Podpis Andrzeja Dudy oznacza, że od 1 marca 2017 r. służby skarbowe będą działały w nowej formie. Zamiast dzisiejszych urzędów skarbowych, kontroli skarbowej i celnych powstanie Krajowa Administracja Skarbowa (KAS). Mają w niej istnieć oddzielne piony służące zbieraniu podatków oraz ściganiu przestępstw fiskalnych.
Przy okazji tej reformy Ministerstwo Finansów planuje redukcje kadrowe, zwłaszcza wśród celników. Właśnie to jest przyczyną protestów funkcjonariuszy obawiających się zwolnień ze służby. Wsparł ich rzecznik praw obywatelskich Adam Bodnar. Jeszcze przed podpisaniem dwóch ustaw tworzących KAS wysłał do prezydenta pismo, w którym wprawdzie nie kwestionował samej reformy, ale zauważał, że brak gwarancji pracy dla funkcjonariuszy narusza konstytucyjną zasadę dostępu obywateli do służby publicznej.
RPO przypomniał, że ustawa wprowadzająca reformę przewiduje sytuację, w której pracownicy administracji lub funkcjonariusze celni nie dostaną propozycji nowych warunków zatrudnienia lub pełnienia służby. Jeśli do końca maja 2017 r. takich propozycji nie dostaną, to pod koniec sierpnia z mocy ustawy stracą pracę.
Rzecznik zauważył, że taki właśnie scenariusz byłby niekonstytucyjny. Zwolnieni funkcjonariusze będą bowiem bezbronni. Nie będą im przysługiwały żadne środki odwoławcze – ani z prawa pracy, ani z prawa administracyjnego (bo o zwolnieniu nie przesądzi żadna decyzja administracyjna). „Wygaśnięcie stosunku służbowego wywołuje określone skutki prawne, pozbawiając (...) należytej ochrony, w tym możliwości poddania takiego postępowania kontroli administracyjnej oraz dochodzenia swoich praw przed sądem" – napisał RPO.
Adam Bodnar zauważył, że o gwarancjach pracy dla funkcjonariuszy państwowych Trybunał Konstytucyjny wypowiadał się już kilkakrotnie, gdy zajmował się ustawami reformującymi służby specjalne. Rozpatrując ustawę likwidującą Urząd Ochrony Państwa, TK stwierdził, że gwarancje pracy dla funkcjonariuszy służą stabilności służb specjalnych i są czynnikiem ograniczającym instrumentalne ich wykorzystywanie do celów politycznych (sygn. akt K 45/02).
