Szkoda na skutek wadliwej aukcji elektronicznej

Środki ochrony prawnej przysługują wykonawcy, który w wyniku naruszenia przepisów przez zamawiającego uzyskał zamówienie na mniej korzystnych warunkach.

Publikacja: 23.07.2019 06:50

Szkoda na skutek wadliwej aukcji elektronicznej

Foto: Adobe Stock

Krajowa Izba Odwoławcza w dniu 25 marca 2019 r. (sygn. akt KIO 401/19) oddaliła odwołanie dotyczące zarzucanego zamawiającemu naruszenia przepisów w zakresie przeprowadzania aukcji elektronicznej. Wyrok ten jest szczególnie ciekawy ze względu na pogłębioną analizę nietypowego problemu powstałego na gruncie legitymacji do wniesienia odwołania.

Czytaj także: Co zrobić gdy zwycięzca w przetargu nie chce podpisać kontraktu

Stan faktyczny

Zamawiający w prowadzonym przez siebie postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego postanowił o przeprowadzeniu aukcji elektronicznej, która odbyła się 22 lutego 2019 r. W jej toku miała miejsce awaria systemu służącego do przeprowadzenia aukcji, która poskutkowała jej przerwaniem. Zamawiający zatem, zgodnie z przepisami Prawa zamówień publicznych (>patrz ramka), wyznaczył termin kontynuowania aukcji na dzień 27 lutego.

Wykonawcy wspólnie ubiegający się o udzielenie zamówienia wnieśli odwołanie od czynności zamawiającego polegających na przyjęciu, iż doszło do awarii systemu teleinformatycznego i przerwania aukcji, w sytuacji, gdy nie zaistniała „awaria" w rozumieniu Prawa zamówień publicznych. Brak możliwości złożenia postąpienia wystąpił bowiem tylko po stronie jednego wykonawcy. Odwołujący twierdził, że wynikało to z przyczyn leżących po stronie tego wykonawcy i na potwierdzenie tego przedstawił rozwiniętą argumentację.

Przy czym odwołujący zarówno w toku aukcji przeprowadzonej 22 lutego, jak i w terminie jej kontynuowania 27 lutego złożył najkorzystniejsze oferty. W tym drugim terminie jego oferta zawierała jednak mniej korzystną dla niego cenę.

Wobec powyższego odwołujący stwierdził, iż jego udział w dalszej części licytacji nie sprzeciwia się zakwestionowaniu jej wyników i żądał jej unieważnienia jako kontynuowanej niezgodnie z przepisami.

Stanowisko zamawiającego

W odpowiedzi na odwołanie zamawiający, poza przedstawieniem argumentacji merytorycznej, w pierwszej kolejności podniósł, że odwołującemu nie przysługuje legitymacja do jego wniesienia. Interesem, jaki posiadał odwołujący, było uzyskanie korzystniejszych warunków w zakresie wynagrodzenia.

Zamawiający stwierdził natomiast, iż odwołujący nie miał interesu w uzyskaniu danego zamówienia przy wniesieniu odwołania. Środek ochrony prawnej nie miał bowiem znaczenia dla możliwości uzyskania zamówienia – nawet, gdyby odwołania nie wniesiono, odwołujący i tak uzyskałby zamówienie, a uzyskanie korzystniejszych warunków dla już uzyskanego zamówienia nie legitymuje do skorzystania ze środka ochrony prawnej.

Rozstrzygnięcie KIO

Izba oddaliła odwołanie, ale dopuściła jego rozpoznanie merytoryczne, uznając, że odwołujący jest uprawniony do korzystania ze środków ochrony prawnej w rozumieniu Prawa zamówień publicznych >patrz ramka.

Izba stanęła na stanowisku, że odwołujący nie musi wykazać interesu w uzyskaniu zamówienia wynikającego z wniesienia odwołania. Wnoszący odwołanie jest zobligowany wykazać, że obiektywnie w postępowaniu ma potrzebę uzyskania zamówienia, będącego przedmiotem określonego postępowania – ale uzyskanie zamówienia nie musi być samo w sobie uzależnione od rozstrzygnięcia Izby wydanego na skutek wniesionego odwołania.

Oprócz interesu w uzyskaniu danego zamówienia, wykonawca, który korzysta ze środka ochrony prawnej w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego, obowiązany jest wykazać, że poniósł lub może ponieść szkodę w wyniku naruszenia przez zamawiającego przepisów ustawy P.z.p. Konieczne jest zatem wykazanie trzech przesłanek.

Po pierwsze, należy stwierdzić naruszenie przez zamawiającego przepisów Prawa zamówień publicznych, które może przyjąć formę dokonania lub zaniechania określonej czynności wbrew przepisom ustawy.

Po drugie, szkoda lub możliwość jej poniesienia musi być wynikiem naruszenia przepisów – co oznacza, że musi pozostawać z nim w adekwatnym związku przyczynowym. W myśl wskazań doktryny prawa cywilnego, Izba wskazała, że chodzi tutaj o związek polegający na szkodzie będącej normalnym następstwem naruszenia przepisów ustawy w danych okolicznościach.

