Koronawirus: czy warto wdawać się w dyskusję z funkcjonariuszami

Niemal tuż po tym, jak rząd wprowadził ograniczenia w poruszaniu się oraz liczne zakazy dla obywateli z powodu pandemii koronawirusa – w internecie pojawił się wzór oświadczenia, którego autor zaleca wożenie go przy sobie i okazywanie służbom w przypadku zatrzymania, np. w drodze do sklepu, rodziny czy pracy. Zaroiło się także od „dobrych i sprawdzonych" rad, które mają uchronić przed mandatem. Kierowcy natychmiast zaczęli udostępniać wzór oświadczenia, by wspomóc kolegów za kółkiem. Jego treść (oświadczenie nie jest zbyt długie) ma rzekomo uchronić przed mandatem lub karą administracyjną.

Co napisano w oświadczeniu?

Okazujący oświadcza, że:

– jest w trakcie zaspokajania niezbędnych potrzeb życiowych (o takich mowa w rozporządzeniu Rady Ministrów);

- odmawia wyjaśnień na temat szczegółów owych potrzeb (krótko mówiąc, nie zamierza się tłumaczyć);

– zapowiada – w przypadku skierowania przez policję sprawy do sądu – złożenie doniesienia na funkcjonariuszy do prokuratury za przekroczenie uprawnień na szkodę interesu prywatnego (art. 231 k.k.), zagrożonego karą pozbawienia wolności do lat trzech, oraz – zawiadomienie o wystawieniu dokumentu, w którym poświadczono nieprawdę o okolicznościach mających znaczenie prawne, za co grozi do pięciu lat więzienia.

Co o skuteczności takiego oświadczenia myślą prawnicy?

Czytaj także:

Wszystko o kierowcach w dobie koronawirusa

Kosztowna podróż w czasie zakazów

Badanie techniczne trzeba zrobić. Myjnia i opony mogą zaczekać

Marta Lech, adwokat:

– Jestem sceptycznie nastawiona do takich oświadczeń, mimo że mam wątpliwości, czy legalne są obowiązujące obostrzenia i wynikające z tego kary finansowe – mandaty. Policja wykonuje polecenia i nie dokonuje interpretacji zgodności przepisów z konstytucją czy innymi ustawami. Stąd wszelką polemikę z funkcjonariuszami zasadniczo odradzam. Policja może ukarać obywatela mandatem lub skierować wniosek do sanepidu o ukaranie.

Obywatel ma prawo jednak nie przyjąć mandatu – co w tym przypadku zalecam – i wówczas przed sądem w sprawie o wykroczenie powoływać się na argumentację prawną. Ponieważ sądy, co do zasady, nie prowadzą obecnie rozpraw, nie ma jeszcze żadnych wyroków, które mogłyby stanowić ewentualny precedens i ujawniać linię orzeczniczą.

Ponieważ mandaty stanowią źródła dochodu samorządów, a kary administracyjne wymierzane w drodze decyzji administracyjnej dochód budżetu państwa, przypuszczam, że większą popularnością będzie cieszyć się druga z możliwych procedur ukarania obywatela – wniosek do sanepidu o zastosowanie kary. Tym bardziej że decyzja sanepidu opatrzona jest rygorem natychmiastowej wykonalności, a kary wymierzane w tym trybie są zdecydowanie wyższe niż mandaty. Nie oznacza to, że nie można się od decyzji odwołać (jedynie w trybie postępowania administracyjnego, i to nie przed sądem powszechnym, lecz administracyjnym), tylko że odwołanie nie wstrzymuje natychmiastowej egzekucji.

Odwołanie może być rozpoznawane przez bardzo długi czas, a pieniądze zostaną ściągnięte.