Rozdzielanie spraw karnych w sądach już bez manipulacji

Sędziowie mają dość. Nie chcą numerkowego przydzielania spraw karnych do referatów. – Zdarza się, że przewodniczący i prezesi manipulują przydziałem – mówią sędziowie. I dodają, że niektórzy dostają sprawy łatwiejsze, a do innych trafiają tzw. stare, czyli te, których nikt nie chce.

Ministerstwo Sprawiedliwości ma pomysł, jak to zmienić. Myśli o wprowadzeniu automatycznego przydzielania spraw. Przewodniczący czy prezes już nie będą decydować.

– Robiłby to automat według kolejności wpływu. Z systemu sprawa trafiałaby do konkretnego referatu – tłumaczy Wojciech Hajduk, wiceminister sprawiedliwości odpowiedzialny za funkcjonowanie sądownictwa. Od tej zasady nie byłoby żadnych wyjątków.

Dziś są i to one, zdaniem sędziów, psują numerkowy system przydzielania spraw.

Za karę lub w nagrodę

Art. 351 procedury karnej wyraźnie mówi, że sędziego albo sędziów powołanych do orzekania w sprawie wyznacza się w kolejności według wpływu sprawy oraz jawnej dla stron listy sędziów danego sądu lub wydziału. Odstępstwo od tej reguły jest dopuszczalne tylko z powodu choroby sędziego lub z innej ważnej przyczyny.

– Polski system rozdzielania spraw odbiega od dobrych norm, jest tu za dużo wyjątków, a to pozwala na manipulacje – wyjaśnia sędzia Maciej Strączyński, prezes Stowarzyszenia Sędziów Polskich Iustitia. I dodaje, że nie ma np. jednakowych reguł traktowania sędziów funkcyjnych. W jednym sądzie dostają do referatu połowę, w innym 1/3 spraw przydzielanych innym. Wystarczy więc jedna zmiana w przydziale, a cała kolejka spraw przesuwa się o jedną pozycję i zmieniają się wszyscy sędziowie.

– Możliwość manipulacji istnieje i w systemie numerkowym. Przewodniczący może wydać zarządzenie typu: „Ze względu na obciążenie sędziego referenta X wyznaczam sędziego referenta w osobie Y" – zwraca uwagę inny sędzia, który właśnie w taki sposób po przyjściu do referatu dostał kilka starych, niechcianych przez kolegów spraw.

Potwierdzają to też sędziowie pytani przez „Rz".

– W najmniejszych sądach rzeczywiście zdarzało się, że przydzielaniem spraw dla całego sądu zajmował się prezes – przyznaje jeden z rozmówców.

Prezes nie zdecyduje

Inny też mówi, że zdarzały się i zdarzają manipulacje. Prezes, wiedząc, że jeden z sędziów zna się lepiej na wypadkach komunikacyjnych, a inny na sprawach z elementem gospodarczym, steruje wpływem.

– Nie może być tak, że jeden sędzia dostaje sprawy proste, a inny trudne – mówi Wojciech Hajduk. Uważa, że to niedopuszczalne ze względu nie tylko na przepisy, ale także na niezawisłość sędziowską.