Od Prezesa NSA zależy, czy poznamy oświadczenie majątkowe sędziego

Tajemnica prawnie chroniona

Stowarzyszenie zwróciło się do Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego o udostępnienie informacji publicznej, za pośrednictwem poczty elektronicznej. Chciało poznać wszystkie oświadczenia majątkowe złożone przez prezesów Wojewódzkich Sądów Administracyjnych w latach 2011 i 2012.

Szef NSA stwierdził, że nie rozpatrzy sprawy, jeśli przedstawiciel organizacji własnoręcznie nie podpisze wniosku. Stowarzyszenie uzupełniło braki formalne, jednak Prezes odmówił udostępnienia oświadczeń.

Wskazał, że do sędziów wojewódzkich sądów administracyjnych oraz sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego stosuje się przepisy ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych. Według nich, informacje zawarte w oświadczeniach majątkowych sędziów, stanowią tajemnicę prawnie chronioną i podlegają ochronie przewidzianej dla informacji niejawnych o klauzuli tajności zastrzeżone, określonej w przepisach o ochronie informacji niejawnych - chyba, że sędzia, który złożył oświadczenie, wyraził pisemną zgodę na ich ujawnienie. Natomiast Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego może ujawnić takie oświadczenia w szczególnie uzasadnionych przypadkach, pomimo braku zgody składającego oświadczenie.

Szef NSA wyjaśnił, że żaden sędzia nie zdecydował się na upublicznienie swojego oświadczenia, zaś on nie dopatrzył się powodów uzasadniających skorzystanie z prawa udostępnienia tego rodzaju danych, bez zgody sędziów.

Wszyscy udostępniają

Stowarzyszenie złożyło wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy. Stwierdziło, że przecież nie ma żadnych przeszkód, by ujawnić oświadczenia majątkowe prezesów sądów, z uwagi na powszechną jawność zeznań części pracowników oraz zwierzchników administracji, posłów, senatorów, czy radnych samorządów gminnych. Organizacja zwróciła uwagę na fakt, że członkowie Rady Ministrów, sekretarze i podsekretarze stanu ujawniają swoje oświadczenia, pomimo wyraźnego braku zobowiązania prawnego.

Wyraziła również pogląd, że prawo do informacji jest podstawowym prawem obywatela, a utajnienie przez Prezesa treści oświadczeń majątkowych sędziów, narusza Konstytucję RP. Zaburza także równowagę pomiędzy władzą ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą.

Stowarzyszenie podkreśliło, że żadna władza w Polsce nie może, pod względem swych obowiązków, być postawiona ponad inne władze.

Prezes utrzymał w mocy swoją decyzję. Stwierdził, iż już z mocy samego prawa jawność oświadczeń majątkowych sędziów sądów administracyjnych została wyłączona, a zatem na podstawie przepisów o dostępie do informacji publicznych nie mogą one zostać ujawnione. Wyjaśnił, że regulacje w tym zakresie stanowią wyraz koniecznego kompromisu pomiędzy funkcją jaką pełni sędzia i w związku z tym potrzebę zapewnienia mu bezpieczeństwa przy wykonywaniu władzy sądowej, a koniecznością zagwarantowania przejrzystości działań władzy publicznej.

Szef NSA zwrócił również uwagę, że jego uprawnienie do udostępnienia danych z oświadczeń, mimo braku zgody sędziów, jest narzędziem służącym prowadzeniu nadzoru nad działalnością sądów, zarówno w sferze wewnętrznej jak i zewnętrznej. To uprawnienie nie może być w konsekwencji rozważane jako podstawa do uzyskania przez osoby postronne dostępu do informacji publicznej. Tym samym stowarzyszenie nie może skutecznie żądać, a tym bardziej zmusić Prezesa NSA, by ten skorzystał ze swojego przywileju i ujawnił oświadczenia majątkowe.

Sprawa trafiła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, który 23 września 2014 roku oddalił skargę organizacji.

Informacja publiczna, ale jednak tajna

WSA stwierdził, że Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego jest podmiotem zobowiązanym do udostępniania informacji publicznej, będącej w jego posiadaniu, a żądane przez stowarzyszenie informacji w postaci oświadczeń majątkowych prezesów Wojewódzkich Sądów Administracyjnych stanowi informację publiczną. Niemniej jednak dane w nich zawarte są objęta specjalną ochroną, na podstawie ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych - stanowią tajemnicę prawnie chronioną i podlegają ochronie przewidzianej dla informacji niejawnych o klauzuli tajności zastrzeżone.