Po trzecie, konieczne jest wykazanie szkody lub możliwości jej poniesienia. Szkoda to zarówno strata (szkoda majątkowa), jak i krzywda (szkoda niemajątkowa). W postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego mamy oczywiście do czynienia przede wszystkim ze stratą – utrata możliwości uzyskania zamówienia ma bowiem charakter gospodarczy.

Szkodą są przy tym zarówno straty rzeczywiście poniesione przez poszkodowanego (damnum emergens), czyli każde pogorszenie się jego istniejącej sytuacji majątkowej, jak i korzyści utracone (lucrum cessans), oznaczające stratę tego, co poszkodowany by uzyskał, gdyby szkoda nie zaistniała.

W realiach postępowania o udzielenie zamówienia publicznego szkoda wykonawcy najczęściej polega na utracie korzyści wynikających z uzyskania zamówienia, ale nie jest to jedyna sytuacja, w której może pogorszyć się sytuacja majątkowa wykonawcy.

W rozpoznawanym przypadku, w wyniku przeprowadzenia ponownej aukcji elektronicznej, oferta odwołującego po raz drugi okazała się najkorzystniejsza, jednakże była mniej korzystna niż oferta złożona w pierwszym postępowaniu. Uzyskanie zamówienia na warunkach zapewniających wykonawcy niższe wynagrodzenie bez wątpienia powoduje postanie po jego stronie szkody i – w konsekwencji – może uprawniać do posłużenia się środkiem ochrony prawnej przewidzianym w Prawie zamówień publicznych.

Sygnatura akt: KIO 401/19

Prawo zamówień publicznych

Art. 91d ust. 1

W przypadku gdy awaria systemu teleinformatycznego spowoduje przerwanie aukcji elektronicznej, zamawiający wyznacza termin kontynuowania aukcji elektronicznej na następny po usunięciu awarii dzień roboczy, z uwzględnieniem stanu ofert po ostatnim zatwierdzonym postąpieniu.

Art. 179 ust. 1

Środki ochrony prawnej określone w niniejszym dziale przysługują wykonawcy, uczestnikowi konkursu, a także innemu podmiotowi, jeżeli ma lub miał interes w uzyskaniu danego zamówienia oraz poniósł lub może ponieść szkodę w wyniku naruszenia przez zamawiającego przepisów niniejszej ustawy.

Zdaniem autora

Adam Królak, Zespół Prawa Zamówień Publicznych kancelarii Dentons

Omawiany wyrok nakierowany jest na jak najpełniejszą ochronę prawną wykonawców biorących udział w postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego. Skonstatowanie, że nie jest możliwa kontrola czynności mogących skutkować wyraźnym pogorszeniem sytuacji prawnej wykonawcy w ramach realizowanego zamówienia dawałoby zamawiającym pole do rażących nadużyć, które nie podlegałyby kontroli organu odwoławczego Należy przy tym zauważyć, że zamówieniem publicznym w rozumieniu Prawa zamówień publicznych jest umowa odpłatna zawierana między zamawiającym a wykonawcą, której przedmiotem są usługi, dostawy lub roboty budowlane. Dla zawarcia umowy konieczne są natomiast zgodne oświadczenia woli dwóch lub więcej stron ustalające ich wzajemne prawa lub obowiązki. Gdy mówimy zatem o uzyskaniu „danego zamówienia", nie możemy zapominać, że „dane zamówienie" nie składa się tylko ze świadczenia narzuconego przez zamawiającego, ale także z oświadczenia woli wykonawcy określającego istotne warunki, na których podejmie się on wykonania tego świadczenia. Zasadnym jest zatem objęcie ochroną prawną także faktycznej treści oświadczenia woli wykonawcy.

Krajowa Izba Odwoławcza w dniu 25 marca 2019 r. (sygn. akt KIO 401/19) oddaliła odwołanie dotyczące zarzucanego zamawiającemu naruszenia przepisów w zakresie przeprowadzania aukcji elektronicznej. Wyrok ten jest szczególnie ciekawy ze względu na pogłębioną analizę nietypowego problemu powstałego na gruncie legitymacji do wniesienia odwołania.

Czytaj także: Co zrobić gdy zwycięzca w przetargu nie chce podpisać kontraktu

Pozostało 94% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona
Zawody prawnicze
Korneluk uchyla polecenie Święczkowskiego ws. owoców zatrutego drzewa
Konsumenci
UOKiK ukarał dwie znane polskie firmy odzieżowe. "Wełna jedynie na etykiecie"
Zdrowie
Mec. Daniłowicz: Zły stan zdrowia myśliwych nie jest przyczyną wypadków na polowaniach
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Rośnie lawina skarg kasacyjnych do Naczelnego Sądu Administracyjnego