, Poznań i Wrocław. We wszystkich przypadkach nadzór i decyzje wymiarowe pozostaną w strukturach urzędu.

Szczególna sytuacja występuje w Poznaniu, który wraz z 9 okolicznymi gminami stworzył związek komunalny. Związek będzie organizował system, a miasto ma realizować zagospodarowanie odpadów w procedurze powierzenia.