Czynnik społeczny w projektach PPP

Podmioty publiczne decydując się na realizację projektu w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego najczęściej w pierwszej kolejności skupiają się na aspektach ekonomiczno-finansowych oraz prawno-organizacyjnych. Jest to oczywiście działanie słuszne, ponieważ konieczne jest uprzednie ustrukturyzowanie projektu PPP w sposób umożliwiający jego realizację w tej formule (a także zapewniający zainteresowanie ze strony sektora prywatnego). Równie istotne jest jednak uzyskanie poparcia projektu ze strony jego interesariuszy – którymi są w szczególności mieszkańcy. Przy braku akceptacji społecznej projektu PPP zarówno przez mieszkańców jak i przedstawicieli organów stanowiących szanse na jego powodzenie znacznie maleją.

Czytaj także: Partnerstwo publiczno-prywatne w praktyce

Centrum Obsługi Inwestora w Krakowie

Jak wynika z dotychczasowych doświadczeń z polskiego, jak i globalnego rynku PPP, rola czynnika społecznego i politycznego w projektach PPP odgrywa niezwykle istotną rolą. Praktyka zna przykłady projektów PPP, których realizacja została wstrzymana lub unicestwiona z powodu braku akceptacji danego projektu PPP przez radnych lub lokalną społeczność.

Przykładowo, w czerwcu br. zamawiający (Zarząd Inwestycji Miejskich w Krakowie) unieważnił postępowanie pn.: „Budowa, utrzymanie i zarządzanie obiektem Centrum Obsługi Inwestora w Krakowie w formule PPP" w związku z wystąpieniem istotnej zmiany okoliczności powodującej, że prowadzenie postępowania lub wykonanie zamówienia nie leży w interesie publicznym, czego wcześniej nie można było przewidzieć (na podstawie art. 93 ust. 1 pkt 6 ustawy z 29 stycznia 2004 r. –Prawo zamówień publicznych). Niepowodzenie krakowskiego projektu PPP w szczególności wynika ze sprzeciwu mieszkańców wobec wzniesienia budynku Centrum Obsługi Inwestora w zaproponowanej przez miasto lokalizacji. Mieszkańcy swą niechęć do projektu przejawiali od dłuższego czasu, w ich ocenie w miejscu przeznaczonym pierwotnie na budowę Centrum Obsługi Inwestora powstać powinna zabudowa przeznaczona na cele edukacyjne, a nie biurowe.

Budowa drogi w Podkowie Leśnej

Podmioty publiczne powinny weryfikować potrzeby społeczności lokalnej oraz sukcesywnie wraz z wdrażaniem projektu PPP upowszechniać wiedzę na jego temat (z jednoczesnym przybliżeniem uwarunkowań formuły PPP).

Przykładowo, w ramach projektu PPP pn.: „Budowa i przebudowa dróg publicznych zlokalizowanych w Podkowie Leśnej wraz z ich utrzymaniem" czynnik społecznej akceptacji projektu ma – z uwagi na uwarunkowania i specyfikę projektu istotne znaczenie. Z tego powodu w początkowej fazie projektu zorganizowano szkolenie wewnętrzne dla urzędników zaangażowanych w realizację projektu PPP mające na celu przedstawienie organizacyjno-prawnych oraz ekonomiczno-finansowych aspektów formuły PPP, charakterystyki przedsięwzięć PPP w sektorze drogowym, a także perspektyw rozwoju tej formuły w Polsce.

Dodatkowo, na późniejszym etapie postępowania podjęto decyzję o zorganizowaniu spotkania z mieszkańcami, w trakcie którego przedstawiono charakter formuły PPP, jej wady oraz zalety, szczegóły i charakter projektu PPP realizowanego przez Podkowę Leśną, a także przykładową wizualizację efektu realizacji przedmiotowego projektu.

Zagospodarowanie dworca PKP w Sopocie

Jako dobrą praktykę przedstawić można także działanie miasta Sopotu przy realizacji projektu PPP pn.: „Zagospodarowanie terenów dworca PKP w Sopocie oraz sąsiadujących z nimi terenów, z udziałem podmiotów prywatnych" (Dokument pn.: „Projekt hybrydowy współfinansowany ze środków zwrotnych Jessica Zagospodarowanie terenów dworca PKP S.A. w Sopocie oraz sąsiadujących z nimi terenów"). Dla miasta Sopotu włączenie mieszkańców w realizację projektu było bardzo istotne. Przekładało się bowiem na pozytywny odbiór inwestycji przez mieszkańców oraz zwiększoną akceptację dla utrudnień w ruchu spowodowanych prowadzonymi w centrum miasta oraz na dworcu robotami budowlanymi.

Ponadto, miasto Sopot przygotowując się do realizacji projektu PPP przeprowadziło ankietę, której celem było ustalenie preferencji mieszkańców oraz turystów co do potrzeb i oczekiwań w odniesieniu do nowej inwestycji. Oprócz tego, miasto Sopot przeprowadzało konsultacje z mieszkańcami, w ramach których w szczególności zaprezentowano pogram funkcjonalno-użytkowy oraz dwie koncepcje architektoniczne nowych obiektów, organizowano dni otwarte pozwalające zapoznać się z postępami inwestycji, a także spacer z udziałem architektów, podczas którego przedstawiono główne założenia projektu, lokalizacje poszczególnych obiektów, a także ich nowe funkcje.

Ocena efektywności przedsięwzięcia

Wyżej wskazane działania podejmowane przez Podkowę Leśną oraz miasto Sopot pozwalają mieszkańcom uczestniczyć w projekcie od pierwszej fazy jego realizacji do ostatniej, czyli oddania obiektów infrastruktury do użytku. W efekcie zwiększona zostaje społeczna świadomość w zakresie współpracy partnerów prywatnych z podmiotami publicznymi w ramach PPP oraz znacząco zmniejsza się ryzyko sprzeciwu mieszkańców co do wykorzystania formuły PPP.

W świetle powyższych stwierdzeń bardzo istotne jest, aby podmiot publiczny wraz z działaniami prawno-organizacyjnymi pamiętał o odpowiednim przygotowaniu urzędników, przedstawicieli organów stanowiących oraz mieszkańców do wykorzystania formuły PPP. Już w ramach przeprowadzania oceny efektywności realizacji przedsięwzięcia w formule PPP (art. 3a ustawy z 19 grudnia 2008 r. o partnerstwie publiczno-prywatnym) podmiot publiczny powinien dokonać identyfikacji podmiotów, na które planowany projekt PPP będzie oddziaływać pośrednio lub bezpośrednio. Następnie, powinien podjąć odpowiednie działania szkoleniowe czy upowszechniające wiedzę wśród zidentyfikowanych grup społecznych.