Sweet focie z wielką sztuką

W Muzeum d'Orsay można się dowiedzieć, kim był Pierre Bonnard, Francuz, który inspirował polskich malarzy. Paryskie Muzeum Sztuki Nowoczesnej prezentuje retrospektywę Markusa Lüpertza, jednego z najbardziej ekscentrycznych malarzy niemieckich, a w Wersalu można zrobić sobie zdjęcie z rzeźbami najsłynniejszego Brytyjczyka – Anisha Kapoora.

To zresztą tylko niektóre z wakacyjnych atrakcji wystawienniczych Paryża.

Przyjaciel Pankiewicza

Godna polecenia Polskiemu widzowi jest przede wszystkim ekspozycja „Malować Arkadię" prezentująca twórczość Pierre'a Bonnarda. Urodzony w 1867 roku francuski malarz był zaledwie dziesięć miesięcy młodszy od Józefa Pankiewicza. Nieznane są okoliczności, w jakich się poznali, ale wiadomo, że ich przyjaźń była szczera i serdeczna.

To właśnie Bonnard wystąpił z wnioskiem do rządu francuskiego o przyznanie Legii Honorowej polskiemu malarzowi, który otrzymał to wyróżnienie w 1927 roku. Z kolei Pankiewicz był inicjatorem powstania Komitetu Paryskiego zrzeszającego studentów krakowskiej ASP, którzy w 1924 roku przyjechali tu, by zapoznać się z najnowszym malarstwem francuskim.

Młodzi adepci sztuki spędzili w stolicy Francji siedem lat. Czas dzielili między zwiedzaniem Luwru, oglądaniem wystaw, malowaniem i pracą zarobkową. Największy wpływ na ich rozwój miało malarstwo właśnie Pierre'a Bonnarda oraz Paula Cézanne'a. Oglądając płótna takich sław polskiego malarstwa powojennego, jak Jan Cybis, Artur Nacht-Samborski czy Zygmunt Waliszewski, nietrudno dostrzec formalne podobieństwa do Bonnarda w sposobie kładzenia farby czy upodobaniu do wibrującej palety barwnej.

Bonnard zalicza się do nabistów, grupy skupiającej artystów z pokolenia, które pojawiło się po rewolucji impresjonistycznej. Byli wśród nich Maurice Denis, Edouard Vuillard, Paul Sérusier. Twórcy ci w pełni korzystali ze „zdobyczy" impresjonizmu, ich obrazy odważnie posługiwały się kolorem, proponowały nietypowe kompozycje, ale nawiązywały również do symbolizmu.

Wystawa w Muzeum d'Orsay ma charakter solidnej retrospektywy, ukazuje wszystkie kolejne okresy w twórczości tego wybitnego artysty. Bonnard najbardziej znany jest z malowanych żywym kolorem aktów Marthe, wieloletniej towarzyszki życia. Zasługą tego pokazu jest zaś to, że prezentuje nam go jako malarza wszechstronnego, podejmującego wszelkie tematy popularne w sztuce francuskiej na przełomie XIX i XX wieku – od pejzażu i portretów do martwej natury oraz kompozycji zainspirowanych antykiem i wątkami religijnymi.

Książę malarzy

Inną wystawą godną polecenia w Paryżu jest retrospektywa Markusa Lüpertza, jednego z najsłynniejszych współczesnych malarzy niemieckich. Urodził się w Czechach w 1941 roku, miał siedem lat, kiedy z rodziną zamieszkał w Nadrenii Północnej-Westfalii.

Na początku lat 60. przeprowadził się do Berlina Zachodniego i bardzo szybko zauważono nie tylko jego obrazy, ale również spektakularne wystąpienia publiczne. Te ostatnie przyczyniły się do tego, że nazywano go księciem malarzy".

Markus Lüpertz, obok Georga Baselitza, Pencka i Jörga Immendorffa, zaliczany jest do ścisłej czołówki niemieckich malarzy, którzy zdobyli międzynarodową sławę. Artyści ci stworzyli specyficzną szkołę ekspresjonizmu niemieckiego zainspirowanego filozofią Nietzschego oraz muzyką Wagnera. Tendencja ta pojawiła się w latach 60. ubiegłego wieku jako reakcja na landrynkową estetykę amerykańskiego pop-artu.

Obecna ekspozycja w chronologiczny sposób prezentuje około 140 dzieł Lüpertza. Obok olbrzymich płócien pokazane zostały rzeźby oraz rysunki, towarzyszy im projekcja filmu prezentującego sylwetkę kontrowersyjnego malarza. Większość jego obrazów nawiązuje do współczesnej historii widzianej oczyma twórcy niemieckiego, czyli wywodzącego się z kultury o wielowiekowej tradycji naznaczonej wielkimi ludzkimi dramatami XX wieku.

Niezależnie od aluzji do wydarzeń historycznych dostrzegalnych w jego pracach Lüpertz inspiruje się tematami antycznymi oraz dziełami wybitnych artystów z poprzednich stuleci, takich jak Goya, Poussin czy Courbet.

