Poprawki Senatu pogłębią pisowskie zmiany w dyscyplinarkach sędziów

Z 29 poprawek Senatu do nowelizacji ustawy o SN, opartej w lwiej części na prezydenckim projekcie, kilka wykracza istotnie poza ten projekt uchwalony z poprawkami koalicji rządowej. Trafią więc raczej na jej opór podczas sejmowego głosowania w przyszłym tygodniu.

Czytaj więcej

Sądy i trybunały

Senat nie opóźnia ustawy o Sądzie Najwyższym, ale uchwalił swoje poprawki

Senat jest za szybkim uchwaleniem prezydenckiej noweli ustawy o Sądzie Najwyższym, która zlikwidu...

Dorzucone rozwiązania

Senat chce ostrzejszego potraktowania 11 sędziów likwidowanej Izby Dyscyplinarnej, którą ma zastąpić Izba Odpowiedzialności Zawodowej. Ta ma być złożona z inaczej wybieranych sędziów, tak ze starych, jak i nowych, w tym być może także pochodzących z ID, gdyby chcieli nadal orzekać w innych izbach.

Według stanowiska Senatu stosunek służbowy sędziów ID uległby rozwiązaniu i nie mogliby przechodzić w stan spoczynku, a ich orzeczenia zostałyby uznane za nieważne. Sprawy wykroczeń pospolitych, jak jazda po pijanemu, rozpatrzyłaby zaś nowa izba w ciągu miesiąca.

Czytaj więcej

Opinie polityczno - społeczne

Zuzanna Dąbrowska: PiS pomogło przegłosować Ziobrę

Kilkoro senatorów PiS wsparło w izbie wyższej poprawki, obracające w pył pomysły ministra sprawie...

Natomiast sejmowy tekst przewiduje szybką weryfikację wszystkich orzeczeń ID przed nową izbą, a nie ich unieważnienie z mocy ustawy. W szczególności sędziowie z prawomocnym wyrokiem dyscyplinarnym lub pociągnięci do odpowiedzialności karnej mogliby wystąpić o wznowienie postępowania.

W senackiej dyskusji przedstawiciele strony rządowej wskazywali na konstytucyjne zastrzeżenia do tak radykalnej propozycji Senatu, że nawet jaskrawie bezprawnych wyroków z czasów PRL nie uchylano ustawą, ale w postępowaniu sądowym.

– Tak jak ustawodawca umożliwił prezydentowi powołanie sędziów na wniosek nieuprawnionego organu (nowej KRS), tak ustawodawca może przywrócić konstytucyjny ład w tym zakresie – ocenia prof. Ryszard Piotrowski, konstytucjonalista z Uniwersytetu Warszawskiego.

Usuwanie sędziów?

Senat przegłosował też poprawkę, aby do Izby Odpowiedzialności Zawodowej, która ma rozpatrywać sędziowskie dyscyplinarki, mogli być wybrani (według prezydenckich zasad, tj. najpierw w losowaniu z całego grona sędziów SN 33 kandydatów, z których prezydent wybrałby 11) sędziowie z co najmniej siedmioletnim stażem w SN, co by automatycznie wykluczało sędziów z nowego nadania. Tu przypomniano w dyskusji wyrok TSUE z 29 marca 2022 r. zainicjowany pytaniem prejudycjalnym nowego sędziego SN Kamila Zaradkiewicza, który formalnie kwestionował legalność powołań tzw. starych sędziów, w tym w czasie PRL. Chodziło mu o wykazanie, że nie ma prostego przejścia od zastrzeżeń do powołania sędziego do podważenia jego niezawisłości i sędziowskiego statusu – co TSUE potwierdził.

Senat usunął też z projektu przepis stanowiący, że same okoliczności towarzyszące powołaniu sędziego nie mogą stanowić wyłącznej podstawy do podważania orzeczenia wydanego z jego udziałem lub kwestionowania jego niezawisłości i bezstronności.

Sam test zostaje, choć w okrojonym zakresie. Nie będzie dotyczył wydanych już wyroków z udziałem sędziego, do którego mogłyby być takie zastrzeżenia.