Holendrzy za żelazną kurtyną

Zdjęcia dwunastu holenderskich fotografów zrobione w Europie Środkowo-Wschodniej w czasie ostatniej dekady transformacji można oglądać w Gdańsku.

Aktualizacja: 01.05.2016 08:22 Publikacja: 01.05.2016 08:00

Leo Erken, Lech Wałęsa

Foto: Muzeum Narodowe w Gdańsku

Wystawa „The Other Side / Po drugiej stronie" prezentuje różnorodny dorobek wybitnych holenderskich artystów zajmujących się fotografią dokumentalną i reportażową.

Wśród nazwisk twórców jest Ad van Denderen, znany z projektu „Go No Go", będącego kilkunastoletnią dokumentacją historii migracji europejskich zapoczątkowanych w latach 80. XX wieku. Uwiecznił on ludność podróżującą przez Albanię, Grecję, Turcję, Włochy, Portugalię, Belgię, Holandię, Francję i Niemcy. Na gdańskiej wystawie zobaczymy m.in. jego zdjęcia z Wilna z 1989 roku.

Ekspozycja zawiera też fotografie Sabine Joosten, która w latach 80. wykonała cykl fotoreportaży w krajach byłego bloku wschodniego - m.in. ówczesnej Czechosłowacji, Rosji, NRD i w Rumunii.

Stolicę tego ostatniego kraju fotografował ponadto Bert Verhoeff, który pracował dla wielu holenderskich gazet, w tym dla dziennika „Volkskrant". Przez kilka lat pełnił w nim ponadto funkcję szefa działu fotograficznego. Najbardziej znane zdjęcie Verhoeffa z Bukaresztu (zresztą publikowane na łamach „Volkskrant"), zrobione w 1989 roku, przedstawia Pałac Parlamentu schowany w zimowej mgle, a na śniegu przed budynkiem siedzące psy.

Hans van der Meer, w Polsce kojarzony z cyklu fotografii pokazujących amatorskie kluby piłkarskie w krajach Europy, w roku 1985 uchwycił atmosferę ulic Budapesztu. Artysta fotografował budowlańców przy pracy, przechodniów, pasażerów komunikacji miejskiej oraz mieszkańców, którzy próbowali odnaleźć się w ówczesnej rzeczywistości. Jedno z najbardziej charakterystycznych zdjęć przedstawia starszego człowieka uczepionego krat parterowego okna jakiegoś budynku. Inne pokazują na przykład mężczyznę toczącego po ulicy pralkę lub parę niosącą obite materiałem krzesła.

Z kolei Ad Nuis, jeden z kuratorów i inicjatorów gdańskiej wystawy, fotografik publikujący zdjęcia w wielu czołowych holenderskich gazetach, w latach 1980-1989 udokumentował życie w NRD i Polsce. Na jego fotografiach – pokazujących mieszkańców miast i wsi, robotników, handlarzy z targowisk – można niekiedy dostrzec elementy humoru mimo ponurych okoliczności. Jedno ze zdjęć z 1989 roku przedstawia mężczyznę na targowisku staroci w Krakowie, trzymającego w dłoniach atrapy pistoletów.

Na wystawie zorganizowanej przez Muzeum Narodowe w Gdańsku nie brakuje głównych bohaterów przełomowych wydarzeń. Jest na przykład fotografia autorstwa niezależnego dziennikarza Leo Erkena, przedstawiająca za szybą samochodu lub autobusu Lecha Wałęsę, układającego palce lewej dłoni w literę V. W 1993 roku Erken uwiecznił też ostatniego przywódcę KPZR Michaiła Gorbaczowa, jak zamyślony siedzi w fotelu w biurze swojej fundacji.

Wystawa „The Other Side / Po drugiej stronie. 12 holenderskich fotografów za żelazną kurtyną 1979–1989" swoją premierę miała w 2014 roku w Galerii Noorderlicht w Gronningen. W Polsce jest jednym z wydarzeń kulturalnych związanych z prezydencją Królestwa Niderlandów w Unii Europejskiej.

Ekspozycję można oglądać w Gdańskiej Galerii Fotografii Zielona Brama przy ul. Długi Targ 24 do 26 czerwca.

Rzeźba
Ai Weiwei w Parku Rzeźby na Bródnie
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Rzeźba
Ponad dwadzieścia XVIII-wiecznych rzeźb. To wszystko do zobaczenia na Wawelu
Rzeźba
Lwowska rzeźba rokokowa: arcydzieła z muzeów Ukrainy na Wawelu
Sztuka
Omenaa Mensah i polskie artystki tworzą nowy rozdział Biennale na Malcie
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Rzeźba
Rzeźby, które przeczą prawom grawitacji. Wystawa w Centrum Olimpijskim PKOl