Spacer po Wersalu

Wybierając się na oglądanie pałacowych wnętrz w Wersalu, koniecznie trzeba też zarezerwować czas na spacer po olbrzymim parku. Dodatkową atrakcją są tu wystawy sztuki najnowszej systematycznie organizowane od 2008 roku. W tym roku do udziału zaproszono brytyjskiego rzeźbiarza pochodzenia hinduskiego, urodzonego w 1954 roku Anisha Kapoora.

Oczarował on francuską publiczność niezwykłą wystawą w Grand Palais w Paryżu, która odbyła się wiosną 2011 roku. „Leviathana", czyli olbrzymią strukturę, można było oglądać z zewnątrz oraz wejść do jej wnętrza. W ciągu niespełna sześciu tygodni zobaczyło ją wówczas prawie 300 tysięcy osób.

Obecny pokaz składa się z pięciu monumentalnych rzeźb zainstalowanych w ogrodzie oraz jednej instalacji nawiązującej tematycznie do rewolucji francuskiej. Wszystkie zostały starannie wkomponowane w przestrzeń parkową.

O ile kontakt ze sztuką współczesną bywa często trudny dla publiczności, o tyle w tym przypadku dwie pierwsze rzeźby cieszą się wyjątkową popularnością. Wiąże się to niewątpliwie z faktem, że Kapoor wykorzystał olbrzymiej wielkości lustra, w których odbijają się olbrzymie partie ogrodu, ale również przechodzący widzowie. Ludyczny charakter dzieł jest tak silny, że skupiają one wokół siebie grupy osób zabawiających się w robienie selfie na ich tle.

Na uwagę zasługuje również praca zatytułowana „Dirty Corner". Ta olbrzymia instalacja jest znakomicie wpisana w otaczającą ją przestrzeń zarówno ze względów kolorystycznych, jak i z uwagi na wykorzystanie różnorodnych materiałów. A przy tym cała wystawa Kapoora świetnie ilustruje względność skali i wymiarów w sztuce.

Letnie wystawy w Paryżu

Luwr

Wystawa czasowa : Mark Lewis, Wynalazek w Luwrze, wystawa wideo kanadyjskiego artysty współczesnego, do 31 sierpnia 2015. Muzeum otwarte codziennie od 9:00 do 18:00, w środy i piątki do 21:45. Zamknięte we wtorki. Adres : Musée du Louvre, 75008 Paris. www.louvre.fr

Centrum Pompidou

Wystawy czasowe : Valérie Bélin, wystawa fotografii, do 14 września. Le Corbusier, wystawa prezentująca twórczość słynnego architekta, do 3 sierpnia. Mona Hatoum, wystawa sztuki współczesnej, do 28 września. Gottfried Honegger, wystawa monograficzna szwajcarskiego artysty, przedstawiciela sztuki konkretnej, do 14 września. Muzeum otwarte codziennie od 11:00 do 21:00, w czwartki do 23:00. Zamknięte we wtorki. Adres : Place Georges Pompidou, 75004 Paris. www.centrepompidou.fr

Musée d'Orsay

Wystawy czasowe : Pierre Bonnard, Malować Arkadię. Do 19 lipca. Dolce Vita? Od Liberty do designu włoskiego (1900-1940), do 13 września. Muzeum otwarte codziennie od 9:30 do 18:00, w czwartki do 21:45. Zamknięte w poniedziałki. Adres : 1, Rue de la Légion d'Honneur, 75007 Paris. www.musee-orsay.fr

Muzeum Sztuki Nowoczesnej miasta Paryża

Pasja według Carol Rama, do 12 lipca. Markus Lüpertz, do 19 lipca. Henry Darger, wystawa malarstwa, do 11 października. Muzeum otwarte codziennie od 10:00 do 18:00, w czwartki do 22:00. Zamknięte w poniedziałki. Adres : 11, avenue du Président Wilson, 75116 Paris. www.mam.paris.fr

Palais de Tokyo

Dziewięć wystaw sztuki współczesnej (instalacje, wideo, malarstwo), wszystkie do 13 września. Centrum otwarte codziennie od 12:00 do 24:00, nieczynne we wtorki. Adres : 13, avenue du Président Wilson, 75116 Paris. www.palaisdetokyo.com

Petit Palais

W okresie wakacyjnym prezentacja dzieł ze stałych kolekcji. Muzeum otwarte codziennie od 10:00 do 18:00, zamknięte w poniedziałki. Adres : Avenue Winston Churchill, 75008 Paris. www.petitpalais.paris.fr

Grand Palais

Wystawy czasowe : Velazquez, do 13 lipca. Jean-Paul Gaultier, wystawa mody, do 3 sierpnia. Otwarte od 10:00 do 22:00, w niedziele i poniedziałki od 10:00 do 20:00. Zamknięte we wtorki. Adres : 3, avenue du Général Eisenhover, 75008 Paris. www.grandpalais.fr

Musée du Luxembourg – Sénat