Problem ten jest znany od lat i niestety nie doczekał się jednolitej wykładni. W orzecznictwie można znaleźć różne opinie na ten temat. Kłopoty te wywodzą się z charakteru spółki cywilnej. Nie ma bowiem ona osobowości prawnej i tak naprawdę jest umową łączącą wspólników. To oni są przedsiębiorcami i rejestrują swą odrębną działalność w ewidencji działalności gospodarczej.
Do tego momentu wszystko jest proste. Skoro wspólnicy spółki cywilnej prowadzą odrębną działalność, powinni przedstawiać odrębne zaświadczenia o niezaleganiu z podatkami. Problem jednak w tym, że sama spółka cywilna jest płatnikiem VAT. W związku z tym spółka też może zalegać z podatkami. Podobnie spółka może być pracodawcą i zalegać ze składkami dla ZUS.
Zarówno w literaturze, jak i orzecznictwie można się spotkać z poglądem, że zaświadczenia z US i ZUS muszą złożyć sami wspólnicy, a także spółka. [b]Tak wynika m.in. z wyroku zespołu arbitrów z 28 lipca 2005 r. (sygn. akt UZP/ZO/0-1885/05).[/b] – Wbrew stanowisku zamawiającego brak jest podstaw do uznania, że tylko poszczególni wspólnicy spółki cywilnej muszą spełniać wymogi specyfikacji i ustawy Prawo zamówień publicznych, a nie musi ich spełniać spółka cywilna. Zespół arbitrów uznaje za prawidłowe stanowisko, że w definicji przedsiębiorcy zawartej w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej nie można przenosić na grunt prawa podatkowego. Dotyczy to w szczególności podatku VAT, składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne pracowników opłacane do ZUS. Spółka cywilna na gruncie prawa podatkowego w zakresie podatku VAT jest odrębnym od jej wspólników podmiotem posiadającym odrębny numer NIP – uzasadnił ten wyrok skład orzekający.
Z drugiej jednak strony spółkę cywilną traktuje się w przetargu analogicznie jak konsorcjum. Skoro więc wspólnicy występują jako odrębni wykonawcy wspólnie składający ofertę, to tylko od nich należałoby żądać stosownych zaświadczeń. [b]Taka teza płynie m.in. z wyroku Krajowej Izby Odwoławczej z 1 sierpnia 2008 r. (sygn. KIO/UZP 737/08).[/b] – Dokumenty muszą dotyczyć wykonawcy ubiegającego się o udzielenie zamówienia. Wykonawcami są panowie Wojciech T. i Stanisław G.
W świetle [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=70928]kodeksu cywilnego[/link] spółka cywilna jest stosunkiem umownym, uczestnikami obrotu gospodarczego są wspólnicy – osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą. To właśnie oni są przedsiębiorcami, a nie spółka, która nie istnieje jako podmiot. Zatem mówienie o „spółce cywilnej” jest pewnym uproszczeniem; są to wykonawcy wspólnie ubiegający się o udzielenie zamówienia.
