Trzynastkę wypłacasz w ciągu trzech lat

Uprawnienie do dodatkowego wynagrodzenia rocznego, tak jak i inne roszczenia ze stosunku pracy, ulega przedawnieniu

Publikacja: 27.05.2010 03:30

Trzynastkę wypłacasz w ciągu trzech lat

Foto: Fotorzepa, MW Michał Walczak

Uprawnienie do trzynastki określa ustawa z 12 grudnia 1997 r. [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=4F9595FB7CCBBE13731D3C487B66C22B?id=75875]o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej (DzU nr 160, poz. 1080 ze zm.; ustawa)[/link].

Regulacja ta określa zasady nabywania prawa oraz ustalania wysokości i wypłacania dodatkowego wynagrodzenia rocznego dla pracowników jednostek sfery budżetowej.

[srodtytul]Ze sfery budżetowej[/srodtytul]

Przy czym przez pojęcie pracowników jednostek sfery budżetowej rozumie się pracowników:

- państwowych jednostek sfery budżetowej, dla których środki na wynagrodzenia są kształtowane na podstawie odrębnej ustawy;

- zatrudnionych w urzędach organów władzy publicznej, kontroli, ochrony prawa oraz sądach i trybunałach, wymienionych w art. 139 ust. 2 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=C859D3474246864E2B2EA20CAE3DA76A?id=325303]ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (DzU nr 157, poz. 1240)[/link];

- samorządowych jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych prowadzących gospodarkę finansową na zasadach określonych w ustawie,

- biur poselskich, senatorskich lub poselsko-senatorskich oraz klubów, kół albo zespołów parlamentarnych.

Dodatkowe wynagrodzenie roczne wypłaca się zasadniczo nie później niż w ciągu pierwszych trzech miesięcy roku kalendarzowego następującego po roku, za który przysługuje to wynagrodzenie (art. 5 ust. 2 ustawy).

Trzynastka staje się zatem co do zasady wymagalna 31 marca kolejnego roku kalendarzowego. Wyjątek od tej reguły określa art. 5 ust. 3 ustawy, według którego pracownikowi, z którym rozwiązano stosunek pracy w związku z likwidacją pracodawcy, wynagrodzenie roczne wypłaca się w dniu rozwiązania stosunku pracy.

[srodtytul]Kiedy rozpoczęcie biegu[/srodtytul]

Ustalenie daty wymagalności trzynastki ma istotne znaczenie, gdyż od tej daty rozpoczyna także swój bieg trzyletni okres przedawnienia. Wynika to wprost z treści art. 291§ 1 k.p., w myśl którego roszczenia ze stosunku pracy ulegają przedawnieniu z upływem trzech lat od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.

Przy czym ten termin przedawnienia nie może być ani skrócony, ani też przedłużony poprzez czynności prawne stron stosunku pracy czy innych osób (art. 291 § 4 k.p.). Natomiast w trakcie biegu terminu przedawnienia mogą nastąpić zdarzenia powodujące jego zawieszenie lub przerwanie.

Zgodnie z art. 293 k.p. bieg przedawnienia nie rozpoczyna się, ale rozpoczęty ulega zawieszeniu na czas trwania przeszkody, gdy z powodu siły wyższej uprawniony nie mógł dochodzić swoich roszczeń.

Przerwanie biegu przedawnienia polega natomiast na tym, że dotychczasowy okres przedawnienia uważa się za niebyły, a przedawnienie po przerwie rozpoczyna swój bieg na nowo, od początku. Powoduje to znaczne przedłużenie okresu przedawnienia.

Przerwanie przedawnienia następuje przez każdą czynność podjętą przed organem powołanym do rozstrzygania sporów lub egzekwowania roszczeń, mającą bezpośrednio na celu dochodzenie, ustalenie albo zaspokojenie lub zabezpieczenie roszczenia (np. wniesienie pozwu lub wniosku o zabezpieczenie).

Drugą przyczyną przerwania biegu przedawnienia jest uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której ono przysługuje, czyli np. przez pracodawcę zobowiązanego do zapłaty trzynastki (art. 295 § 1 k.p.). Uznanie to może nastąpić np. poprzez pisemne potwierdzenie zobowiązania i propozycje jego rozłożenia na raty.

[srodtytul]Tylko na zarzut[/srodtytul]

Upływ przedawnienia nie jest uwzględniany przez sąd z urzędu, lecz jedynie na zarzut zgłoszony przez osobę, względem której dane roszczenie przysługuje, czyli pracodawcę. Tak też wskazywał [b]Sąd Najwyższy w uchwale z 10 maja 2000 r. (III ZP 13/00)[/b], gdzie wyraźnie stwierdzono, że w sprawach o roszczenia ze stosunku pracy sąd nie uwzględnia z urzędu upływu terminu przedawnienia.

Bez zgłoszenia zatem zarzutu przedawnienia w toku postępowania sąd nie uwzględni upływu terminu przedawnienia z urzędu. Sąd może więc zasądzić trzynastkę, mimo że prawo do niej uległo już przedawnieniu. Dlatego tak istotne znaczenie ma podniesienie przed sądem zarzutu przedawnienia.

[ramka][b]Przykład[/b]

Joanna S. w czasie pozostawania w stosunku pracy nabyła prawo do trzynastki za 2005 r. Pracodawca odmówił jednak wypłat, twierdząc, że nie ma ona prawa do tego wynagrodzenia. Joanna S. początkowo pogodziła się z tym stanowiskiem. Jednakże później zasięgnęła porady prawnej i zdecydowała się wnieść pozew do sądu.

Pozew złożyła jednak dopiero 28 kwietnia 2009 r. Pracodawca w odpowiedzi głosił zarzut przedawnienia tego roszczenia, wskazując, że upłynęły już trzy lata od daty wymagalności trzynastki. Ponieważ trzynastka za 2005 r. stała się wymagalna 31 marca 2006 r., a bieg przedawnienia nie został wcześniej przerwany, sąd oddalił powództwo Joanny S.[/ramka]

[ramka][b]Uwaga [/b]

Przez pojęcie siły wyższej należy rozumieć zdarzenie nadzwyczajne, zewnętrzne i właściwie niemożliwe do zapobieżenia, jak np. wojna, zamieszki krajowe czy zdarzenia o charakterze katastrofalnym (np. powódź). Są to więc sytuacje wyjątkowe.[/ramka]

[i]Autor jest sędzią w Sądzie Okręgowym w Kielcach[/i]

Uprawnienie do trzynastki określa ustawa z 12 grudnia 1997 r. [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=4F9595FB7CCBBE13731D3C487B66C22B?id=75875]o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej (DzU nr 160, poz. 1080 ze zm.; ustawa)[/link].

Regulacja ta określa zasady nabywania prawa oraz ustalania wysokości i wypłacania dodatkowego wynagrodzenia rocznego dla pracowników jednostek sfery budżetowej.

Pozostało 92% artykułu
Konsumenci
Pozew grupowy oszukanych na pompy ciepła. Sąd wydał zabezpieczenie
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Sądy i trybunały
Dr Tomasz Zalasiński: W Trybunale Konstytucyjnym gorzej już nie będzie
Konsumenci
TSUE wydał ważny wyrok dla frankowiczów. To pokłosie sprawy Getin Banku
Nieruchomości
Właściciele starych budynków mogą mieć problem. Wygasają ważne przepisy
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Prawo rodzinne
Przy rozwodzie z żoną trzeba się też rozstać z częścią krów