Radni mogą tworzyć kluby

- Rada gminy składa się z 15 członków. Czy w statucie gminy można dodać zastrzeżenie, że klub radnych może zostać utworzony tylko przez nie mniej niż pięciu z nich?

Nie.

W art. 17 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (dalej: u.s.g.) przewidziano, że liczba członków rady gminy zależy od liczby mieszkańców tej gminy i wynosi:

- 15 – w gminach do 20 000 mieszkańców,

- 21 – w gminach do 50 000 mieszkańców,

- 23 – w gminach do 100 000 mieszkańców, lub

- 25 – w gminach do 200 000 mieszkańców oraz po trzech na każde dalsze rozpoczęte 100 000 mieszkańców, ale nie więcej niż 45 radnych.

W myśl art. 23 ust. 2 u.s.g. radni mogą tworzyć kluby radnych, działające na zasadach określonych w statucie gminy.

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 22 sierpnia 2013 r. (sygn. II OSK 1619/13, NZS 2014/1/13) wyjaśnił, że kluby radnych są związane z funkcjonowaniem rady, która określa zasady ich działania. Zasady te obejmują również ustalenie minimalnych limitów osobowych uprawniających do utworzenia klubu.

Przy ustaleniu zasad działania klubów rada musi jednak pamiętać o tym, że art. 58 ust. 1 Konstytucji RP zapewnia każdemu wolność zrzeszania się. Przenosząc tę zasadę na grunt funkcjonowania rady gminy, należy rozumieć ją jako wolność zakładania klubów i zrzeszania się w nich przez radnych. Określając zasady działania klubów, rada nie może stwarzać przeszkód w korzystaniu przez radnych z tego uprawnienia.

NSA podkreślił, że ustalając progi liczbowe uprawniające do utworzenia klubu, rada powinna uwzględniać realia, w jakich działa, a w tym liczebność rady i wytworzony w niej układ społeczno-polityczny. Ustalenie pięciu radnych jako minimalnej liczby radnych tworzących klub, przy ustawowym składzie rady wynoszącym 15 radnych, byłoby niedopuszczalne, gdyż w istotny sposób ograniczałoby prawo radnych do zrzeszania się w formie klubu.

podstawa prawna: art. 58 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r. (DzU nr 78, poz. 483 ze zm.)