Ustrój: samorząd trzeba na nowo zdefiniować

– Zapoczątkowana w latach 90. XX w. reforma samorządu terytorialnego okazała się sukcesem – mówił Krzysztof Kwiatkowski, prezes Najwyższej Izby Kontroli, podczas wczorajszego  II Obywatelskiego Kongresu Samorządowego. – Dowód  to chociażby zaufanie rządu do lokalnych władz dającego im prawo do zagospodarowania większości przyznanej Polsce pomocy UE.

Ale samorząd boryka się także z problemami, które mogą sukces zamienić w porażkę.  Największym są ich finanse.

– Obecny system dochodów wyczerpał swoje możliwości – mówi Andrzej Szlęzak, prezydent Stalowej Woli. – Nie ma sensu dyskutować, czy da się wprowadzić nową daninę, np. od reklam, tylko trzeba rozmawiać, jak ten system zbudować od nowa.

Jego zdaniem takie podejście pozwoli rozwiązać problem np. zadań zleconych.

– Gdybyśmy działalność urzędów stanu cywilnego finansowali jedynie z rządowych dotacji, to już w sierpniu wszystkie trzeba by zamknąć – tłumaczył Wadim Tyszkiewicz, prezydent Nowej Soli.

Z kolei Elżbieta Suchocka- Rogucka, doradca prezesa NBP, była wiceminister finansów, przekonywała, że pieniędzy w państwie jest określona ilość i możemy dyskutować, jedynie o ich podziale pomiędzy rząd i samorząd.

– Musimy zdecydować, czy budujemy dochody własne jednostek samorządu terytorialnego czy stawiamy na ich finansowanie systemem dotacji i subwencji – dodała.

Podczas forum padły też  pomysły na nowe źródła dochodów jednostek samorządu terytorialnego. Według Danuty Kamińskiej, skarbnika Katowic, może nim być nowy podatek od nieruchomości, w którym wysokość stawek byłaby być powiązana z wysokością wytwarzanego na danym terenie PKB. W ocenie Agaty Dąmbskiej z Forum Od nowa tym podstawowym źródłem samorządowych dochodów powinien stać się PIT komunalny.

Eksperci zwracali również uwagę   na słabość ekonomiczną małych gmin. Zdaniem Stanisława Huskowskiego, wiceministra administracji i cyfryzacji problem ten rozwiąże projekt ustawy o samorządzie gminnym. Zachęca on małe samorządy do łączenia się, ale i ułatwia tworzenie związków komunalnych, w tym powiatowo-gminnych.

Padły też propozyje innych koniecznych rozwiązania.

– Nie bójmy się wprowadzić układowej upadłości komunalnej – mówił Arkadiusz Babczuk z Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu.