Jan Filip Staniłko: Szczyt upokorzenia mamy za sobą

„W struktury naszego państwa wpisany jest – będący pochodną tego, jak przebiegała transformacja ustrojowa - brak odpowiedzialności. To się przekłada na brak jakości, czyli dzisiejszą polską byle-jakość” – mówi Jan Filip Staniłko z Instytutu Sobieskiego

Publikacja: 08.03.2012 09:23

Jan Filip Staniłko: Szczyt upokorzenia mamy za sobą

Foto: W Sieci Opinii

Skąd, zdaniem Staniłki, bierze się brak „nawyku rozliczania”?

Po pierwsze większość istotnych sfer społecznego zaufania –

świat

lekarzy, prawników, polityków, wysoce profesjonalnych dziedzin związanych z państwem – zbudowana jest na mechanizmie strukturalnego konfliktu interesów. To znaczy ci, którzy mogą podlegać karze, są tymi samymi, którzy o tej karze decydują.

To w dużej mierze pochodna tego, jak przebiegała transformacja. A była ona procesem zinstytucjonalizowanego braku odpowiedzialności za to, co się stało w czasie

PRL

. Żeby w transformacji nie być poszkodowanym, trzeba było albo zachować w swoich kompetencjach narzędzia rozliczania, albo nawzajem sobie świadczyć "usługę ułaskawienia lub wybaczenia". To przeniosło się na inne wymiary życia, nam współczesne.

Staniłko dodaje:

Po drugiej stronie elit jest społeczeństwo, które uznając, że państwo jest marne, nie angażuje się w jego sprawy. Jednocześnie Polacy charakteryzują się niskim poziomem zaufania, co sprawia, że działania zbiorowe są dla zwykłych ludzi trudne, bardzo kosztowne i nienaturalne. Zainteresowanie sprawami państwa objawia się tylko w nadzwyczajnych okolicznościach – przy okazji wielkiego skandalu jak afera Rywina czy katastrofy jak ta w

Smoleńsku

. Z tych powodów społeczna kontrola jest na co dzień bardzo słaba, każdy pilnuje swoich spraw. A nawet jeśli do niej dochodzi, to instytucje są tak zbudowane, że i tak trudno kogokolwiek rozliczyć.

Staniłko podkreśla jednak, że nie tylko Polska ma taki problem:

Naszą sytuację można porównać do realiów Brazylii, Indii, Meksyku czy innych krajów postkolonialnych, gdzie problem odpowiedzialności jest tak samo strukturalny. Musi się wykształcić w społeczeństwie silna klasa ludzi ze średnią własnością, za którą idzie oczekiwanie

ochrony

tej własności. Takie społeczeństwo zaczyna zazwyczaj oczekiwać od władzy, że ona zacznie ponosić konsekwencje swoich działań.

Ale szczerze mówiąc, jeśli

katastrofa smoleńska

nie wyzwoliła w polskim społeczeństwie instynktu większej kontroli władzy, to żadna katastrofa kolejowa również tego nie wzbudzi. Już ten najwyższy szczyt upokorzenia publicznego przeżyliśmy. A to, jak ta sprawa - przynajmniej do tej pory - się toczy, pokazuje, że nie należy spodziewać się większych zmian.

Skąd, zdaniem Staniłki, bierze się brak „nawyku rozliczania”?

Po pierwsze większość istotnych sfer społecznego zaufania –

Pozostało 95% artykułu
Publicystyka
Rosja zamyka polski konsulat. Dlaczego akurat w Petersburgu?
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Publicystyka
Marek Kozubal: Dlaczego Polacy nie chcą wracać do Polski
Publicystyka
Jacek Nizinkiewicz: PiS robi Nawrockiemu kampanię na tragedii, żeby uderzyć w Trzaskowskiego
Publicystyka
Estera Flieger: „Francji już nie ma”, ale odbudowała katedrę Notre-Dame
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Publicystyka
Trzaskowski zaczyna z impetem. I chce uniknąć błędów z przeszłości