Wiek emerytalny sędziów trafi na wokandę Trybunału w Strasburgu

Europejski Trybunał Praw Człowieka zakomunikował polskiemu rządowi sprawę sędzi Danuty Jezierskiej, która po zmianie przepisów została przeniesiona w stan spoczynku, ponieważ przekroczyła 60 rok życia - poinformowała w poniedziałek Helsińska Fundacja Praw Człowieka.

Aktualizacja: 12.07.2021 12:21 Publikacja: 12.07.2021 11:03

Europejski Trybunał Praw Człowieka

Europejski Trybunał Praw Człowieka

Foto: Adobe Stock

Jak przypomina Helsińska Fundacja Praw Człowieka, Prawo o ustroju sądów powszechnych od 1 października 2017 roku do 22 maja 2018 roku określało wiek przejścia w stan spoczynku sędziów na 60 lat w przypadku kobiet i 65 – mężczyzn. Przed tą zmianą przepisów sprawowanie urzędu było dopuszczalne do 67 roku życia niezależnie od płci. Dodatkowo wszystkie osoby, które ukończyły odpowiednio 60 lub 65 lat, przechodziły w stan spoczynku po upływie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie nowelizacji ustawy. Wyjątkiem była sytuacja, gdy przed tą datą złożyli oświadczenie do Ministra Sprawiedliwości wyrażające wolę dalszego zajmowania stanowiska razem z zaświadczeniem lekarskim o zdolności do pełnienia obowiązku sędziego. Minister Sprawiedliwości mógł wyrazić zgodę na dalsze zajmowanie stanowiska sędziego do 70 roku życia, mając na względzie „racjonalne wykorzystanie kadr sądownictwa powszechnego oraz potrzeby wynikające z obciążenia zadaniami poszczególnych sądów".

W marcu 2018 roku 63-letnia sędzia Sądu Apelacyjnego w Szczecinie oświadczyła pisemnie Ministrowi Sprawiedliwości wolę dalszego zajmowania stanowiska sędziego. Jednocześnie poinformowała ministra, że nie będzie składać zaświadczenia o stanie zdrowia, ponieważ sędziowie mężczyźni w tym samym wieku co ona nie muszą przedstawiać takiego orzeczenia, co jej zdaniem stanowiło przejaw dyskryminacji ze względu na płeć.

Minister Sprawiedliwości nie wyraził zgody na dalsze zajmowanie stanowiska przez sędzię do ukończenia 70 roku życia. Odwołanie od tej decyzji do Sądu Najwyższego nie przyniosło rezultatów. Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego odrzuciła odwołanie i w uzasadnieniu postanowienia podała, że ze względu na niezłożenie przez sędzię stosownego zaświadczenia lekarskiego została ona automatycznie przeniesiona w stan spoczynku na mocy obowiązującego prawa.

ETPC otrzymał skargę sędzi w sierpniu 2019 roku. Zarzuciła w niej, że przeniesienie jej w stan spoczynku stanowiło ingerencję w jej życie prywatne i zawodowe, ponieważ została całkowicie pozbawiona możliwości wykonywania zawodu, którym zajmowała się przez większą część swojego dorosłego życia, co też negatywnie odbiło się na jej sytuacji finansowej.

Zarzuciła też dyskryminację ze względu na płeć i wiek. W ocenie sędzi rozbieżne wymagania co do kobiet i mężczyzn sędziów dotyczące przedstawienia zaświadczenia o stanie zdrowia doprowadziły do nierównego traktowania kobiet. Wskazała ona również, że obecnie obowiązujące przepisy negatywnie wpływają na karierę kobiet w sądownictwie, możliwość awansu, a także uzyskania wyższego uposażenia. Dodatkowo w skardze podniesione zostały zarzuty niezapewnienia skutecznego środka odwoławczego oraz pozbawienie prawa do sądu, gdyż przepisy uniemożliwiały złożenie odwołania.

Helsińska Fundacja Praw Człowieka przypomina, że kwestionowane przepisy zdążył już ocenić w listopadzie 2019 roku Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (sygnatura C-192/18). Uznał wtedy skargę Komisji Europejskiej przeciwko Rzeczpospolitej Polskiej za zasadną, ponieważ uzależnienie wieku przejścia w stan spoczynku od płci miało charakter bezpośrednio dyskryminujący. Jednocześnie luksemburski trybunał stwierdził, że obowiązujące w tamtym czasie przepisy naruszały zasadę nieusuwalności sędziów.

Jak przypomina Helsińska Fundacja Praw Człowieka, Prawo o ustroju sądów powszechnych od 1 października 2017 roku do 22 maja 2018 roku określało wiek przejścia w stan spoczynku sędziów na 60 lat w przypadku kobiet i 65 – mężczyzn. Przed tą zmianą przepisów sprawowanie urzędu było dopuszczalne do 67 roku życia niezależnie od płci. Dodatkowo wszystkie osoby, które ukończyły odpowiednio 60 lub 65 lat, przechodziły w stan spoczynku po upływie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie nowelizacji ustawy. Wyjątkiem była sytuacja, gdy przed tą datą złożyli oświadczenie do Ministra Sprawiedliwości wyrażające wolę dalszego zajmowania stanowiska razem z zaświadczeniem lekarskim o zdolności do pełnienia obowiązku sędziego. Minister Sprawiedliwości mógł wyrazić zgodę na dalsze zajmowanie stanowiska sędziego do 70 roku życia, mając na względzie „racjonalne wykorzystanie kadr sądownictwa powszechnego oraz potrzeby wynikające z obciążenia zadaniami poszczególnych sądów".

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Trybunał: nabyli działkę bez zgody ministra, umowa nieważna
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Praca, Emerytury i renty
Czy każdy górnik może mieć górniczą emeryturę? Ważny wyrok SN
Prawo karne
Kłopoty żony Macieja Wąsika. "To represje"
Sądy i trybunały
Czy frankowicze doczekają się uchwały Sądu Najwyższego?
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona