Na początku lat 40. generał Franco w odpowiedzi na radykalną krytykę jego polityki domagał się ekstradycji Picassa. Hiszpańskiemu dyktatorowi nie udało się ściągnąć go do kraju, ale Francja odmówiła mu obywatelstwa. Z obawy przed zatrzymaniem przez gestapo Picasso zamknął się w paryskiej pracowni z oknami zakrytymi czarnym płótnem.
Parę lat wcześniej jego obrazy obok prac Van Gogha, Gauguina, Cézanne'a i wielu innych artystów zostały uznane przez nazistów za „sztukę zdegenerowaną". Francja przyznała mu w końcu obywatelstwo, a on przez prawie czterdzieści lat nie odwiedził Hiszpanii. Salon Jesienny w 1944 roku, nazywany często „salonem wyzwolenia", uhonorował go olbrzymią wystawą indywidualną. I mimo że publiczność potrzebowała jeszcze paru dziesiątek lat, by uznać twórczość Picassa za dzieło wyjątkowe, jego pozycja została ugruntowana.
Unikalne zbiory
Obecna prezentacja wybranych prac z kolekcji Muzeum Picassa udowadnia w niepodważalny sposób, że był on jednym z najbardziej utalentowanych artystów XX wieku. Paryskie muzeum – dzięki hojności rodziny i spadkobierców artysty – posiada unikalne w świecie zbiory liczące 5 tysięcy prac oraz około 200 tysięcy dokumentów. We wnętrzach przed remontem prezentowano zaledwie znikomy procent tej kolekcji. Poszerzenie przestrzeni dzięki remontowi pozwoliło na stworzenie bardziej przemyślanej koncepcji ekspozycji, jej autorką jest Anne Baldassari. Jak twierdzi: „Konieczna była readaptacja budynku, a nowa wizja ekspozycji nie jest podporządkowana architekturze. Wręcz przeciwnie, to architekt opracowywał plany nowych wnętrz, dostosowując się do koncepcji wystawienniczej".
Teraz całe wnętrze budynku, łącznie 5,5 tys. mkw., zostało przeznaczone na ekspozycję kolekcji. Wszystkie biura administracji oraz pracownie techniczne zostały przeniesione do dwóch sąsiednich budynków. Nowa wystawa to 400 dzieł zaprezentowanych na pięciu poziomach. Na parterze i dwóch piętrach pokazano w sposób chronologiczno-tematyczny prace Picassa, jakie tworzył przez całe życie. W klarowny sposób ekspozycja pokazuje kolejne etapy w ewolucji artystycznej malarza. Ogromną zaletą jest ograniczenie do minimum podpisów i unikanie wszelkich komentarzy.
Artysta mało znany
Prezentację otwiera portret „Mężczyzny w czapce" z początku 1895 roku, namalowany przez 13-letniego Pabla. Jest tak dojrzały, że naturalnym odruchem staje się porównywanie daty urodzenia artysty z datą powstania obrazu.
Fascynują również mało znane obrazy młodego Picassa, zdradzające silną fascynację twórczością Francisca Goi. Nowością jest prezentacja prywatnych zbiorów artysty, który uwielbiał się otaczać obrazami cenionych przez siebie malarzy: zarówno dawnych mistrzów, jak i kolegów. Szczególną uwagę zwraca piękne płótno Modiglianiego zestawione z pracami Cézanne'a, Matisse'a i Gauguina. Nawiązują one dialog z zawieszonymi pomiędzy nimi obrazami Picassa. Pozwala to na usytuowanie artysty w epoce, w której tworzył, oraz na prześledzenie wpływów innych artystów na jego twórczość. Wbrew pozorom Picasso bardzo często inspirował się malarstwem otaczających go artystów, ale robił to w bardzo zakamuflowany sposób.
